'Vua' bơ Tây Nguyên kiếm tiền tỷ từ tay trắng

Người con xứ Nghệ đã trốn nhà vào Nam để thoát nghèo từ năm 16 tuổi. Không ai ngờ 20 năm sau, anh trở thành "vua" bơ Tây Nguyên với thu nhập 6 tỷ một năm.

Người Tây Nguyên yêu mến tôn vinh anh Trịnh Xuân Mười là "vua" bơ bởi hai lẽ: Anh là người hiểu về cây bơ nhất, sở hữu nhiều nhãn hiệu bơ đứng đầu thị trường hiện nay. Và lẽ thứ hai, anh đồng thời là người thường xuyên cấp những giống bơ có sản lượng cao, chất lượng tốt quanh năm cho khắp Tây Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc.

'Vua' bơ Tây Nguyên kiếm tiền tỷ từ tay trắng - 1

Anh Mười bên giống bơ lai ghép thành công, thu nhập tiền tỷ mỗi năm.

Từ 0 đồng, sau 20 năm thành 6 tỷ

Anh Mười sinh năm 1974, quê ở Diễn Châu, Nghệ An. Bố mẹ anh sinh được 11 người con. Do gia cảnh quá nghèo khó, năm 1990, anh đánh liều trốn nhà vào Nam với hai bàn tay trắng nhưng luôn nung nấu kế hoạch thoát nghèo. Từ cậu bé loắt choắt chọn kế ăn xin trên chuyến tàu vào Nam để trốn vé, trải qua đủ nghề lao động vất vả, trong một lần làm phụ xe lên Đắc Lắk, anh Mười quyết định ở lại với vùng đất này.

Thời gian đầu, anh làm thuê cho các chủ vựa cà phê, chủ trại bơ. Sau khi chắt chiu tích cóp đủ tiền mua được một chiếc xe đạp, anh tự đi mua gom bơ bán lại cho các thương lái. Ở tuổi 22, anh Mười cưới vợ, ổn định chuyện gia đình rồi anh cùng vợ quyết tâm xóa đói, vượt nghèo.

Sau nhiều năm lăn lộn khắp các buôn làng Tây Nguyên thu mua bơ, anh Mười biết chắc chắn đây sẽ là loại quả giúp mình đổi đời. Đi qua nhiều trại bơ, anh để ý thấy nổi bật lên ở nhiều trại có một số cây bơ cho quả chất lượng rất tốt, cơm vàng, bùi, ngậy, hạt nhỏ, trái đều. Anh quyết định nghiên cứu và tập tành kỹ thuật lai ghép các giống bơ một cách nghiêm túc rồi trồng thử. Sau nhiều thất bại, nhận về bài học đắt giá phải đánh đổi bằng gần chục năm tần tảo của cả hai vợ chồng, cuối cùng anh Mười cũng thành công. Giáo sư Nguyễn Lân Dũng, người thầy đã đem tới cho anh Mười những lý thuyết cụ thể, cặn kẽ về kỹ thuật trồng bơ giải thích, phương pháp lai giống bơ của Trịnh Xuân Mười dựa trên nguyên lý “tính di truyền quyết định bởi cành ngọn”. Cụ thể, anh đã thành công khi ghép mắt của cây bơ giống tốt lên thân cây bơ vườn dân địa phương vẫn trồng bằng hạt.

Năm 2006, những trái bơ lai đầu tiên được thu hoạch khiến vợ chồng anh mừng rơi nước mắt vì quả sai đều, quả chín cho cơm vàng béo ngậy. Từ thành công bước đầu ấy, sau 8 năm, hiện anh nông dân Trịnh Xuân Mười ngày nào đã trở thành chủ nhân của trại bơ rộng mênh mông tại xã Hòa Thắng (Buôn Ma Thuột, Đắc Lắk). Anh Mười cũng đã đăng ký sở hữu độc quyền 10 giống bơ quý cả chính vụ và trái vụ do anh lai tạo thành công, cho chất lượng và sản lượng vượt trội, đặc biệt là nhãn hiệu BXM (tức Bơ Xuân Mười) và bơ muộn tháng 10. Bên cạnh đó, anh còn cung cấp cây giống cho khắp Tây Nguyên và các tỉnh miền núi phía Bắc.

