Bát nháo rau vào siêu thị: Ma trận rau an toàn

Chỉ cần có giấy chứng nhận rau an toàn (RAT), nhà cung ứng dễ dàng nhập rau vào các siêu thị, nhà hàng. Trong khi đó, việc mua bán loại giấy chứng nhận này không khó.

Giấy tờ chỉ trình khi có kiểm tra

Trong vai người tìm mối mua rau đặt cho bếp ăn, nhóm PV Tiền Phong được giới thiệu đến gặp ông Trần Văn Thuận (thôn Yên Nội, Vân Nội, Đông Anh). 

Ông Thuận (ngoài 40 tuổi) nổi tiếng trong làng vì chuyên “bỏ” rau cho bếp ăn trường học, công ty. Tại nhà ông Thuận, nhiều xe rau tấp nập chở đến. Ông này cho biết, phải mua thêm rau từ các vùng khác, bởi nhiều loại rau trồng tại Vân Nội không đẹp mã.

Khi chúng tôi đề cập muốn mua RAT đảm bảo chất lượng và giấy tờ đầy đủ, ông Thuận thẳng thắn nói: “Vùng rau Vân Nội không có nơi nào trồng an toàn, kể cả nơi gắn mác RAT. Tuy nhiên, những loại rau này vẫn đảm bảo vệ sinh ăn uống. Bao nhiêu năm nay có trường hợp bị ngộ độc rau đâu. Muốn lấy rau cho bếp ăn thì tôi có đầy đủ giấy tờ đảm bảo RAT”.

Thấy chúng tôi có vẻ nghi ngại, ông Thuận trấn an: “Cứ yên tâm, tôi đảm bảo chất lượng rau; còn giấy tờ chỉ để trình mỗi khi có đoàn kiểm tra. Nhiều nơi nhập rau cho siêu thị cần giấy tờ cũng đều về đây làm thế này. Có những đoàn kiểm tra về lấy mẫu rau, tôi đều bảo rằng đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm nên họ yên tâm nhập rau từ đây”.

Khi chúng tôi thắc mắc: “Lo giấy tờ hợp lệ thế nào?” ông Thuận cười: “Giấy chứng nhận RAT chỉ cần vào HTX mua là có. Lấy giấy này dễ hơn đi chợ”. Hỏi về giá cả, ông Thuận nhanh nhẩu: “Ngoài chợ Vân Trì bán thế nào, chúng tôi lấy giá thế. Cứ đi tham khảo giá trước. Tôi làm ăn bao nhiêu năm, nhưng quan trọng là thuận mua vừa bán. Hợp đồng thanh toán tiền phải sòng phẳng. Rau chúng tôi nhập hàng đẹp, giá rẻ hơn RAT của HTX”.

Những nông dân (Vân Trì, Vân Nội) cho biết, hầu hết không làm rau an toàn nữa. ảnh: PV

Rau an toàn chỉ là tên gọi

Có mặt tại Vân Nội những ngày đầu tháng 3, dù thời tiết mưa phùn, giá rét, nhưng trên những cánh đồng rau, nông dân vẫn chăm chỉ thu hoạch. Khi hỏi về RAT, nhiều nông dân lắc đầu. 

Đang mải nhổ rau cải ngọt tại ruộng, chị Nga (thôn Vân Trì, Vân Nội) nói: “Cách đây vài năm, xã triển khai trồng RAT rầm rộ lắm, mời nông dân lên hướng dẫn kỹ thuật trồng rau, phát thuốc bảo vệ thực vật. Tuy nhiên, kỹ thuật đó trồng không năng suất, thuốc đem phun thì cây chết. 

Điều quan trọng là chúng tôi cần đảm bảo khâu tiêu thụ thì chương trình không làm được. Nông dân vẫn tự đem rau đi bán, RAT bán thấp hơn cả rau thường nên hầu hết nông dân giờ không làm nữa”.

Đang nói chuyện với chị Nga, anh Nguyễn Văn Tuấn ở ruộng rau bên cạnh nói với sang: “Không hiểu thuốc gì mà gần hết hạn mới đem phát cho nông dân. Lấy về vứt bừa bãi ở nhà vì sợ phun xong hỏng cả ruộng rau đang chuẩn bị thu hoạch”. 

Anh Tuấn chỉ vào những tấm ni-lông che trên những luống rau nói: “Vật tư nông dân đều tự bỏ ra. Cả năm không có một lãnh đạo nào xuống ruộng kiểm tra xem nông dân trồng ra sao, lấy đâu ra RAT. RAT chỉ là tên gọi thôi”.

Cũng theo anh Tuấn, hiện trong làng rất ít nông dân trồng rau theo tiêu chí RAT. “Chỉ có HTX RAT mới có RAT. Tuy nhiên, ngay cạnh ruộng nhà tôi là ruộng RAT của HTX rau Ba Chữ, nhưng về phương pháp trồng không khác gì rau bình thường”, anh Tuấn nói.

Chủ nhiệm HTX sản xuất tiêu thụ và chế biến sản phẩm nông nghiệp an toàn xã Vân Nội, ông Trần Văn Mây cũng xác nhận: “Khó phân định RAT với rau không an toàn”.

Theo chỉ dẫn của anh Tuấn, chúng tôi tìm đến chợ Vân Trì, nơi bán RAT nổi tiếng tại vùng rau Vân Nội. Chợ bắt đầu họp từ 12 giờ trưa. Hàng xe thồ su hào, bắp cải, cà chua… chen nhau trong chợ. Chị K, (xin giấu tên), bán hàng tại chợ cho biết, trước đây, người bán RAT vào chợ ở khu ngoài, còn rau tỉnh khác ở sâu bên trong. 

Tuy nhiên, người buôn chỉ nhìn vào mặt hàng đẹp, giá rẻ chứ không cần mác (RAT) nên nhiều hộ bán RAT khó bán. Hiện, RAT vào chợ lẫn lộn, không phân biệt được.

(Còn nữa)