Chậm mua tạm trữ, dân mất 500 đồng/kg lúa

Ngày 27-2 tại Đồng Tháp, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã chủ trì hội nghị bàn về sản xuất và tiêu thụ lúa và thủy sản vùng ĐBSCL. Dù hội nghị bàn nhiều đến lúa, cá tra và tôm nhưng mối quan tâm lớn nhất vẫn là tình hình tiêu thụ lúa đông xuân 2013.

Đề nghị xóa bỏ tạm trữ

Theo báo cáo của Bộ Công thương và Hiệp hội Lương thực VN (VFA), sau bảy ngày triển khai kế hoạch mua tạm trữ lúa, các doanh nghiệp đã mua 211.844 tấn, giá lúa ở ĐBSCL đã tăng 200-500 đồng/kg. Hiện giá lúa thường đang ở mức 4.500 đồng/kg, lúa hạt dài 4.700-4.800 đồng/kg. Dự kiến đến nửa cuối tháng 3-2013 các doanh nghiệp sẽ hoàn thành mua 1 triệu tấn gạo theo tinh thần chỉ đạo của Chính phủ và đến cuối tháng 3 sẽ xuất khẩu được 1,4 triệu tấn gạo nên giá lúa sẽ ổn định đến hết mùa vụ đông xuân 2013.

Tuy nhiên, ông Lê Minh Hoan, chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, tỏ ra không đồng tình với thời điểm mua tạm trữ của VFA. Theo ông Hoan, việc VFA cho rằng thời điểm 20-2 vùng ĐBSCL chỉ thu hoạch 15% sản lượng là hoàn toàn không thực tế với điều kiện sản xuất của bà con nông dân tỉnh Đồng Tháp. Vì thời điểm đó, toàn tỉnh Đồng Tháp đã thu hoạch 60% diện tích. “Nếu tính việc triển khai mua tạm trữ chậm, 1kg lúa nông dân mất 500 đồng, 1 tấn lúa mất 500.000 đồng, 60% trong tổng số 210.000ha vụ đông xuân thì sẽ thấy thiệt hại của bà con là rất lớn” - ông Hoan nói.

Cũng theo ông Hoan, cơ chế thẩm định để phân bổ chỉ tiêu cho doanh nghiệp mua tạm trữ cũng không rõ ràng, thiếu công khai, không gắn kết với chính quyền địa phương nên xảy ra tình trạng một số doanh nghiệp có năng lực trên địa bàn tỉnh đã không được phân bổ chỉ tiêu mua lúa tạm trữ theo đúng năng lực thật sự của họ. Mặt khác việc xác định giá sàn cũng không phù hợp với tình hình thực tế sản xuất ở địa phương.

Đồng quan điểm này, ông Huỳnh Thế Năng, phó chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho rằng đã đến lúc phải thay đổi phương thức tạm trữ. Vì nếu cứ diễn biến như hiện nay, năm nào cũng sẽ diễn ra chuyện doanh nghiệp chờ công bố quyết định mua tạm trữ mới tiến hành mua vào. Ông Năng đề xuất cơ chế tạm trữ linh động gồm tạm trữ trong dân, tạm trữ theo dạng gửi doanh nghiệp như Công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang đang áp dụng.

Ông Huỳnh Văn Thòn, tổng giám đốc Công ty cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang, mạnh dạn hơn khi cho rằng về lâu dài cần xóa bỏ cách mua tạm trữ như hiện nay. Dẫn chứng trường hợp của mình, ông Thòn cho rằng cần đầu tư công đoạn sấy lúa để doanh nghiệp tự tạm trữ hoặc nông dân có thể gửi lúa cho doanh nghiệp. “Đã đến lúc tạm trữ là việc làm tất yếu của doanh nghiệp. Vì nếu doanh nghiệp không đầu tư vùng nguyên liệu, không đầu tư hệ thống sấy lúa thì dù có hợp đồng xuất khẩu cũng khó đảm bảo được số lượng cũng như chất lượng của hạt gạo” - ông Thòn nói.

Nhân rộng mô hình cánh đồng mẫu lớn

Dù đánh giá cao việc mua tạm trữ nhưng Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải vẫn yêu cầu Bộ NN&PTNT, Bộ Công thương và VFA cần rút kinh nghiệm về thời gian, đặc thù của địa phương để việc công bố thời điểm mua tạm trữ được phù hợp hơn. Cơ chế giao chỉ tiêu sẽ phải làm minh bạch hơn. Phó thủ tướng cũng khẳng định tính ưu việt của mô hình cánh đồng mẫu lớn, liên kết sản xuất... xem đây là mô hình phù hợp với định hướng, chỉ đạo của Nhà nước, cần được tiếp tục nhân rộng.

Vấn đề này Chính phủ sẽ giao Bộ NN&PTNT nghiên cứu sâu thêm theo hướng ưu tiên đầu tư cho các doanh nghiệp có vùng nguyên liệu hoặc liên kết sản xuất với các HTX, bà con nông dân để chủ động sản xuất lúa hàng hóa có chất lượng đồng bộ, đáp ứng nhu cầu của thị trường xuất khẩu. “Tới đây Chính phủ sẽ ưu tiên giao chỉ tiêu xuất khẩu gạo cho những doanh nghiệp có vùng nguyên liệu hoặc có sự liên kết sản xuất với các HTX, bà con nông dân” - ông Hải khẳng định.

Phó thủ tướng cũng chỉ đạo không chỉ ở cây lúa, hướng sản xuất tôm, cá tra cũng cần theo mô hình này. Đồng thời yêu cầu sớm đẩy nhanh việc thành lập các hiệp hội sản xuất, xuất khẩu tôm, cá tra.Trong đó việc hoạch định chiến lược nuôi cá tra, chế biến, xuất khẩu sẽ được bàn sâu hơn trong kỳ đại hội thành lập Hiệp hội xuất khẩu cá tra tới đây tại An Giang (ngày 1 và 2-3-2013).