Thống kê tới tháng 6/2014, gia đình anh Mười có 400 cây bơ cho sản lượng trái 3 tạ/cây, thu hoạch cả năm là 120 tấn tương đương gần 2 tỷ đồng; và tiêu thụ hết 10 vạn cây giống một năm với giá 45.000 đồng/cây, thu về khoảng 4,5 tỷ đồng. Vậy là doanh thu của gia đình anh Mười hiện đạt trên dưới 6 tỷ đồng một năm. Sau 20 năm, từ hai bàn tay trắng và túi rỗng, vốn bỏ ra chỉ là lòng quyết tâm, ý chí thoát nghèo, không ai ngờ anh nông dân chân đất đến từ xứ Nghệ ngày nào nay đã thành tỷ phú "vua" bơ miền Tây.

Bên cạnh một thương hiệu bơ khác đang làm mưa làm gió trên thị trường hoa quả Việt là Dakado, được xây dựng và phát triển bởi bà Thu Nhơn, anh Trịnh Mười không cam tâm dừng bước, anh và các cộng sự đang ngày đêm nung nấu, triển khai kế hoạch đưa bơ Việt ra với thế giới.

Kế hoạch chinh phục thị trường Nhật Bản

Bằng vài phép tính nhẩm và kinh nghiệm về bơ, anh Mười cho biết, nếu trồng xen canh bơ và cà phê, các chủ trại sẽ thu lời gấp 4 lần doanh thu hiện tại nếu chỉ trồng riêng cà phê. Hơn nữa, cây bơ lại là loại cây che bóng và giữ chất dinh dưỡng cho đất, giúp cây cà phê phát triển, cho sản lượng tốt hơn.

'Vua' bơ Tây Nguyên kiếm tiền tỷ từ tay trắng - 2

Anh Mười khẳng định, khi màu xanh của cây bơ phủ hết Tây Nguyên và nhiều tỉnh phía Bắc, cho chất lượng tốt đều, bơ Việt Nam sẽ chiếm lĩnh thị trường Nhật Bản. Ảnh: Nguyễn Bích.

Bài toán lợi nhuận của anh Mười là trồng 1 hecta cà phê, chủ trại thu về khoảng 4 tấn nhân bán với giá 40.000 đồng/kg sẽ được 160 triệu đồng. Trừ chi phí canh tác khoảng 60 triệu, chủ trại có 100 triệu đồng. Về sản lượng bơ, anh Mười cho biết, nếu sử dụng giống tốt, chăm sóc đúng cách thì sau 3 năm, cây bơ cho loạt quả bói đầu tiên với sản lượng 30kg/cây. Sau 5 năm 150 - 200kg/cây, từ năm thứ 6 trở đi có thể đạt 250kg/cây. 120 cây bơ trồng xen canh cà phê trên 1 hecta sau 5 năm có thể đạt sản lượng 24 tấn/năm, tương đương 540 triệu đồng. Trừ 100 triệu chi phí canh tác, chủ trại thu về 440 triệu đồng. Như vậy, trồng xen canh bơ và cà phê, chủ trại sẽ thu lợi gấp 4 lần trồng riêng cà phê.

Anh Mười tiết lộ, gần đây anh được phía Nhật Bản dạm hỏi vấn đề đưa bơ Việt sang thị trường Nhật nhưng với yêu cầu rất khắt khe về chất lượng và đặc biệt, số lượng cung cấp phải đảm bảo từ 2.500 đến 3.000 tấn một tháng. “Gom cả vùng Tây Nguyên này chưa chắc đảm bảo đủ lượng bơ xuất khẩu. Nhưng mình sẽ làm được, khi bóng mát của cây bơ phủ hết cả Tây Nguyên và nhiều tỉnh phía Bắc”, anh khẳng định.

Để thực hiện được tham vọng của mình, nhiều năm nay, trại cung cấp giống cây bơ lai của anh Mười hoạt động hết công suất. Anh vừa bán cây bơ giống, vừa cử kỹ thuật viên tới từng hộ dân hướng dẫn kỹ thuật trồng, canh tác để đảm bảo sau 4 - 5 năm nữa, chính những hộ dân ấy sẽ bán ngược lại cho anh sản phẩm với chất lượng đều tốt, sản lượng cao, thừa sức đưa bơ Việt chiếm lĩnh thị trường Nhật.

Nói về "vua" bơ Trịnh Xuân Mười, Giáo sư Nguyễn Lân Dũng bỏ lửng: “Hầu như chưa thấy người nông dân nào được thưởng huân chương vì biết làm giàu, trừ anh hùng lao động Hồ Giáo”.