Federer: Vĩ đại và vĩ đại hơn

Ánh sáng lúc hoàng hôn của Federer hoá ra vẫn còn rực rỡ hơn cả những người đang hoặc sẽ là tương lai của tennis thế giới.

Federer đã vượt qua Ferrer trong trận chung kết già nhất ATP trong gần hai thập kỷ rưỡi. Federer 34. Còn Ferrer 33.

Một trận chung kết già nua có thể là kết quả của một giai đoạn mà nhiều ngôi sao có vấn đề, nhưng cũng cho thấy sự kỳ diệu của hai tay vợt  đã và đang duy trì phong độ đỉnh cao của mình dù cho nhiều người ở tuổi ấy đã gác vợt về hưu.

Nhưng việc chỉ thắng đối thủ trẻ hơn mình một tuổi ấy không làm cho chiến thắng của Federer bớt ý nghĩa. Kể cả việc Ferrer chưa từng thắng Federer trong 15 lần gặp nhau trước (trong đó có tứ kết ở Rogers Cup tuần trước), và chỉ ăn nổi tổng cộng năm set cũng cũng không thể làm danh hiệu thứ sáu của Federer ở riêng giải Cincy Masters mờ nhạt. 

Trên con đường tiến vào chung kết, Federer đã vượt qua hai ngôi sao trẻ của Canada là Pospisil (vòng 2) và Raonic (bán kết), đánh bại những gương mặt kỳ cựu Monfils và Murray (tứ kết).

Những tay vợt nói trên đủ để tạo nên những thách thức cho bất cứ ai. Họ thuộc về các trường phái tennis khác nhau. Từ những người chuyên đứng cuối sân coi việc giành mỗi điểm giống như một trận đánh phải có khởi đầu (từ giao bóng) rồi cài đối phương vào thế rồi mới dứt điểm (như Murray và Monfils) cho tới Raonic chủ trương xây dựng cách chơi của mình dựa vào cú giao bóng cực mạnh và cũng biến hoá lên lưới.

Cũng có thể cho rằng Cincy không phải là Masters được coi trong bậc nhất trong chín giải có tới 1000 điểm thưởng cho nhà vô địch, do giải này chỉ cách US Open đúng một tuần, nhưng hai thập kỷ qua đã chứng kiến những nhà vô địch vĩ đại, từ Agassi, Sampras, Pat Rafter, Kuerten cho tới Roddick, Murray, Nadal và chính Federer (năm lần trước 2014).

Đây là danh hiệu lớn nhất của Federer trong suốt hai năm qua. Nó chấm dứt chuỗi thất bại ở bốn trận chung kết Masters 1000 của anh (thua trước Nadal, Djokovic, Wawrinka và Tsonga) – một biểu hiện của một Federer đã phần nào mai một phẩm chất của một tay vợt lớn trong những trận đấu lớn.

Không chỉ dừng lại ở đó. Điều Federer làm được đặc biệt đáng ghi nhận ở lối chơi mà anh thể hiện là đỉnh cao của sự phối kết hợp giữa tennis đương đại và tennis cổ điển.

Federer đã vượt qua Ferrer trong trận chung kết già nhất ATP trong gần hai thập kỷ rưỡi

Một Federer mang phong vị cổ điển

Trong bóng đá, nếu như nói tới cổ điển tức là ám chỉ một lối chơi mà người ta không quá đề cao vai trò của chiến thuật khi các đội bóng đều sử dụng nhiều cầu thủ tấn công hơn các cá nhân đảm trách phòng ngự.

Trong tennis, cổ điển lại hàm ý danh giá bởi nó bao gồm cả yếu tố lối chơi chiến thuật rõ ràng mà ở đây là lên lưới cũng như những thành tích vang dội so với các lối chơi khác trong đó có những tay vợt thường chỉ đứng cuối sân.

Lối chơi ấy được yêu mến rộng rãi trong tầng lớp người hâm mộ ở độ tuổi trung niên trở lên hiện vẫn chiếm số đông trên các khán đài không chỉ ở châu Âu mà cả ở Bắc Mỹ.

Họ, từ Toronto ở Canada cho tới Ohio ở Mỹ đã được thấy Federer gợi lại phần nào lối chơi đó. Sở dĩ phải nhắc lại Rogers Cup bởi đánh giá một lối chơi thì nhiều khi một giải đấu là không đủ.

Ở Cincy Masters, Federer đã lên lưới cả thảy 144 lần sau năm trận. Trận thắng Raonic với tỉ số 6-2, 6-3 sau hai set ngắn ngủi, anh lên lưới 16 lần (ghi 14 điểm). Trận thắng Monfils gian khó nhất, anh lên lưới 44 lần (giành điểm trong 26 tình huống). Trận chung kết với Ferrer, anh cũng lên lưới tới 32 lần và ghi 18 điểm. 

