Ôm nợ vì dự án cà phê... siêu lá

Công nhân nợ khoán, doanh nghiệp nợ đầm đìa, cả ban giám đốc cũng bị nợ lương vì trồng hàng nghìn ha cà phê... siêu lá. Đó là thực trạng của các doanh nghiệp nhà nước thuộc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam, đóng tại huyện MĐrăk, tỉnh Đăk Lăk.

Trồng cà phê, thu... cành, lá

Hàng trăm ha cà phê của Công ty TNHH một thành viên Cà phê 715A ở xã Ea Riêng, huyện MĐrăk vẫn xanh tốt, cành lá sum suê. Nhưng xem kỹ thì rất ít quả, càng vào giữa lô quả càng thưa thớt.

Chị Nguyễn Thị Luận - công nhân nhận khoán cho biết: “Tôi nhận khoán 1ha cà phê kinh doanh, mỗi năm chỉ thu được vài tạ cà phê nhân, vì thế nợ khoán triền miên không trả nổi”.

Theo ông Nguyễn Thành Mượu - Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Cà phê 715A, công ty có 480ha cà phê vối và 220ha cà phê chè, nhưng niên vụ 2011 - 2012 vừa rồi chỉ thu được 100 tấn cà phê nhân, tức năng suất bình quân chỉ đạt khoảng 142kg/ha. Do nhiều năm hụt sản lượng, các hộ nhận khoán đang nợ Công ty 375 tấn cà phê nhân, còn công ty thì lỗ lũy kế hơn 8 tỷ đồng, nợ đọng mất khả năng thanh toán.

Còn Công ty TNHH một thành viên Cà phê 715C (xã Ea MĐoan) có 250ha cà phê chè, niên vụ vừa rồi cũng chỉ thu được 60 tấn cà phê nhân, tức năng suất bình quân 240kg/ha.

Ông Cao Xuân Tứ - Phó Giám đốc công ty cho biết: “Cà phê của công ty phát triển rất tốt, nếu thu hoạch được lá, cành thì phải nói là siêu năng suất, còn quả thì không đáng kể. Vì vậy, các hộ nhận khoán đang nợ sản lượng, nợ đầu tư của công ty hơn 8 tỷ đồng, tương đương 200 tấn cà phê nhân”.

Trong số các con nợ của công ty, điển hình như hộ Tạ Văn Mạnh nợ gần 4 tấn cà phê nhân, Nguyễn Huy Phú nợ 3 tấn, Huỳnh Đình Huấn 3,5 tấn... Công ty cũng đang nợ ngân hàng, nợ thuế, BHXH và đối tác hơn 10 tỷ đồng. Cũng theo ông Tứ, từ tháng 4.2012 đến nay, toàn bộ 11 người thuộc khối văn phòng công ty chưa có lương, kể cả ban giám đốc.

Người dân thành con nợ vì nhận khoán cà phê siêu lá của Công ty Cà phê 715C

Phá cà phê trồng cao su

Theo ông Nguyễn Thành Mượu, vườn cây của các Công ty TNHH một thành viên Cà phê 715A, 715B, 715C đều nằm trong vùng tiểu khí hậu ven biển miền Trung, mưa rét kéo dài nên bị thối rễ, khô cành, chết nhiều. Vườn cây nào phát triển tốt thì năng suất cũng rất kém, do thời điểm cà phê ra hoa thường gặp mưa nên tỷ lệ đậu quả thấp.

Trước thực trạng trên, được sự chấp thuận của Tổng Công ty Cà phê Việt Nam, các doanh nghiệp này đều có kế hoạch liên kết với Công ty TNHH một thành viên Cao su Krông Búk thuộc Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam để phá cà phê trồng cao su. Đối tác sẽ đầu tư một phần vốn, còn lại các doanh nghiệp này sẽ tự đi vay.

Thực tế cho thấy, các dự án phát triển cà phê vối, cà phê chè tại huyện MĐrăk đều thất bại hoàn toàn. Còn với cây cao su, ngoài yếu tố khí hậu mưa nhiều, khoảng cách từ vùng dự án tới bờ biển Phú Yên - Khánh Hòa chỉ khoảng 40km cũng là điều đáng lo ngại. Nếu không thận trọng nghiên cứu, thử nghiệm trước khi trồng đại trà, có thể các dự án này sẽ để lại những hậu quả về kinh tế - xã hội như việc trồng hàng nghìn ha cà phê trước đây.