Giải cứu muối tồn

Đến thời điểm này, diêm dân Bạc Liêu - nơi tồn đọng muối lớn nhất nước - vẫn chưa được hưởng lợi từ chính sách thu mua tạm trữ của Chính phủ.

Tại tỉnh Bạc Liêu, Tổng Công ty Lương thực Miền Bắc (Vinafood 1) đang thu mua muối trải bạt với giá 900 đồng/kg, muối trắng ngà 700 đồng/kg, tăng hơn 100 đồng so với trước khi triển khai chương trình tạm trữ. Tuy nhiên, ông Lương Ngọc Lân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu, cho biết đến ngày 8-8, Vinafood 1 mới mua được 900 tấn muối của diêm dân Bạc Liêu. Trong khi đó, lượng muối tồn của tỉnh lên đến 160.000 tấn.

Muối ế vẫn trắng đồng

Dù Vinafood 1 đang thu mua muối tồn tại Công ty Muối Bạc Liêu (trên Quốc lộ 1, xã Long Thạnh, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu) với giá mà diêm dân đang mong đợi nhưng lại kém khả thi.

Hiện diêm dân ở huyện Đông Hải vẫn chưa bán được hạt muối nào cho Vinafood 1 trong khi giá mua muối tại ruộng vẫn như trước, chỉ khoảng hơn 300 đồng/kg. “Tôi khẳng định 900 tấn muối mà Vinafood 1 đã mua là từ thương lái do diêm dân không thể mang muối đến điểm thu mua” - ông Phạm Xuân Quang, Chủ nhiệm HTX Muối Long Hà (xã Điền Hải, huyện Đông Hải), quả quyết.

Ông Quang lý giải nếu xã viên thuê phương tiện chở muối đến Công ty Muối Bạc Liêu bán thì chi phí thuê vận chuyển khoảng 300-400 đồng/kg. Như vậy, trừ chi phí vận chuyển, diêm dân chỉ thu được khoảng 300 đồng/kg, bằng giá bán tại ruộng. “Chỉ một số thương lái chấp nhận thuê phương tiện vào thu mua để ăn chia tiền vận chuyển chứ họ chẳng kiếm được gì với giá muối hiện tại” - ông Quang phân tích.

Diêm dân vẫn chưa thể khá lên trên ruộng muối

Chỉ riêng lượng muối tồn của xã viên Mai Văn Điềm (HTX Muối Long Hà) đã hơn 900 tấn, xấp xỉ số muối mà Vinafood 1 thu mua trong mấy ngày qua. Ông Điềm cho biết đây là số muối tồn kho trong 3 năm qua. “Tôi làm 6 ha muối, thuê 3 nhân công với giá 20 triệu đồng/người/năm. Với giá muối hiện tại, tôi bán hết cũng chỉ đủ trả tiền nhân công. Nghe Chính phủ tổ chức thu mua muối tồn của diêm dân, tưởng đâu được giải cứu nhưng thu mua kiểu này thì chẳng có ý nghĩa gì” - ông Điềm nói.

Cần chuyển đổi sản xuất

Ông Trần Văn Phú, Phó Chủ tịch UBND xã Điền Hải, xác nhận toàn xã hiện tồn khoảng 20.000 tấn muối nhưng đến thời điểm này, chưa có trường hợp nào bán được muối theo chương trình thu mua tạm trữ. Đây là chương trình cần thiết nhưng chỉ thiết thực khi thu mua tại ruộng.

Theo ông Phú, hầu hết muối tồn kho là ngà và đen. Muối trắng, sạch không nhiều nên đã tiêu thụ hết, không cần hỗ trợ.

Các chuyên gia Nhật đánh giá muối ở Bạc Liêu có chất lượng tốt bởi quy trình sản xuất bảo đảm kỹ thuật lại không bị ảnh hưởng của ô nhiễm, hóa chất. Tuy nhiên, đánh giá của chuyên gia là ở khu vực sản xuất muối trắng (muối trải bạt) chỉ khoảng 83 ha. Trong khi đó, tổng diện tích sản xuất ở Bạc Liêu 2.385 ha, hầu hết là muối đen và muối ngà. Nghịch lý là tất cả khu vực diêm dân sản xuất đều nằm trong quy hoạch và kế hoạch thu mua tạm trữ (có cả chỉ dẫn địa lý) nhưng nhiều năm qua, muối Bạc Liêu vẫn luôn mất giá và khó tiêu thụ.

Ông Lê Minh Khái, Bí thư Tỉnh ủy Bạc Liêu, cho rằng bao đời nay, diêm dân địa phương bán mặt cho đất, bán lưng cho trời để sản xuất ra hạt muối nhưng cuộc sống vẫn không khá hơn mà ngày càng bế tắc. “Để giúp diêm dân thoát nghèo trên đồng muối của họ là rất khó. Do đó, cần có phương án chuyển đổi sản xuất cho diêm dân. Gần đây, mô hình nuôi Artemia làm thức ăn cho tôm tại nhiều địa phương ven biển đã phát huy hiệu quả. Mô hình này phù hợp với các vùng sản xuất muối là điều cần lưu tâm, nghiên cứu để có hướng giúp diêm dân chuyển đổi” - ông Khái kỳ vọng.