Nỗi lo từ 1.000 tàu cá ngừ nằm bờ

Đang cao điểm vụ khai thác hải sản nhưng “thủ đô” cá ngừ đại dương (CNĐD) Phú Yên có gần 1.000 tàu đánh bắt xa bờ phải buông neo nằm bờ. Cùng lúc đó, hơn 80% số tàu thuyền từ khơi về bến đã bị lỗ vốn.

Làm sao để ngư dân không cam phận teo tóp miếng cơm manh áo?

Ai cũng thấy…

Theo Sở NNPTNT Phú Yên, từ đầu năm đến nay, sản lượng khai thác hải sản của tỉnh đạt khoảng 26.450 tấn, trong đó CNĐD khoảng 3.900 tấn, giảm so với cùng kỳ năm trước hơn 22%. Nguyên nhân do giá xăng dầu tăng cao, giá bán thủy sản thấp, không ổn định nên có hơn 80% số tàu thuyền bị lỗ vốn, hoạt động khai thác thủy sản của ngư dân đang gặp nhiều khó khăn.

Từ tháng 4.2013 đến nay, nhiều tàu cá của ngư dân phải nằm bờ, chưa dám tổ chức hoạt động khai thác tiếp. Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có gần 1.000 tàu cá đang nằm bờ, trong đó có khoảng 670 tàu khai thác xa bờ và 325 tàu hành nghề lưới kéo (chủ yếu khai thác vùng biển gần bờ)…

Tàu cá nằm bờ tại Tuy Hòa – Phú Yên.

Ông Võ Đốc- thuyền trưởng, chủ tàu CNĐD PY-92691 ở phường 6 (TP.Tuy Hòa), cho biết: “Tàu tôi có công suất 160CV, bình quân mỗi chuyến biển từ 25 - 30 ngày tiêu thụ hết 4.000 - 5.000 lít dầu diesel và khoảng 800 - 900 cây nước đá. Với giá dầu hơn 21.600 đồng/lít, đá cây khoảng 14.000 đồng/cây, cộng tất cả các chi phí cho chuyến biển từ 150 - 170 triệu đồng.

Với giá bán cá ngừ hiện nay khoảng 120.000 - 130.000 đồng/kg thì mỗi chuyến biển phải đánh bắt trên 1,3 tấn cá loại 1 thì mới có lãi. Nhưng mấy tháng nay nhiều ngư dân chúng tôi ra khơi đánh bắt không đạt hiệu quả như mong muốn, mỗi chuyến chỉ được từ 1 - 1,5 tấn, có chuyến chỉ 700kg cá. Nhiều ngư dân không ra khơi vì lỗ”.

Mặt khác, tại các tỉnh khu vực miền Trung, hiện đã có hàng ngàn ngư dân đầu tư mua sắm, lắp đặt hệ thống đèn cao áp “made in China” để khai thác CNĐD. Việc sử dụng đèn cao áp đã làm ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản, số lượng CNĐD bị đánh bắt ngày càng nhiều, thế nhưng sản phẩm câu đèn chỉ bán với giá 40.000 - 50.000 đồng/kg, và là một nguyên nhân làm cạn kiệt nhanh nguồn cá.

Khó khăn của nghề câu CNĐD là vậy, nhưng theo Bộ NNPTNT, trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu CNĐD khá thuận lợi, với giá trị kim ngạch xuất khẩu đạt 155 triệu USD, tăng gần 20% so với cùng kỳ…

Lấy gì để bám biển?

Theo ông Phan Thuẫn - Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá phường 6 (TP.Tuy Hòa), nghề đánh bắt trên biển là một trong những nghề rất nhọc nhằn nhưng ngư dân không thể bỏ được. Vì bao đời nay, đa số ngư dân chỉ tập trung bám biển để mưu sinh, khó thể làm nghề nào khác để mưu sinh.

Ra khơi là chuyện phải tiếp tục, nhưng lượng thủy sản ngày càng giảm, đi đến ngư trường xa thì bị tranh chấp và bị tàu nước ngoài cản trở, khiến ngư dân ngày càng lâm vào tình trạng khó càng thêm khó. Sau chuyến đi biển dài ngày, nếu tàu cập bến mà không đủ phí tổn thì ngư dân lâm vào cảnh nợ nần, vì trước khi ra khơi họ phải vay mượn khắp nơi. Nếu ra khơi mà gặp vấn đề thời tiết xấu hoặc máy móc bị trục trặc không thể duy trì đánh bắt dài ngày được, buộc phải vào bờ thì chỉ cần hai chuyến như vậy là phải… bán tàu để trả nợ!

Ông Nguyễn Hữu Vinh - Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản Phú Yên cho biết, tỉnh đã phê duyệt danh sách 657 tàu thuyền của ngư dân trên địa bàn tỉnh đủ điều kiện tham gia khai thác hải sản trên các vùng biển xa, theo chủ trương của Chính phủ. Trong năm 2011 và 2012, UBND tỉnh Phú Yên đã hỗ trợ cho gần 2.200 chuyến biển, trang bị hơn 320 máy thông tin liên lạc của các tàu thuyền đủ điều kiện và trang bị một trạm thông tin liên lạc bờ với số tiền hơn 63,7 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo ông Phan Thuẫn, việc “nằm bờ” trong mùa biển là chuyện chẳng đặng đừng; đồng tiền hỗ trợ của Nhà nước đã giúp ngư dân thêm mạnh dạn ra khơi trong điều kiện nhiều bất lợi. Thế nhưng bài toán đầu vào to, đầu ra nhỏ, khan hiếm nguồn cá, quá nhiều đơn vị kinh doanh trên con cá xuất khẩu,… đã là tồn tại quá lâu rồi, mà tự bản thân ngư dân không thể nào giải được.

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên – ông Phạm Đình Cự đã chỉ đạo Sở NNPTNT phối hợp với Bộ đội Biên phòng tỉnh cùng các địa phương ven biển nắm lại tình hình khó khăn của ngư dân, số lượng tàu thuyền đang nằm bờ,… có báo cáo cụ thể để UBND tỉnh kịp thời có biện pháp căn cơ để tháo gỡ tình hình. Lực lượng chức năng cần vận động ngư dân không dùng đèn cao áp để khai thác thủy sản, nhằm bảo vệ nguồn lợi thủy sản và bảo vệ thương hiệu cá ngừ Phú Yên; tiếp tục triển khai thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ ngư dân bám biển khai thác.