Những kịch bản giá ô tô khi thuế về 0%

Năm 2018 chính là thời điểm mà thuế nhập khẩu ô tô từ các nước ASEAN vào Việt Nam sẽ giảm còn 0%, theo lộ trình cắt giảm thuế của Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA). Tuy nhiên, mong ước sở hữu ô tô giá rẻ của người Việt vẫn khó trở thành hiện thực.

Liệu giá ô tô có giảm hàng trăm triệu đồng như “giấc mơ” của người tiêu dùng và các hãng ô tô nước ngoài sẽ lũ lượt tháo dỡ nhà máy, rút khỏi Việt Nam để chuyển sang nhập khẩu có lợi hơn?

Rẻ mà không rẻ

Anh Võ Anh Quân, quận Bình Thạnh, TP.HCM, sáng nào cà phê với tôi cũng nhắc đến chuyện đến năm 2018 khi thuế ô tô nhập khẩu nguyên chiếc từ các nước ASEAN từ 30% về 0%. Với vẻ mặt đầy hy vọng, anh chia sẻ với công thức thuế giảm, giá xe sẽ giảm đầy đơn giản: “Giá ô tô mới rẻ nhất giờ khoảng 350 triệu đồng, giờ thuế nhập 30% mà năm tới về 0% thì coi như giá xe năm 2018 giảm còn khoảng 230 triệu đồng. Ô tô mà hơn 200 triệu đồng thì người dân Việt Nam ùn ùn kéo nhau đi mua. Kiểu này tui cũng tính sắm chiếc chở vợ con cuối tuần đi tắm biển Vũng Tàu, leo núi Bà Đen (Tây Ninh) chơi. Nhưng mà khó…”.

Mấy người hỏi sao khó, anh nghĩ ngợi một lúc rồi cho rằng xe nhập vào Việt Nam cõng thêm cả đống thuế, phí khác nữa mà chính sách cứ thay đổi xoành xoạch thì cũng khó mà mơ mua xe giá rẻ như vậy. Mọi người ai cũng gật gù.

Ông Hoàng Hải, chủ đại lý kinh doanh ô tô nhập khẩu tại TP.HCM, đặt ra giả định các điều kiện khác như chi phí sản xuất, tỉ giá… không đổi thì giá ô tô từ các nước ASEAN nhập về Việt Nam hoàn toàn có thể có mức giảm tới hàng trăm triệu đồng khi thuế giảm về 0% năm 2018 tới. Chẳng hạn, nhờ giảm thuế suất từ 40% xuống 30%, xe Toyota Yaris giảm được hơn 40 triệu đồng từ đầu năm 2017 nên nếu các điều kiện khác không đổi, giá xe có thể giảm gấp ba mức này, tức là 120 triệu đồng vào năm 2018 khi thuế về 0%. Như vậy với mức giá khoảng 660 triệu đồng đến tay người tiêu dùng trong năm 2017 thì sang năm 2018 giá xe Yaris chỉ còn khoảng 540 triệu đồng.

Tuy nhiên, ông Hải cho biết rằng giá ô tô nhập khẩu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giá nhập, tỉ giá, thị trường… Đặc biệt, thuế nhập khẩu chỉ giảm cho những ô tô được nhập nguyên chiếc từ ASEAN, còn những xe nhập từ các thị trường lớn khác như Hàn Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Nhật, Đức… hầu như không thay đổi, thậm chí giá còn đắt hơn khi thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các dòng xe dung tích động cơ lớn được điều chỉnh tăng mạnh.

“Hơn nữa, điều kiện để các dòng xe nhập khẩu từ các nước ASEAN là tỉ lệ nội khối phải 40% thì số lượng xe đủ điều kiện này để hưởng thuế suất bằng 0% vào năm 2018 không nhiều. Có thể kể ra một số mẫu xe như Ford Everest, Toyota Fortuner, Toyota Yaris, Honda Civic, Suzuki Ertiga… Trong số này, Toyota Fortuner và Suzuki Ertiga nhập từ Indonesia, còn lại nhập từ Thái Lan. Giá của những mẫu xe này hiện nay tại Việt Nam nằm ở phân khúc trung và cao cấp, có mức giá cũng không phải rẻ, từ 650 triệu đến 2 tỉ đồng” - ông Hải thông tin.

