XK gạo: “Nới” đầu mối, “thắt” điều kiện

Để hoạt động xuất khẩu gạo bền vững, Bộ Công Thương kiến nghị, tăng thêm điều kiện xuất khẩu gạo, đồng thời mở sân chơi công bằng cho những doanh nghiệp có năng lực

Không vội ký hợp đồng

Theo Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA), trong tháng 8, xuất khẩu (XK) gạo đạt 928.175 tấn, tăng 21,59% so với tháng 7 và tăng 33,35% so với cùng kỳ năm 2011. Tính chung XK gạo 8 tháng đầu năm đạt 5,5 triệu tấn, trị giá 2,47 tỷ USD, so với cùng kỳ năm trước không tăng về lượng nhưng giảm 9,1% về giá trị.

Theo ông Huỳnh Minh Huệ- Tổng Thư ký VFA, giá gạo XK từ nửa cuối tháng 8 tăng 40 - 45 USD/tấn. Hiện nay giá gạo XK của Việt Nam đã cao hơn giá gạo Ấn Độ, Pakistan, bình quân 443,8 USD/tấn. Dự báo XK gạo vẫn ổn định trong 2 tháng tới do còn nhiều hợp đồng.

XK gạo 8 tháng đầu năm đạt 5,5 triệu tấn, trị giá 2,47 tỷ USD.

Lượng gạo XK tháng 9 ước đạt 800.000 tấn. VFA vẫn cảnh báo doanh nghiệp (DN) XK không nên vội ký hợp đồng, nhất là những hợp đồng số lượng lớn để tránh bất lợi khi thị trường tăng giá.

Tránh lãng phí xây kho

Theo Nghị định 109, DN XK gạo phải đầu tư xây dựng nhà máy và kho chứa. Hiện nay, nhiều DN ở An Giang, Tiền Giang, Đồng Tháp… đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng xây kho. Tuy nhiên, hiện tại, Bộ Công Thương, cơ quan cấp phép XK gạo, đã dừng thẩm tra kho bãi của DN.

Giải thích cho việc tạm dừng này, ông Phan Văn Chinh- Vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) - cho hay: “Sau khi Thủ tướng Chính phủ có văn bản thông báo giao Bộ Công Thương điều hành cấp giấy phép XK gạo không quá 100 đầu mối, chúng tôi đã tổ chức họp thông báo tới DN và nghe ý kiến phản hồi”.

Ông Chinh cho biết thêm, chỉ hơn một năm sau khi Nghị định 109 ra đời, số kho mà DN đầu tư xây thêm có công suất hơn 1,3 triệu tấn, nâng tổng số kho hiện có hơn 4 triệu tấn. Do đó, nếu không khuyến cáo, DN sẽ lãng phí đầu tư. Mỗi năm, Việt Nam XK 7 triệu tấn gạo, nếu xây quá nhiều kho sẽ thừa công suất.

Bà Mai Thị Ánh Tuyết- Giám đốc Sở Công Thương An Giang tỏ ra lo lắng: “Với quy định đầu mối xuất khẩu gạo không quá 100 DN đã khiến nhiều DN đầu tư hàng trăm tỷ đồng vào dây chuyền, kho bãi, giờ chưa biết giải quyết thế nào”.

Thêm quy định XK gạo

Để giải quyết vướng mắc trên, ông Phan Văn Chinh cho biết: “Đối với DN đã xây kho mà không được XK gạo, Bộ Công Thương đã báo cáo Thủ tướng và kiến nghị Chính phủ không khống chế đầu mối mà quy định thêm điều kiện tham gia XK gạo”.

Bà Mai Thị Ánh Tuyết cũng kiến nghị: “Quản lý XK gạo cần có lộ trình, xem xét bao nhiêu đầu mối dựa trên cơ sở nguồn cung của địa phương và điều kiện XK. Đủ tiêu chuẩn thì cấp phép và nếu DN đã được cấp phép mà hoạt động không hiệu quả sẽ thu hồi, chứ không nên khống chế ở con số 100”.

Ông Chinh cho rằng: “Đưa ra điều kiện mới để phân loại DN, bởi trong số hơn 100 DN được cấp phép nhưng có DN cả năm nay không XK tấn gạo nào. Vì thế phải căn cứ vào kết quả XK chứ không thể ngồi giữ giấy phép mà không làm”.

Đến cuối tháng 8, Vụ Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã nhận được 219 hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận kinh doanh XK gạo. Trong đó, 38 hồ sơ xin cấp giấy phép dài hạn trong vòng 5 năm, số còn lại xin cấp giấy phép ngắn hạn trong vòng 1 năm.

Bộ Công Thương đã cấp thêm 24 giấy phép kinh doanh XK dài hạn thay thế những giấy phép có hiệu lực đến ngày 30/9/2012, nâng tổng số DN được XK gạo trong vòng 5 năm lên 99 đơn vị.