Đúng 38 năm trước, vào ngày 8/8/1981, một cậu bé được đặt tên là Roger Federer đã ra đời ở thành phố Basel (Thụy Sĩ). Bố của Roger, ông Robert Federer là một người mang hai quốc tịch Thụy Sĩ và Đức. Mẹ đẻ Roger, bà Lynett Durand là người da trắng nhưng mang quốc tịch Nam Phi.

Roger Federer có một người chị ruột là bà Diana, một phụ nữ cũng đã hạ sinh một cặp con sinh đôi. Cậu bé con lai mang hai dòng máu Thụy Sĩ và Nam Phi Roger Federer được sinh ra ở Basel nhưng lớn lên tại Birsfelden, Riehen và sau đó chuyển đến Munchenstein (gần biên giới Pháp - Đức).

Có lẽ do đã cùng gia đình di cư qua nhiều nước và tiếp xúc nhiều nền văn hóa nên bên cạnh ngôi ngữ “mẹ đẻ” tiếng Đức sử dụng ở Thụy Sĩ, Federer còn có thể nói tốt và trôi chảy nhiều ngôn ngữ phổ biến thế giới khác như tiếng Anh, tiếng Đức chuẩn, tiếng Pháp, tiếng Ý và thậm chí cả tiếng Thụy Điển.

Roger Federer từng là một cậu bé chuyên làm nhiệm vụ nhặt bóng cho các tay vợt thi đấu (ball boy) tại Basel Open (hay còn gọi là Swiss Indoors) – giải đấu tại quê hương anh 2 năm liên tiếp 1992 và 1993.

Ngay từ lúc 11 tuổi, khi làm nhiệm vụ này, chàng thiếu niên con út nhà Federer đã mơ ước sau này sẽ trở thành một tay vợt tennis chuyên nghiệp và gặt hái nhiều thành công trên sân đấu.

Và như một định mệnh, ước mơ tưởng chừng viển vông đó của FedEx đã được anh biến thành sự thật. Basel Open – giải ATP 500 sân cứng trong nhà ở Thụy Sĩ là nơi anh bắt đầu ước mơ và sau này cũng đã trở thành một trong những giải đấu thành công nhất sự nghiệp của huyền thoại này với kỷ lục khó ai xô đổ nổi khi đã 9 lần vô địch (2006, 2007, 2008, 2010, 2011, 2014, 2015, 2017 và 2018). Sau này, chỉ có Halle Open (10 lần đăng quang) là giải đấu mà Federer vô địch nhiều lần hơn Basel Open.

Giống như tất cả nam công dân Thụy Sĩ khi đến tuổi thanh niên, theo quy định, Federer phải thực hiện nghĩa vụ quân sự bắt buộc trong lực lượng Vũ trang quốc gia này.

Tuy nhiên, vào năm 2003, khi chưa tròn tuổi 22, vì một lí do đặc biệt, Federer đã được xác định là “không phù hợp” với việc nhập ngũ và qua đó không phải đi bộ đội theo nghĩa vụ công dân. Thay vào đó, anh phục vụ trong lực lượng bảo vệ dân sự và được yêu cầu trả 3% thu nhập chịu thuế để thay thế nghĩa vụ quân sự.

Ngoài tennis, Federer còn chơi tốt nhiều môn thể thao khác từ thuở nhỏ như cầu lông, bóng rổ và đặc biệt yêu thích bóng đá. Anh là một fan cứng của CLB Basel và ĐT Thụy Sĩ quê hương.

Roger Federer bắt đầu sự nghiệp trở thành một tay vợt tennis chuyên nghiệp từ năm 1998. Thần tượng của anh là Stefan Edberg, Boris Becker và Pete Sampras. Nhưng chính Federer sau này cũng chẳng thể ngờ anh đã lần lượt qua mặt cả 3 đàn anh này để cán những mốc son chói lọi đáng tự hào trong sự nghiệp và trở thành tay vợt được xem là vĩ đại nhất mọi thời đại.

Federer lần đầu tiên tiến vào top 100 tay vợt dẫn đầu trên BXH của Hiệp hội quần vợt nam chuyên nghiệp (ATP) vào ngày 20/12/1999.

Cũng trong năm đó, chàng thiếu niên với mái tóc đuôi ngựa lãng tử người Thụy Sĩ này gây sốc khi tại Marseille Open (Pháp). “Sao mai” Federer sau khi vượt qua vòng loại đã thắng thuyết phục ngôi sao đàn anh người Tây Ban Nha vô địch Pháp mở rộng – hạt giống số 1 Carlos Moya (chính là thầy của Rafael Nadal, đại kình địch của Federer sau này) 7-6 (6-1), 3-6, 6-3 ngay vòng đấu chính đầu tiên.

