Cả trăm container điều thô ách tắc ở cảng vì một... con mọt?

Trước công văn của Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) gửi Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NNPTNT) phản ánh việc hàng trăm container điều thô đang ách tắc ở cảng do quy định về kiểm dịch thực vật, ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật khẳng định, nếu doanh nghiệp không kiểm soát tốt loài mọt cứng đốt thì hàng không thể về kho.

Trả lời câu hỏi của phóng viên tại Họp báo thường kỳ quý I của Bộ NNPTNT sáng 5.4 liên quan đến ách tắc lượng điều thô ở cảng, ông Hoàng Trung - Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho hay: Hàng năm, lượng hạt điều nhập khẩu để gia công, chế biến rất lớn. Từ năm 2013 đến nay, cơ quan kiểm dịch thực vật nhiều lần phát hiện các lô hàng điều nhập khẩu từ Châu Phi bị nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật Việt Nam là mọt cứng đốt (Trogoderma granarium Everts).

Mọt cứng đốt là loại sinh vật nguy hiểm số một. Ảnh: I.T

"Đây là loại mọt nguy hiểm số một. Tất cả các nước đều đưa loại mọt này vào danh sách kiểm dịch và kiểm soát chặt chẽ" - ông Trung nói.

Cũng theo ông Trung, trước đây, với tinh thần cải cách hành chính, Bộ NNPTNT đã chỉ đạo rất sát sao, đột phá, quá trình kiểm dịch với hàng nhập khẩu qua cửa khẩu biên giới chỉ 4 tiếng là hoàn thiện; nhập khẩu qua đường biển và sân bay là 10 tiếng.

“Chúng tôi cho phép doanh nghiệp nhập khẩu hạt điều đến khai tại cảng, kiểm tra sơ bộ rồi đưa hàng về kho nhưng khi phát hiện nguy cơ cao, phát hiện đối tượng kiểm dịch thì phải kiểm tra trước khi cho phép vào lãnh thổ Việt Nam.

Hiện nay, chúng tôi tiếp tục phát hiện đối tượng sinh vật ngoại lai nguy hiểm này nên không thể cho doanh nghiệp đưa hàng về kho. Doanh nghiệp phải phối hợp với cơ quan kiểm dịch về việc này bởi nếu để lọt loại mọt cứng đốt thì tương lai hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ gặp khó. Bên cạnh đó, chi phí để xử lý loại mọt này rất lớn” - ông Trung nói thêm.

Trong thời gian tới, nếu trong quá trình kiểm tra kiểm soát, phối hợp với kiểm dịch nước bạn làm tốt, Cục sẽ tiếp tục chỉ đạo đưa hàng về kho tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Cả trăm container điều thô ách tắc ở cảng vì một... con mọt? - 2

Ngành chế biến, xuất khẩu điều đang gặp nhiều khó khăn. Ảnh: I.T

Trước đó, ngày 16/3, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) Phạm Văn Công đã gửi công văn đến Cục Bảo vệ thực vật, và Chi cục kiểm dịch thực vật vùng II.

Theo phản ánh của doanh nghiệp, hiện nay, cơ quan kiểm dịch thực vật đã yêu cầu tiến hành kiểm tra, lấy mẫu toàn bộ những lô hàng điều thô nhập khẩu có nguồn gốc từ châu Phi tại cảng, thay vì cho phép đưa về kho của doanh nghiệp như trước kia,...

"Trong bối cảnh toàn ngành điều gặp rất nhiều khó khăn năm 2019, việc thực hiện quy định trên đã gây trở ngại và tổn thất cho các doanh nghiệp chế biến và nhập khẩu điều thô", Vinacas nhận định.

Theo đó, doanh nghiệp phải tăng thêm thời gian và chi phí cho việc nhận hàng hóa, phát sinh rất nhiều chi phí để phục vụ kiểm tra hàng hóa trong cảng. Đồng thời, các doanh nghiệp phải bố trí nhiều nhân lực giám sát tại cảng, gây ách tắc hàng hóa tại cảng, làm giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và toàn ngành.

Trước tình hình ấy, VINACAS đề nghị áp dụng lại quy trình lấy mẫu như đã áp dụng đối với hạt điều thô nhập khẩu như trước, cho phép doanh nghiệp được kiểm tra, lấy mẫu tại kho của doanh nghiệp theo hình thức kiểm tra nhanh, áp dụng đối với mặt hàng hạt điều.

Theo VINACAS, trong ba tháng đầu năm, trừ lượng hàng cũ niên vụ 2018 đã về, trong khi lượng hàng năm nay còn ở kho ngoại quan và đang trên đường về, lượng điều thô châu Phi vụ mùa mới 2019 và vụ cuối năm 2018 của Tanzania vẫn có chưa lô nào được vận chuyển về Việt Nam. Điều này đồng nghĩa lượng điều thô vụ mới còn nguyên vẹn.

Trong khi đó, các ngân hàng siết chặt tín dụng cho vay sẽ tác động lớn tới sự nhập khẩu điều thô năm nay, không ào ạt tranh mua gây biến động giá thô như những năm trước.