Nhờ đâu Petrolimex lãi hơn 1.500 tỷ đồng?

Theo các chuyên gia kinh tế, sở dĩ trong 9 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế hợp nhất của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) tới hơn 1.579 tỷ đồng trong bối cảnh kinh tế khó khăn là do giá xăng dầu tăng cao và được trích quỹ bình ổn giá.

Ngày 21/11, trao đổi với PV Tiền Phong, một trưởng phòng của Petrolimex cho biết, báo cáo tài chính hợp nhất quý III năm 2013 (của Petrolimex) được đăng tải công khai trên trang tin nội bộ từ ngày 15/11. Người công bố là ông Lưu Văn Tuyển, Kế toán trưởng của tập đoàn.

Theo đó, trong tổng số hơn 1.579 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế 9 tháng đầu năm, lợi nhuận từ kinh doanh xăng dầu đạt khoảng 722 tỷ đồng (trung bình Petrolimex thu lãi từ kinh doanh xăng dầu trong 9 tháng khoảng 119 đồng/lít).

Theo vị này, việc Petrolimex có lãi là thực hiện Nghị quyết Đại hội đồng cổ đông từ đầu năm. Cụ thể, cả năm 2013, Petrolimex phải lãi 1.980 tỷ đồng và chia cổ tức là 800 đồng.

Trả lời báo chí, ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐTV Petrolimex cho biết, sở dĩ đạt được khoản lợi nhuận 722 tỷ đồng từ kinh doanh xăng dầu là do mấy nguyên nhân: Giá xăng dầu tăng, Petrolimex tiết giảm chi phí ở mức tối đa; giá xăng dầu thế giới ổn định và việc điều chỉnh xăng dầu trong nước không bị liên bộ Công Thương - Tài chính kìm giá quá lâu.

Ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng Giám đốc Petrolimex từng cho PV Tiền Phong biết, việc quan trọng nhất của tập đoàn là phải làm sao cố gắng thực hiện bằng được 100% lợi nhuận như kế hoạch đã đề ra.

Tuy nhiên, có đạt được hay không, còn phụ thuộc vào việc điều hành của cơ quan quản lý. “Nếu duy trì như 6 tháng đầu năm cộng với tiết kiệm chi phí, hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu. Còn nếu phải thực hiện bình ổn xăng dầu, việc có đạt được kế hoạch không rất khó nói”, ông Năm nói.

Doanh thu 9 tháng của Petrolimex 149.788 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 1.579 tỷ đồng, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu đạt 1,05%. Ảnh: như ý.

Một chuyên gia kinh tế (xin giấu tên) cho rằng, thực ra, hàng năm, Nhà nước thu thuế từ xăng dầu rất lớn. Trong đó, việc nộp thuế của Petrolimex luôn ở tốp đầu. Do đó, khi bình luận lỗ lãi của Petrolimex cũng cần đánh giá khách quan.

“Nói thật, từ góc độ doanh nghiệp, không ai muốn kinh doanh thua lỗ. Do xăng dầu tác động đến đầu vào sản xuất của doanh nghiệp, là tác nhân tăng giá hàng hóa, ảnh hưởng đời sống người dân nên nhiều khi nghe đến Petrolimex là không mấy thiện cảm. Tuy nhiên, công bằng mà nói, trong bối cảnh hiện nay, Petrolimex có muốn làm gì cũng khó vì bị liên Bộ Công Thương - Tài chính giám sát chặt chẽ và phải thực hiện nhiệm vụ bình ổn xăng dầu, đảm bảo an ninh năng lượng theo chỉ đạo của Chính phủ”, vị chuyên gia nói.

Lãi lớn do tăng giá

Ngày 21/11, trao đổi với PV Tiền Phong, PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, thực chất Petrolimex lãi là do giá tăng. Giá xăng dầu trong thời gian qua được điều chỉnh tăng 4 lần, giảm 5 lần. Dù số lần tăng ít hơn giảm, nhưng thực ra mức giá tăng lại rất lớn (2.640 đồng/lít) và giá giảm chỉ 1.520 đồng/lít. Do đó, gốc gác vấn đề chính là cơ chế điều hành giá xăng dầu hiện nay chưa được rõ ràng.

Cũng theo PGS.TS Ngô Trí Long, việc trích quỹ bình ổn cho Petrolimex hiện nay thế nào, cần sự vào cuộc xem xét của cơ quan tài chính. Thực tế, lãi chủ yếu của Petrolimex là lãi do kinh doanh. Mà kinh doanh trong hoạt động thương mại chính là chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Vì thế cần phải nghiên cứu lại cơ chế định giá xăng dầu hiện nay.

“Hiện, nhà nước đang tiến hành định giá, chứ để Petrolimex tự làm sẽ còn gây bức xúc hơn nữa. Lúc đó, Petrolimex sẽ tìm mọi cách để tăng giá và sẽ gây thiệt hại cho người tiêu dùng hơn nữa”, ông Long nói.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết, thực tế là khi muốn tăng giá, Petrolimex thường báo lỗ. Mức lỗ đúng hay sai rất khó nhận biết vì cơ quan quản lý chỉ dựa vào báo cáo của Petrolimex để phê duyệt. Vì thiếu minh bạch (cả từ doanh nghiệp và cơ quan quản lý) nên chưa thể kiểm soát được lỗ lãi của Petrolimex.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhiều lần lên tiếng rằng, việc công bố lỗ lãi của Petrolimex thường có dấu hiệu tiền hậu bất nhất. Khi muốn tăng giá, Petrolimex thông báo lỗ; nhưng khi muốn có lợi cho hoạt động kinh doanh lại thông báo lãi. Điển hình như hồi tháng 6/2011, để cổ phiếu có lợi trên sàn chứng khoán, Petrolimex đã công bố lãi trước thuế 898 tỷ đồng, trong khi trước đó thường xuyên báo lỗ.

Theo ông Nguyễn Minh Phong, trong câu chuyện xăng dầu, có dấu hiệu cho thấy, cơ quan quản lý nhà nước hiện chưa đủ năng lực để thẩm định chuyện lỗ lãi của các công ty kinh doanh xăng dầu đầu mối nói chung và Petrolimex nói riêng. “Doanh nghiệp như thùng không đáy.

Không phải cứ lãi là họ không muốn tăng giá, mà tăng được càng nhiều càng tốt. Do đó, việc quan trọng nhất là liên bộ Công Thương - Tài chính phải có đủ năng lực để kiểm soát”, ông Phong nói.