Thực hư chuyện 38.000 tỷ cứu ngành cá tra

Ngân hàng Nhà nước cho biết, 9 tháng đầu năm đã cho ngành cá tra vay 38.000 tỷ đồng. Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản (Vasep) khẳng định, tổng số dư nợ trong 9 tháng đầu năm nay cho ngành cá tra không thể đạt con số trên.

Hiện tại, Bộ NN-PTNT vừa có văn bản số 4276/BNN-TCTS gửi Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đề nghị kiểm tra, xác minh.

Liệu có thật 38.000 tỷ đồng?

Nội dung văn bản nêu rõ: “Nhiều doanh nghiệp vay vốn ngắn hạn để sản xuất cá tra nhưng đã đầu tư cho trung và dài hạn, nên doanh số cho vay đối với sản xuất cá tra có thể lớn (38.000 tỷ đồng) nhưng thực chất trực tiếp cho nuôi và chế biến cá tra theo phản ánh của Vasep và địa phương thấp hơn nhiều.

Vasep nghi ngờ con số thống kê của NHNN

Sau khi có chỉ đạo của Thủ tướng tại công văn số 1149/TTg-KTN ngày 8.8.2012 đến nay, các doanh nghiệp và người nuôi vẫn khó tiếp cận vốn. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), từ ngày 15.8.2012 đến 30.10.2012, doanh số cho vay đối với nuôi, chế biến cá tra là 10.354 tỷ đồng, nhưng cần phải có kiểm tra và xác minh”.

Bộ NN&PTNT cho biết, trong năm 2012, tình hình chăn nuôi và xuất khẩu cá tra liên tiếp gặp khó khăn, xu hướng giảm trên hầu hết thị trường. Hiện, giá cá tra thu mua chỉ từ 20.500 đồng- 21.700 đồng/kg, người nuôi đang lỗ từ 3.000- 3.300 đồng/kg.

Việc khó vay vốn, hạn mức thấp càng khiến doanh nghiệp khó khăn hơn. Ông Dương Ngọc Minh, Phó Chủ tịch Vasep cho hay, con số 38.000 tỷ đồng là không thể có, cần kiểm tra lại.

Vào tháng 2.2012, tại cuộc họp do Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát chủ trì, NHNN báo cáo dư nợ cho vay ngành cá tra khoảng 19.000 tỷ đồng, chỉ 7 tháng sau đã lên 38.000 tỷ đồng. Số liệu này quá lớn, nếu thực tế được vay nhiều như thế thì các các doanh nghiệp không phải bán tháo cá tra như thời gian qua.

Nghi ngờ tiêu cực

Ông Minh đặt nghi vấn về con số 6.000 hộ nuôi cá tra và 250 doanh nghiệp cá tra được vay vốn. Hiện, chỉ khoảng 70 doanh nghiệp cá tra duy trì được thì đến 30% xem như chết rồi, vậy con số 250 doanh nghiệp cá tra mà Ngân hàng Nhà nước báo cáo ở đâu ra?

Cũng theo ông Minh, trong số 70 doanh nghiệp hiện tại thì chỉ có khoảng 15 doanh nghiệp hoạt động ổn định, còn lại là phụ thuộc vào ngân hàng. 55 doanh nghiệp sống phụ thuộc vào vốn vay thì 15 doanh nghiệp gần như chết từ năm 2011, do dùng tiền cá tra đầu tư vào mục đích khác như địa ốc, chứng khoán…

Chỉ ra rõ hơn về số dự nợ 10.300 tỷ đồng trong vòng 2 tháng rưỡi mà NHNN thống kê theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ông Minh cho rằng con số thực tế không vượt quá 20%.

Vasep đặt nghi vấn, có thể chi nhánh ngân hàng dưới địa phương cho vay sai mục đích hoặc hướng dẫn người vay làm đề án nuôi cá tra để chuyển đổi nợ xấu và trục lợi vì đây là lĩnh vực đang được ưu tiên.

Vasep từ trước đến nay được coi là một trong những hiệp hội luôn theo sát và có những phản ứng kịp thời cho sự phát triển của ngành thủy sản. Sự việc lần này diễn ra sau nhiều nỗ lực kêu gọi sự hỗ trợ tín dụng từ Chính phủ cho ngành hàng cá tra của Vasep.

Phía NHNN hiện chưa có phản ứng gì về vụ việc.