Vì sao ngân hàng nhỏ khó khăn thanh khoản?

Mặc dù thanh khoản toàn hệ thống ngân hàng vẫn đang khá dồi dào nhưng lãi suất liên ngân hàng lại có diễn biến tăng trong thời gian gần đây. Đặc biệt, sự khó khăn về thanh khoản xảy ra với nhóm ngân hàng thuộc tốp sau với quy mô vừa và nhỏ. Vì sao vậy?

Kể từ đầu năm 2017 đến nay, lãi suất liên ngân hàng có diễn biến khá trồi sụt. Nhìn chung so với thời điểm trước Tết Nguyên Đán (dao động quanh mức 5%/năm) thì lãi suất các kỳ hạn qua đêm, 1 tuần và 2 tuần đều đã hạ nhiệt, tuy nhiên các mức lãi suất này vẫn neo ở mức khá cao.

Cụ thể, hai tuần sau Tết, lãi suất các kỳ hạn giảm mạnh xuống chỉ còn 2%/năm nhưng ngay sau đó đã tăng nhanh trở lại, duy trì ở mức từ 3,5-4,5%/năm.

Diễn biến này cũng khá tương đồng so với thời điểm đầu năm 2016, cho thấy thanh khoản của hệ thống ngân hàng không quá dư thừa trong bối cảnh hoạt động điều tiết cung tiền qua kênh OMO và tín phiếu được NHNN sử dụng thường xuyên.

Tăng trưởng cung tiền M2 cao hơn so với tăng trưởng tín dụng. Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến ngày 20/02/2017, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống ngân hàng đạt mức 1,23% so với cuối năm ngoái, gần gấp đôi so với mức tăng 0,65% của cùng kỳ năm 2016. Trong khi đó, ở phía cung vốn, tăng trưởng tổng phương tiện thanh toán M2 đạt 1,87% trong khi tăng trưởng huy động là 1,03%.

Phân tích chuyên đề về diễn biến ngân hàng căng thanh khoản, ngày 22/3, công ty chứng khoán BVSC cho biết: Trong khi đó, sự khó khăn về thanh khoản lại thường xảy ra với nhóm ngân hàng thuộc tốp sau với quy mô vừa và nhỏ.

Việc vay vốn trên thị trường liên ngân hàng đối với nhóm ngân hàng này không phải lúc nào cũng dễ dàng. Điều này giải thích tại sao mặc dù thanh khoản toàn hệ thống vẫn đang khá dồi dào nhưng lãi suất liên ngân hàng lại có diễn biến tăng trong thời gian gần đây. Với sự dư thừa thanh khoản, các ngân hàng lớn đang tạm thời đẩy vốn vào kênh tín phiếu do NHNN phát hành.

Theo ước tính, chênh lệch giữa tăng trưởng cung tiền M2 và cầu tín dụng tính từ đầu năm đến ngày 20/02/2017 vào khoảng 65 nghìn tỷ đồng . Hiện tượng dư thừa thanh khoản không diễn ra đối với tất cả các ngân hàng.

Phần chênh 65 nghìn tỷ đồng giữa M2 và tín dụng, nếu trừ khi phần hút ròng của kênh trái phiếu từ đầu năm thì còn khoảng hơn 60 nghìn tỷ đồng. Đây có thể được coi là con số phản ánh thanh khoản của hệ thống và phần này trên thực tế, chủ yếu nằm tại các ngân hàng thương mại có quy mô lớn, thuộc tốp đầu.

Với tất cả phân tích trên BSVC cho rằng, diễn biến tăng đối với mặt bằng lãi suất huy động trong thời gian gần đây chủ yếu mang tính cục bộ tại nhóm ngân hàng nhỏ và phần nhiều do hiệu ứng của Thông tư 06  giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung hạn chứ không phản ánh những khó khăn về mặt thanh khoản của cả hệ thống, hiện vẫn đang trong trạng thái khá dồi dào.

“Theo thống kê lượng vốn hút ròng thông qua kênh tín phiếu tính đến ngày 20/2 vào khoảng 40 nghìn tỷ đồng. Ở góc độ nhà điều hành, việc hút ròng vốn về cũng giúp giảm nguy cơ lạm phát cũng như ngăn chặn hoạt động đầu cơ ngoại tệ khi lãi suất liên ngân hàng xuống mức quá thấp”, BVSC cho biết.