Năm Tỵ nói chuyện võ rắn

Con rắn rất được coi trọng và là một trong “Ngũ hình quyền”.

Trong quan niệm từ Phương Đông tới Phương Tây, con rắn nói chung thường được quan niệm với những đặc tính xấu như hiểm ác, gian xảo và đặc biệt nguy hiểm. Vậy nhưng trong võ thuật, với khả năng bắt mồi nhanh gọn, hiệu quả và tính sát thương cao của mình, con rắn rất được coi trọng và là một trong “Ngũ hình quyền”.

Trong võ thuật, nhiều bài quyền, thế võ được con người sáng tạo ra dựa theo đặc tính và thói quen sinh hoạt, bắt mồi, tự vệ của các loài thú trong thiên nhiên. Trong số các dòng phái võ thuật nổi tiếng có nhiều dòng phái có những hệ thống bài quyền thú riêng biệt như vậy và trong đó loài rắn cũng xuất hiện và được biết đến như một bài võ đặc sắc, hiệu quả vào hàng bậc nhất.

Xà quyền rất được coi trọng trong "Ngũ hình quyền"

Với võ thuật Trung Hoa, các dòng phái như Thiếu Lâm quyền và Nam quyền có bao gồm cả xà quyền. Vịnh Xuân quyền cũng có hệ thống Ngũ hình quyền hết sức đặc sắc như vậy. Năm con vật được đưa vào hệ thống các bài quyền này bao gồm rồng (Long), rắn (Xà), hổ, báo, hạc. Xà hình quyền trong số đó cũng được đánh giá là một bài quyền độc đáo và có tính chiến đấu cao.

Mỗi bài trong hệ thống ngũ hình quyền đều có một tác dụng riêng để rèn luyện cho sức khỏe và đặc tính chiến đấu khác nhau. Trong bài Xà quyền của Vịnh Xuân quyền thì chủ yếu công dụng là luyện khí hay còn gọi là tiên thiên. Rắn không chân nên bài Xà quyền không có đòn cước. Bài chủ luyện sự nhu nhuyễn, linh hoạt của những ngón tay (tay xà) uốn éo với nguyên tắc dùng eo xoay để phát lực, thường áp dụng những thế tấn rất thấp và có những thế đánh dạng hồi mã thương rất độc thủ. Bài còn được luyện quỳ ngồi nằm trên mặt đất để trở thành bài Xà địa quyền.

Đặc trưng kỹ pháp của các bài xà quyền chủ yếu dựa theo các yếu tố như trong nhu có cương, cương nhu tương tế, trong tĩnh có động, thân pháp linh động, bộ pháp hoạt bát, nhãn quang sắc bén, tay nhanh. Trong chiến đấu thực sự thì yêu cầu: "Thân phải lắc lư, bộ hình phải di chuyển không ngừng, hai tay chợt né vươn mà đánh, bước chân theo vòng xuyến, ...; dùng chỉ pháp (ngón tay) thọc vào yết hầu nhanh và chính xác. Với từng đối thủ thì có cách đánh khác nhau. Xà quyền chủ động tấn công đối thủ yếu và phòng thủ phản công đối thủ mạnh. Xà quyền có các bài múa chủ yếu là: Rắn thần luyện trăng (xà thần luyện nguyệt), Rắn vàng từ đất nhô lên (kim xà lục khởi), Rắn quật động trời (xà phiên thiên chân)…

Nét độc đáo của võ thuật chính là ở sự sáng tạo và chắt lọc, biến hóa những điều tinh hoa của tạo hóa, thiên nhiên vào thành các bài quyền, thế võ, các chiêu thức chiến đấu cũng như tự vệ.

Năm Tỵ luận về Xà quyền để thấy được những điều thú vị và đặc sắc như thế. Hình tượng loài rắn trong mỗi nền văn hóa lại hiện lên với những nét riêng biệt, có thể nó gắn với những điều xấu, hoặc nó cũng đặc trưng cho những đức tính tốt, những gì quý giá xung quanh cuộc sống con người. Tất cả chỉ đều là quan niệm, và hy vọng rằng năm con rắn Quý Tỵ này sẽ đem đến những điều tốt lành và may mắn.