Nếu như tỉ lệ ghi điểm trên lưới với Raonic rất cao cho thấy tính hiệu quả thì việc vẫn tràn lên lưới cả khi bị bắn thủng thường xuyên trước Ferrer, Monfils cho thấy sự xác quyết của anh dưới sự huấn luyện của Stefan Edberg.

Edberg, một huyền thoại của lối chơi lên lưới với kỷ lục cách nay hơn hai thập kỷ, lên lưới tới 254 lần trong trận bán kết US Open 1992 kéo dài năm set qua năm tiếng 24 phút trước Michael Chang.

144 lần sau năm trận với 254 lần chỉ trong một trận là sự so sánh khập khiễng, nhưng tennis đã thay đổi rất nhiều. Để lên lưới được như ở hai Masters 1000 gần đây, Federer đã giao bóng cực tốt (thậm chí set đầu với Raonic, đối thủ không thể giành nổi một điểm từ cú giao bóng một của Federer), đôi công ở cuối sân cực tốt, đặc biệt là khả năng bền bì đáp trả những cú nhồi trái và đổi hướng đánh cực nhanh. Một kỹ thuật mà Federer thực hiện cực kỳ hiệu quả nữa là “chip & charge” (cắt bóng rồi lên lưới).

Ở Rogers Cup, dù thất bại trước Tsonga nhưng đó là trận đấu mà Federer cũng đã lên lưới cực kỳ hiệu quả, thành công 27 lần sau 33 lần tiến lên phía trước. Ở các trận đấu trước đó với Ferrer hay Cilic, Federer cũng dùng các pha lên lưới làm một trong các phương án giải quyết điểm số. Duy chỉ có trận đấu với Lopez, Federer mới là người lên lưới ít hơn đối thủ (18 so với 19), nhưng đó là trận đấu mà Federer kiểm soát hoàn toàn từ cú giao bóng cũng như cả khi trả giao bóng.  

Cách chơi có điều chỉnh, lên lưới nhiều hơn không phải là mới với Federer. Từ khi anh thuê Paul Annacone cách đây gần bốn năm và trong giai đoạn ba năm ấy, Federer từng nhiều lần, nhiều trận đấu cố gắng lên lưới nhiều nhất có thể để rút ngắn thời gian thi đấu, để khai thác thế mạnh và hạn chế nhược điểm về sức bền nơi cuối sân, nhưng chưa khi nào Federer đạt được hiệu quả tích cực như lúc này.

Lối chơi lên lưới cổ điển giúp Federer thành công tại Cincy Masters 2014

Cứu rỗi cho tennis

Hai trận chung kết liên tiếp ở Toronto và Cincinnatti là sự tiếp nối của hai trận chung kết ở Wimbledon và Hale.  Và cả thảy, Federer đã có tám trận chung kết trong năm 2014 (nhiều nhất trong số các tay vợt hàng đầu).

Bản thân chiến thắng ở Cincinnati còn có thể tạo ra một cú hích cực lớn về sự tự tin cho Federer nếu như biết rằng đã có lúc lời dự đoán của huyền thoại McEnroe rằng “Federer đủ khả năng lọt vào chung kết Grand Slam nhưng việc vô địch lại là chuyện rất khác” có vẻ đúng cả với Masters 1000.

Sự ổn định của Federer càng trở nên ý nghĩa hơn trong bối cảnh hàng loạt các tay vợt hàng đầu đều có vấn đề khác nhau.

Người mà Federer e ngại nhất xưa nay, Nadal, đã tuyên bố rút lui khỏi US Open vì chấn thương cổ tay phải.

Novak Djokovic đã thua hai trong ba trận gần đây nhất như một hệ quả tất yếu của việc anh vừa bước sang một ngã rẽ mới của cuộc đời (cưới vợ) và có sự thoả mãn sau chức vô địch Wimbledon để rồi hầu như không tập luyện trong một thời gian dài.

Andy Murray trở nên tầm thường hơn rất nhiều so với giai đoạn trước khi anh trở thành nhà vô địch Grand Slam và sự xuất hiện của HLV nữ Mauresmo chưa mang lại sự tác động tích cực nào.

Wawrinka, người đã phá vỡ sự thống trị của top 4 bằng phong độ cực ấn tượng hồi đầu năm (vô địch Australian Open và Monte Carlo) giờ đã trở lại làm người bình thường.

Tsonga đã thay đổi rất nhiều để vô địch Rogers Cup nhưng lại chưa thể duy trì sự ổn định để chơi tốt ở hai giải lớn liên tiếp.

Các tay vợt trẻ như Raonic và Dimitrov cần thêm thời gian để có thể thực sự đương đầu với các tay vợt lớn.

Vấn đề bây giờ chỉ còn là liệu Federer có thể duy trì phong độ đỉnh cao ấy tới US Open hay không khi năm ngoái anh cũng ở một trạng thái tương tự nhưng rồi bị loại ở vòng bốn bởi Tommy Robredo.

Video Federer vượt qua Ferrer trong trận chung kết Cincy Masters 2014: