"Mua hoa quả xong như bị móc túi"

Nhập ở các cửa khẩu giá siêu rẻ nhưng bán ra với giá cao ngất ngưởng, rau quả nhập khẩu từ Trung Quốc đến tay người tiêu dùng Việt đã bị thổi giá lên gấp hàng chục lần. Lấy cớ là cước vận tải tăng, giới dân buôn Hà Nội thoải mái định giá các loại rau quả cao gấp nhiều lần để móc túi người tiêu dùng.

Lãi gấp 20 lần

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tại các cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn), cửa khẩu Lào Cai…, các loại rau quả nhập khẩu từ Trung Quốc có giá rất thấp. Cụ thể các loại rau củ Trung Quốc như bắp cải, khoai tây có giá 1.700 đồng/kg, cải thảo 2.050 đồng/kg, hành củ khô, cà rốt, hành tây, gừng giá 2.500 đồng/kg, tỏi 3.400 đồng/kg, súp lơ 4.200 đồng/kg…

Đối với các loại hoa quả tươi giá cũng rẻ không kém. Hiện đào, dưa vàng, cam Trung Quốc về qua cửa khẩu Tân Thanh giá chỉ có 3.400 đồng/kg, táo, lê giá 3.700 đồng/kg… Điều đáng nói là các mặt hàng rau quả nhập từ Trung Quốc qua cửa khẩu nếu có C/O form E (giấy chứng nhận xuất xứ hàng nhập từ Trung Quốc) thì thuế nhập khẩu là 0%, chưa kể rau củ không chịu thuế VAT.

Khác với các loại rau quả sản xuất trong nước, các loại rau quả nhập khẩu từ Trung Quốc không phải qua nhiều nấc trung gian, dân buôn chỉ việc đánh xe lên cửa khẩu thu gom hàng với giá theo thống kê của Hải quan rồi chở về các chợ đầu mối bán cho các tiểu thương bán lẻ. Như vậy, tính chung khi đến tay người tiêu dùng các loại rau quả Trung Quốc cũng phải qua 2 - 3 nấc trung gian cộng thêm cước vận tải. Tuy nhiên, giá rau quả khi đến tay người tiêu dùng phải tăng đến 10 lần, thậm chí có mặt hàng đội giá đến gần 20 lần.

Theo khảo sát của phóng viên tại một số chợ đầu mối lớn ở Hà Nội, giá các loại rau quả nhập khẩu từ Trung Quốc rất cao. Tại chợ đầu mối Dịch Vọng, cải bắp Trung Quốc được bán với giá 16.000 đồng/kg, khoai tây 20.000 đồng/kg, cải thảo 15.000 đồng/kg, cà rốt 18.000 đồng/kg, gừng 30.000 đồng/kg. Bị đẩy giá cao nhất là hành củ khô và tỏi, giá nhập chỉ ở mức 2.500 - 3.400 đồng/kg nhưng bán tại chợ lẻ giá lên tới 50.000 đồng/kg, cao gấp 20 lần giá nhập tại cửa khẩu.

Các loại hoa quả tươi như lê, táo, dưa, nho… cũng có giá cao ngất. Dưa vàng nhập khẩu từ Trung Quốc được bán với giá 40.000 đồng/kg tại chợ Nghĩa Tân, lê 42.000 đồng/kg, cam 60.000 đồng/kg, táo dao động từ 50.000 - 70.000 đồng/kg tùy nơi… Đặc biệt, tại các cửa hàng bán lẻ nhỏ hơn, giá các loại rau quả này còn được đẩy lên cao hơn.

Như vậy, giá một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đã lần lượt được các nấc trung gian đội giá khi đến tay người tiêu dùng thì tăng gấp hàng chục lần so với giá nhập khẩu tại các cửa khẩu. Nhập rẻ, bán đắt, các lái buôn đang thu lợi khủng từ việc bán rau quả nhập khẩu. Theo Tổng cục Hải quan, các loại rau quả Trung Quốc chiếm phần lớn thị phần rau quả trong nước, sau đó đến Mỹ và Thái Lan. Năm tháng đầu năm nay, kim ngạch nhập khẩu rau quả từ Trung Quốc ước đạt 52,25 triệu USD. Tương đương 45,3% kim ngạch nhập khẩu rau quả từ tất cả các thị trường.