Chỉ 1 năm sau, cũng tại giải đấu ở thành phố Cảng Marseille, FedEx đã lần đầu tiên lọt vào chung kết một giải ATP nhưng tiếc là khi đó, anh đã thua ngược đối thủ đồng hương Marc Rosset sau 3 set với tỷ số lần lượt là 6-2, 3-6, 6-7 (5-7).

Danh hiệu đánh đơn đầu tiên đã đến với Federer vào năm 2001 khi anh thắng tay vợt người Pháp Julien Boutter 6-4, 6-7 (7-0), 6-4 ở giải Milan Indoors.

Cũng từ đây, một huyền thoại mới của làng banh nỉ thế giới đã “bước ra ánh sáng”. Năm 2003, Federer giành danh hiệu Grand Slam (cấp độ cao nhất của tennis chuyên nghiệp) đầu tiên trong sự nghiệp ở Wimbledon khi lần lượt thắng cả “máy giao bóng” Andy Roddick ở bán kết và “ngựa ô” Mark Philippoussis (tay vợt đã loại hạt giống số 2 Andre Agassi) tại chung kết đều chỉ sau 3 set.

Năm 2004 mới thật sự là một năm siêu bùng nổ của Federer khi anh đăng quang 3 chức vô địch Grand Slam Australian Open, Wimbledon và US Open. Anh trở thành tay vợt đầu tiên sau 16 năm đoạt được 3 trong 4 Grand Slam đánh đơn trong cùng một mùa giải kể từ sau Mats Wilander (1988). Federer kết thúc năm 2004 với vị trí tay vợt nam số 1 thế giới, nơi anh ngự trị đỉnh cao quần vợt toàn cầu suốt 237 tuần liên tiếp cho đến tận năm 2008.

Năm 2009, Roger Federer kết hôn với bạn gái hơn anh 3 tuổi – Mirka Vavrinec vào tháng Tư. Gần 2 tháng sau, vào ngày 7/6, anh đánh bại cựu tay vợt người Thụy Điển Robin Soderling 6-1, 7-6 (7-1), 6-4 ở trận chung kết Roland Garros (Pháp mở rộng) để hoàn tất đủ bộ sưu tập 4 loại danh hiệu Grand Slam của mình. Chiến thắng ở mặt sân đất nện danh giá tại Paris 10 năm trước cũng đã đưa Federer cân bằng kỷ lục 14 Grand Slam đánh đơn với huyền thoại người Mỹ - cựu số 1 thế giới Pete Sampras.

Trận chung kết Roland Garros 2009 vừa kết thúc với ký ức khó quên của những người trong cuộc và các fan. Federer quỳ xuống ôm mặt, những giọt nước mắt hạnh phúc đã chảy dài trên má anh trong cơn mưa rả rích ở Paris và trong tiếng vỗ tay tán thưởng nồng nhiệt của hàng vạn khán giả có mặt tại sân chính Philippe Chatrier.

Tay vợt huyền thoại người Mỹ Sampras nhận xét: “Những gì Federer đã thể hiện trong năm năm trở lại đây chưa từng có trong lịch sử môn quần vợt và cũng có thể không bao giờ xuất hiện nữa ở tương lai. Với việc vào bán kết của ít nhất 20 giải Grand Slam liên tiếp kể từ Wimbledon 2004 đến nay, Federer xứng đáng là tay vợt xuất sắc nhất của mọi thời đại”.

Nhiều chuyên gia quần vợt hàng đầu thế giới cũng cùng chung nhận định như Sampras. Bình luận viên John Lloyd của BBC nói: “Thật tiếc bởi nếu Nadal là đối thủ trong trận chung kết thì chiến thắng của Federer sẽ rực rỡ hơn nhiều. Dù vậy, chiến thắng trước Soderling của Federer vẫn rất tuyệt vời.”

Thậm chí tay vợt người Thụy Sĩ còn hơn Sampras ở chỗ Sampras chưa một lần đăng quang ở giải Pháp mở rộng. Federer cũng là tay vợt nam thứ 6 trong lịch sử hoàn tất bộ sưu tập 4 giải Grand Slam tại Melbourne, Paris, London và New York.

Với Federer, chiến thắng ở Roland Garros 2009 còn có ý nghĩa đặc biệt khi giúp anh trút bỏ gánh nặng tâm lý khổng lồ đeo bám mình bấy lâu nay. “Tàu tốc hành” từng thổ lộ: “Chiến thắng này có ý nghĩa rất lớn đối với tôi. Từ bây giờ đến khi nói lời chia tay sự nghiệp, tôi sẽ không phải chịu bất kỳ áp lực nào nữa. Và cũng chẳng còn ai có thể nhạo báng tôi không thể giành chiến thắng tại Roland Garros.”

