Ai tiếp tay cho Bình Nhưỡng phát triển vũ khí hạt nhân

Ngày 22-8 vừa qua, một đơn kiện lên Tòa án Liên bang Mỹ đã hé lộ nhiều chi tiết về một doanh nhân Trung Quốc đã “một tay che trời”, dễ dàng qua mặt các biện pháp cấm vận của Liên Hiệp Quốc (LHQ) để tiếp tế cho chương trình phát triển vũ khí của CHDCND Triều Tiên trong nhiều năm qua.

Đó là Chi Yupeng, một nhân viên kế toán 48 tuổi, người đứng sau một mạng lưới các công ty nhập khẩu, gọi là “mạng lưới Chi Yupeng”. Đơn kiện cho biết Chi Yupeng sở hữu 90% cổ phần của Công ty Vật tư Thép Đan Đông Zhicheng (Dandong Zhicheng Metallic Material) và chi phối vốn ở 4 doanh nghiệp khác, những thực thể được cho là có quan hệ giao dịch thường xuyên với Triều Tiên.

700 triệu USD

Bộ Tư pháp Mỹ dẫn lời 2 người đào tẩu khỏi Triều Tiên, cho biết mạng lưới Chi Yupeng đã che giấu rất nhiều giao dịch giúp tài trợ cho các chương trình quân sự và vũ khí của Triều Tiên. Trong những năm qua, mạng lưới này đã “tài trợ” cho Bình Nhưỡng hơn 700 triệu USD thông qua hoạt động nhập khẩu than từ Triều Tiên. Chỉ riêng năm 2016, Dandong Zhicheng Metallic Material đã nhập khẩu 234 triệu USD than từ Triều Tiên.

Ai tiếp tay cho Bình Nhưỡng phát triển vũ khí hạt nhân - 1

Chi Yupeng.

"Các công ty của Chi Yupeng chiếm tới 10% lượng than nhập khẩu từ Triều Tiên của Trung Quốc năm ngoái. Con số đó đủ cho thấy quy mô hoạt động của họ", theo David Thompson, chuyên gia phân tích cao cấp của C4ADS - một tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu về các mạng lưới bất hợp pháp và có những tìm hiểu chuyên sâu về các doanh nghiệp của Chi Yupeng.

Con số ngoại tệ mạng lưới này mang lại cho Bình Nhưỡng là rất lớn, nhưng điều quan trọng hơn là họ đã mang lại quyền tiếp cận hệ thống tài chính quốc tế cho Bình Nhưỡng. Đồng thời, những chiêu trò giúp mạng lưới này qua mặt các lệnh cấm vận của LHQ và Mỹ đối với hoạt động thương mại Triều Tiên đã cho thấy lỗ hổng lớn của các biện pháp cấm vận.

Tuyệt chiêu né cấm vận

Theo đơn kiện, các công ty của Chi Yupeng đã sử dụng 2 biện pháp khác nhau để tránh bị phát hiện vì vi phạm các lệnh trừng phạt thương mại. Thứ nhất, thay vì giao dịch tiền qua lại - cách thức thường đòi hỏi phải sử dụng tới ngân hàng và có nguy cơ bị phát hiện cao, mạng lưới của Chi Yupeng đã sử dụng một hệ thống trao đổi thay thế. Nghĩa là, Triều Tiên sẽ cung cấp than cho Chi Yupeng, còn Chi Yupeng cung cấp trở lại những hàng hóa theo yêu cầu, tất cả mọi thứ, từ đường cho tới thiết bị vũ khí.

Phương thức thứ hai liên quan trực tiếp tới các công ty tuyến đầu. Những công ty này cho phép mạng lưới của Chi Yupeng, dù liên tục bị Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt, sử dụng các ngân hàng Mỹ trong làm ăn với Triều Tiên. Các ngân hàng có thể phát hiện và ngăn chặn những giao dịch dính líu đến các hoạt động kinh doanh bị cấm vận nhưng họ thường để lọt những giao dịch của các công ty khác có liên quan vì chúng hoạt động dưới một cái tên khác.

Chi Yupeng là ai?

Theo Hãng phân tích dữ liệu thương mại toàn cầu Panjiva, Chi Yupeng thành lập Công ty Đan Đông Zhicheng vào năm 2005. Hiện nay, vợ ông, Zhang Bing, là người quản lý của công ty.

Không nhiều người được biết về Chi Yupeng, nhưng ông có tên trong danh sách cựu sinh viên của Đại học Bột Hải, nơi ông tốt nghiệp năm 1990. Tiểu sử của ông trên trang web cựu sinh viên đại học cho biết ông trở thành kế toán ở Đan Đông năm 1990. Năm 2009, 4 năm sau khi thành lập Đan Đông Zhicheng, ông đã được Chính quyền nhân dân thành phố Đan Đông trao bằng khen vì vai trò tích cực trong “thương mại nước ngoài”.

Cũng theo trang web cựu sinh viên Bột Hải, Chi Yupeng "luôn truyền cảm hứng cho các đồng nghiệp xung quanh với sự quyến rũ của một nhà lãnh đạo. Môi trường chuyên nghiệp tổng thể của công ty là rất hài hòa và thái độ của các nhân viên rất tích cực. Trong quản lý công ty, ông đã đào sâu vào các lực lượng phát triển bền vững của doanh nghiệp".

Dựa một phần vào thông tin của 3 nguồn tin bí mật và 2 người Triều Tiên đào tẩu không được tiết lộ danh tính, đơn kiện của các luật sư Liên bang Mỹ đệ trình hôm 22-8 đã yêu cầu tịch thu 4 triệu USD từ các công ty của Chi Yupeng và trên 100 triệu USD từ các khoản trừng phạt khác.