Rau quả Trung Quốc bị đội giá nhiều lần khi tới tay người tiêu dùng Việt Nam. (Ảnh chụp tại chợ đầu mối Hà Nội)

Điều đáng nói là số lợi nhuận khủng này lần lượt chảy vào tay các thương lái, chỉ có người tiêu dùng là chịu thiệt. Có mặt ở chợ đầu mối Long Biên, chúng tôi được gặp anh Nguyễn Văn Thắng quê ở Thái Bình, là một dân buôn rau quả Trung Quốc chính hiệu, chuyên lên các cửa khẩu Tân Thanh và Lào Cai thu gom hàng rồi về đổ buôn ở chợ Long Biên. Anh cho biết: "Mỗi lần nhập hàng phát sinh rất nhiều các chi phí như bốc dỡ hàng, tiền xăng dầu, ăn uống khác… cộng hết cả các chi phí cũng chỉ hết 4 triệu đồng cho một chuyến chở hàng như vậy, mỗi chuyến chở được 9 - 10 tấn khoai tây" (các xe chở hàng đường dài thường chở quá số trọng tải được quy định).

Như vậy, với giá rau quả tại cửa khẩu cộng thêm giá cước vận tải và các chi phí phát sinh cũng chưa tăng là mấy. Đơn cử, tại cửa khẩu khoai tây có giá là 1.700 đồng/kg nếu tính cả cước vận tải cũng chỉ đến khoảng hơn 2.000 - 2.100 đồng/kg. Tuy nhiên, lí thuyết là như vậy, nhưng giá khoai tây thực tế tại các chợ lên tới 18.000 đồng/kg, như vậy là gấp 9 lần. Tương tự, một số các loại rau quả khác cũng bị thương nhân thổi giá cao như: lê gấp 9 lần, hành tỏi gấp gần 20 lần,… so với giá nhập tại cửa khẩu.

"Mua xong như bị móc túi"

Lấy cớ giá cước vận tải leo thang theo giá xăng dầu, các thương lái, dân buôn lần lượt đẩy giá hoa quả lên cao ngất ngưởng. Trong khi người dân đều phải thắt lưng buộc bụng, nhiều người vì túi tiền eo hẹp muốn mua rau quả nhưng hỏi giá xong cũng phải lắc đầu. Đa số các chợ lẻ, chợ cóc có giá bán đắt hơn so với các chợ đầu mối.

Chị Phan Thanh Hoài, trú tại khu phố Trần Bình, Hà Nội chia sẻ: "Tôi mua 2kg táo đi biếu tại cửa hàng hoa quả trên mặt đường gần siêu thị Pico Xuân Thủy với giá 120.000 đồng/kg nhưng khi về cân lại chỉ còn 1,8kg". Vừa phải mua giá đắt lại chịu cảnh cân điêu, chị bức xúc thêm: "Mua xong mà cứ như bị người bán móc túi mất tiền chứ".

Ngoài ra, các cơ quan chức năng cũng khó lòng quản lý được tình trạng rau quả Trung Quốc dán nhãn giả hàng nhập khẩu từ Thái Lan, Mỹ. Với ưu điểm về chất lượng, các loại rau quả có nguồn gốc từ Thái Lan, Mỹ có giá bán cao hơn và được người tiêu dùng ưa thích sử dụng. Tuy nhiên, lợi dụng điều đó các dân buôn đã trà trộn và gắn mác Thái Lan, Mỹ cho các rau quả nhập khẩu Trung Quốc để thu lợi nhuận lớn. Chính vì vậy, người tiêu dùng Việt cần cảnh giác hơn đối với các mặt hàng rau quả có nguồn gốc Trung Quốc hơn