Giá ô tô năm 2018 khó rẻ như kỳ vọng của người tiêu dùng Việt Nam. Trong ảnh: Khách hàng tìm mua xe tại triển lãm. Ảnh: QUANG HUY

Các sắc thuế trong nước sẽ tăng

Bà Nguyễn Thị Hiền, phụ trách hệ thống phân phối ô tô qua sử dụng của Toyota Việt Nam, cho biết không có chuyện chờ đợi qua năm 2018 mới mua xe mà khách hàng vẫn mua xe chủ yếu theo nhu cầu sử dụng. Các dòng xe nhập khẩu hưởng thuế suất nhập khẩu 0% vào năm 2018 của Toyota như Fortuner, Yaris, Hilux đều bán chạy, như xe Fortuner khách đã đặt hàng nhiều, phải ký hợp đồng đến tháng 6-2017 mới kịp giao xe.

Theo bà Hiền, chính người tiêu dùng cũng hiểu rằng khi thuế nhập khẩu giảm về 0% thì Nhà nước chắc chắn sẽ có những động thái điều chỉnh tăng một khoản thuế, phí nào đó như thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ… Chưa thể có giá xe rẻ vào năm 2018 khi mà hệ thống giao thông, cơ sở hạ tầng Việt Nam vẫn chưa thể đáp ứng kịp vì nhập xe nhiều, giá xe giảm thì tình trạng kẹt xe khó lòng giải quyết được.

Đối với dòng xe bán tải, có số lượng xe nhập khẩu từ ASEAN vào Việt Nam nhiều nhất hiện nay, giá xe cũng không giảm bao nhiêu khi thuế về 0% vào năm 2018. Lý do được ông Trần Tấn Trung, Tổng Giám đốc Công ty Liên Á Quốc tế, chỉ ra là những mẫu xe này đã được giảm thuế nhập về 5% từ nhiều năm qua nên có hiện tượng 100% xe bán tải đang bán phổ biến ở Việt Nam là nhập khẩu nguyên chiếc từ Thái Lan. Vì thế, nếu thuế nhập xe bán tải giảm về 0% theo lộ trình vào năm 2018 cũng không tác động gì nhiều đến giá xe. Với mức giảm 5% về 0% thì coi như giá xe không thay đổi.

Phân tích về vấn đề này, TS Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), cho rằng giá xe sẽ không quá rẻ vì khuynh hướng của Việt Nam là không khuyến khích nhập khẩu ô tô ồ ạt. Nếu thuế nhập khẩu ô tô từ các nước ASEAN về 0% thì sẽ có thay đổi về chính sách tính toán, điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt nếu không muốn xáo trộn hoạt động sản xuất, lắp ráp trong nước. Nhưng TS Thành cũng chỉ ra rằng không thể ngăn cản khuynh hướng giá xe trong thời kỳ hội nhập, chắc chắn giá xe sẽ ngày càng rẻ nhưng mức giảm không nhiều theo từng thời điểm.

Như vậy nhìn một cách tổng quát, mặc dù thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc từ ASEAN giảm mạnh và về 0% vào năm 2018 tới nhưng số lượng xe được hưởng lợi từ sự giảm thuế này không nhiều; và đa số là xe có giá trị từ mức trung bình tới mức cao chứ không có xe giá rẻ. Tuy nhiên, TS Thành cũng cho rằng xe nhập khẩu không giảm nhiều cũng giảm ít, nó sẽ tạo sức ép giảm giá, cạnh tranh bằng khuyến mãi, dịch vụ đối với toàn thị trường và người tiêu dùng vẫn hưởng lợi.