Và quả thật, kể từ sau khi hoàn tất bộ sưu tập Grand Slam vào năm 2009 và dù vấp phải sự cạnh tranh quyết liệt của nhiều đối thủ nguy hiểm, đặc biệt là bộ ba địch thủ lớn trong nhóm “Big 4” – Rafael Nadal, Novak Djokovic và Andy Murray, Roger Federer vẫn cho thấy đẳng cấp rực sáng của một “cây trường sinh” độc nhất vô nhị của làng tennis thế giới.

3 tuần sau khi đăng quang Roland Garros 2009, Federer bước vào Wimbledon năm đó với khát khao trở thành tay vợt nam đầu tiên lập kỷ lục 15 Grand Slam. Và tay vợt sinh ra ở Basel đã làm được siêu chiến tích kỳ vĩ ấy, dù nó diễn ra chẳng hề dễ dàng.

Trong trận chung kết trên sân Trung tâm ở All England Club (London) năm 2009 khi ấy, Federer phải cần đến 4 giờ 17 phút mới thắng được cựu số 1 thế giới người Mỹ Andy Roddick sau 5 set nghẹt thở 5-7, 7-6 (8-6), 7-6 (7-5), 3-6, 16-14.

FedEx chính thức đòi lại ngôi vị số 1 thế giới từ tay đại kình địch Nadal và cũng qua mặt Pete Sampras để chính thức là người đầu tiên sở hữu 15 danh hiệu Grand Slam đánh đơn trong sự nghiệp.

Tiếp đà hưng phấn, Federer có thêm 5 chức vô địch cấp độ cao quý này nữa từ Australian Open 2010 đến nay để nối dài siêu kỷ lục 20 Grand Slam đơn nam, trong đó có những danh hiệu đoạt được sau các trận chung kết rượt đuổi 5 set kinh điển với Nadal (Australian Open 2017) hay Marin Cilic (Australian Open 2018).

Federer đã nhiều lần khẳng định gia đình với vợ yêu Mirka và 2 cặp con song sinh kháu khỉnh Myla và Charlene (2 con gái, 10 tuổi), Leo và Lenny (2 con trai, 5 tuổi) là điểm tựa tinh thần lớn lao giúp anh vẫn khát khao cống hiến và gặt hái thành công dù đã luống tuổi.

Trong sự nghiệp của mình, Federer cũng đã trải qua nhiều thất bại vô cùng cay đắng như việc 4 lần thua Nadal ở chung kết Roland Garros (2006-2008, 2011) hay “hat-trick” á quân Wimbledon khi gặp Djokovic (2014, 2015 và 2019), chịu gác vợt trước Andy Murray trong trận tranh HCV Olympic London 2012 nhưng anh vẫn nỗ lực vượt qua những sức ép đó để tìm kiếm vinh quang mới.

Trước khi kỷ niệm sinh nhật tuổi 38, cũng trong năm nay, Federer đã cán mốc 100 danh hiệu ATP khi đăng quang ở Dubai Tennis Championship, đoạt chức vô địch thứ tư tại Miami và qua đó cũng đã giành danh hiệu ATP Mastes 1000 thứ 28 trong sự nghiệp. Ở tuổi 37, đối đầu với Djokovic trẻ hơn mình đến 5 tuổi, Federer vẫn khiến tay vợt nam số 1 thế giới người Serbia “mướt mồ hôi” mới hạ được anh trong trận chung kết với độ dài kỷ lục của Wimbledon năm nay.

Sau 4 giờ 57 phút, “Tàu tốc hành” bỏ lỡ 2 championship point và thua cay đắng Nole khi lần đầu tiên trong lịch sử chung kết đơn nam giải đấu này, set cuối cùng được phân định bằng loạt tie-break sau khi họ hòa nhau 24 game đấu chính.

Thế nhưng, Federer vẫn khiến Djokovic hay không ít đối thủ trẻ hơn mình cùng hàng triệu fan khắp thế giới nể phục vì tinh thần chiến đấu, thể lực sung mãn và cả khát khao chinh phục bản thân ở tuổi mà nhiều đồng nghiệp của anh đã suy giảm phong độ hoặc giải nghệ. Những cú giao bóng hiểm hóc không hề cậy sức, cú thuận tay hay bung trái một tay đã thành thương hiệu hay những tình huống lên lưới, xử lý vô cùng tinh tế như một “nghệ sĩ” trên sân đấu của FedEx vẫn rất lợi hại.

Sẽ không quá khi cho rằng, “cây trường sinh” số 1 của tennis đương đại vẫn thừa sức gặt hái những “trái ngọt” danh hiệu và niềm tin của người hâm mộ khi bước sang tuổi 38.