Giá muối rớt thảm hại, "cướp nắng" cả ngày không có nổi trăm ngàn

Thời điểm này đang vào vụ chính của nghề muối tại Hà Tĩnh, tuy nhiên do thị trường ế ẩm, giá rẻ mạt khiến diêm dân địa phương không còn mặn mà sản xuất. Mùa làm muối năm nay sao “nhạt” đến lạ, đến đâu cũng bắt gặp những khuôn mặt khắc khổ, buồn rười rượi của bà con...

Muối rớt giá thảm hại

Mặc dù đang chính vụ sản xuất muối, nhưng trên cánh đồng muối Châu Hạ, xã Thạch Châu huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) chỉ lác đác vài người ra đồng sản xuất. Nhiều đồng nại chưa cày xới, đầm nền. Hệ thống máng chạt hư hỏng, không được tu bổ.

Mặc dù đang là thời kỳ chính vụ sản xuất muối, nhưng trên cánh đồng muối Châu Hạ, xã Thạch Châu (Lộc Hà) chỉ có lác đác vài hộ ra đồng sản xuất. Ảnh: Quỳnh Nga

Trao đổi với phóng viên, ông Phan Văn Ty – Bí thư Chi bộ thôn Châu Hạ cho biết: “Toàn thôn có 135 hộ dân làm muối, với tổng diện tích gần 14ha. Tháng 5 là thời kỳ chính vụ sản xuất muối, nhưng đến nay mới có hơn 10 hộ triển khai sản xuất”.

Gắn bó với nghề làm muối từ nhiều đời nay, chưa bao giờ bà Lê Thị Nguyệt (ở thôn Châu Hạ) lại thấy chán nản như bây giờ. Theo bà Nguyệt, mọi năm vào thời điểm này đồng nại đã trắng muối, diêm dân “cướp nắng” ra nại thu muối, thế nhưng năm nay vẫn chưa có hạt muối nào.

“Thời điểm hiện tại, thương lái chỉ thu mua muối với giá 1.600 đồng/kg, chúng tôi biết lấy gì sống? Không mua nổi tô phở, chứ đừng nói đến làm việc gì to tát. Với 2,5 sào muối, nếu được mùa, được giá, hai vợ chồng làm cật lực cả ngày cũng chỉ được khoảng 160.000 đồng. Số tiền này quá ít so với sức lao động tôi bỏ ra"- bà Nguyệt tâm sự.

Chị Lê Thị Nguyệt (một diêm dân ở Châu Hạ, xã Thạch Châu) cho biết, giá muối năm nay bèo bọt, thương lái thu mua với giá 1.600 đồng/kg.

Tình trạng giá muối bấp bênh, không chỉ diêm dân ở đồng muối Châu Hạ (xã Thạch Châu) đồng loạt bỏ nại mà tại cánh đồng muối Hộ Độ (xã Hộ Độ huyện Lộc Hà) diêm dân cũng không mặn mà ra đồng sản xuất muối nữa.

Về vựa muối Hộ Độ huyện Lộc Hà (Hà Tĩnh) những ngày nắng như đổ lửa, nơi đây một thuở tấp nập kẻ làm người mua nay quá lặng lẽ. Diêm dân Lê Sơn (60 tuổi, thôn Yên Thọ, xã Hộ Độ) nói: “Nghề làm muối bạc bẽo lắm giá cả bấp bênh không ai muốn làm nữa. Lao động trẻ rời làng chỉ vài người già đeo bám”.

Gia đình ông Sơn có 6 người, trước đây ít nhiều đều làm muối, bây giờ con cái ông đã bỏ ruộng muối vào miền Nam đi tìm kế sinh nhai. Cùng chung cảnh ngộ, vợ chồng bà Lê Thị Hương cũng đã bước vào độ tuổi “xưa nay hiếm” nhưng vẫn cố “cướp nắng” ra đồng, bà Hương than thở: “Làm muối nắng nôi khó nhọc nhưng khổ nỗi, làm ra mà có ai mua cho đâu, nên hạt muối mặn mòi mà rẻ rúng lắm”.

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, ông Phan Đình Hinh – Chủ tịch UBND xã Hộ Độ lắc đầu ngao ngán: “Chục năm nay nghề muối mai một dần do thị trường bấp bênh, có khi đầu vào cao hơn đầu ra. Trước đây sản xuất không đủ đáp ứng nhu cầu, giờ thì diện tích để hoang nhiều. Giá muối hiện tại chỉ đạt 120.000 – 160.000 đồng/tạ nhưng ít người hỏi mua. Xã đang tích cực kêu gọi doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm cho diêm dân để ổn định thị trường nhưng cũng chưa có hiệu ứng tích cực”.

Chuyển hướng sản xuất… 3 năm vẫn nằm trên giấy

“Nghề làm muối phụ thuộc vào thời tiết. Năm nào “được nắng” cũng chỉ sản xuất được 3 - 4 tháng. Trong khi đó, đi làm phụ hồ hoặc các nghề khác thì trời mưa hay nắng cũng có việc. Ngày công thấp nhất cũng được 250.000 - 300.000 đồng, ổn định hơn làm muối nhiều” - ông Phan Văn Ty – Bí thư Chi bộ thôn Châu Hạ (xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà) chia sẻ.

Ông Lê Sơn (thôn Yên Thọ, xã Hộ Độ) cho biết, do giá muối quá thấp nên nhiều người dân đã bỏ ruộng hoang, đi tìm việc làm khác. Ảnh: Quỳnh Nga

Làm muối là nghề truyền thống của làng Châu Hạ và Hộ Độ, nhưng nay giá thấp dân bỏ nại nhiều. Ông Phan Đình Hinh - Chủ tịch UBND xã Hộ Độ còn nhớ như in thời kỳ hoàng kim nhất của làng muối Hộ Độ, đó là hồi thập niên 80. Trên đồng muối rộng gần 200ha, vào vụ, người làng muối túa ra khắp mọi ngả đường. Cuối ngày, muối chất đầy rổ, được đưa lên xe bò, xe đạp, người bán, người mua huyên náo cả một vùng. Sản lượng muối lúc nào cũng trên 10 nghìn tấn/năm. Công ty muối Nghệ Tĩnh ngày đó đã phải dựng hai nhà kho lớn mới đủ sức chứa. Muối Hộ Độ nổi tiếng là trắng, sạch, giòn, mặn nên làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó.

Hai mươi năm sau, muối Hộ Độ vẫn thích ứng được với cơ chế thị trường. Ngoài bán muối cho hợp tác xã, bà con còn đạp xe rao bán khắp trong vùng. Nhưng từ năm 2009 trở lại đây, khi muối ngoại tràn vào, muối Hộ Độ bắt đầu lao đao.

Tháng 5. 2018, mặc dù đã vào chính vụ nhưng ở vựa muối Châu Hạ, Hộ Độ (huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh) vẫn vắng bóng người ra đồng làm muối.

Người dân bỏ nại, túp lều che nắng cho diêm dân mỗi khi làm mệt để vào nghỉ ngơi cũng trở nên tiêu điều, xơ xác

Riêng tại xã Hộ Độ, để vận động bà con diêm dân tích cực sản xuất, chính quyền địa phương đã đề ra chính sách là hỗ trợ 2 triệu đồng/sào/hộ, hỗ trợ người dân làm sân phơi 50.000 đồng/sân. Theo kế hoạch, năm 2018 toàn xã sẽ sản xuất 25ha muối, tuy nhiên đến thời điểm hiện mới sản xuất được 9ha.

Được biết, trước tình cảnh giá muối bấp bênh, người dân đồng loạt bỏ nại, năm 2016 UBND tỉnh Hà Tĩnh đã chấp nhận chủ trương chuyển đổi một phần diện tích làm muối sang nuôi trồng thủy sản. Sau khi nghiên cứu kỹ lưỡng, tỉnh đã phê duyệt phương án là sẽ thực hiện chuyển đổi 65 ha diện tích đất làm muối của xã Hộ Độ và Mai Phụ sang nuôi trồng thủy, hải sản. Mặc dù đã có chủ trương chuyển đổi của UBND tỉnh Hà Tĩnh từ sản xuất muối sang nuôi trồng thủy sản, tuy nhiên đã ba năm nay vẫn “còn nằm trên giấy” vì chưa có nguồn vốn đầu tư.