Vay ưu đãi: Đừng mơ!

Dù các ngân hàng liên tiếp công bố hàng loạt chương trình ưu đãi tín dụng, hỗ trợ cho vay với lãi suất chỉ từ 14%-15%/năm nhưng các doanh nghiệp vẫn đang “chết mòn” vì thiếu vốn.

“Đứng nhìn” lãi suất thấp

Than thở với chúng tôi, ông Phạm Văn Minh, Giám đốc Công ty Thực phẩm Phú An Sinh, cho biết DN đang gặp khó khăn chồng chất vì không thể vay vốn lưu động bổ sung cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Năm 2009, Phú An Sinh theo chủ trương của TP di dời nhà máy khỏi nội thành nên đã đầu tư xây dựng nhà máy giết mổ gia súc, gia cầm khép kín tại Đồng Nai với số vốn hơn 40 tỉ đồng. “Nếu cộng cả đất đai, nhà xưởng, tài sản thế chấp lên tới gần 50 tỉ đồng nhưng ngân hàng (NH) định giá cho vay chỉ hơn chục tỉ đồng” - ông Minh nói. Đến giờ, cần hơn chục tỉ đồng vốn lưu động nhưng NH không giải ngân tiếp vì DN hết tài sản thế chấp, đang vướng nợ quá hạn. Ngay khoản vay dài hạn của công ty vẫn phải chịu lãi suất 18%/năm.

Tương tự, Tổng Giám đốc Công ty May Minh Tiến Nguyễn Trí Kiên cho hay DN đang chuẩn bị hàng cho mùa tựu trường năm học tới nên rất cần vốn lưu động. Vậy mà NH không nhận thế chấp hàng tồn kho, trong khi tài sản là bất động sản, nhà xưởng đều đã thế chấp hết…

Theo NH Nhà nước, hiện mức lãi suất cho vay nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ phổ biến ở mức 13,5%-15%/năm; cho vay đối với sản xuất kinh doanh khác 14%-17,5%/năm; cho vay đối với lĩnh vực phi sản xuất 16,5%-20%/năm.

Tuy nhiên, ngày 31-5, một số DN cho biết đang phải vay vốn với lãi suất rất cao. Trao đổi với một số DN trong ngành thực phẩm, họ cho biết vẫn phải vay lãi suất trên dưới 20%/năm. “Lãi suất ưu đãi 14%/năm chúng tôi chỉ dám… mơ. Các NH không mặn mà cho vay ngành chăn nuôi gia súc, gia cầm khiến nhiều DN đang “chết mòn” - ông Phạm Văn Minh than.

Nói về mức lãi suất ưu đãi 14%/năm, nhiều DN nhỏ và vừa chỉ cười trừ: “Đó là trên lý thuyết, còn thực tế không biết mấy ai vay nổi”. Ngay cán bộ tín dụng một NH thương mại cổ phần tại TPHCM cũng thừa nhận: Muốn vay được lãi suất ưu đãi là không hề đơn giản. Theo nhân viên này, DN nhỏ và vừa thường không có báo cáo tài chính đầy đủ, trong khi muốn được vay phải có đơn vị kiểm toán độc lập thẩm định kết quả kinh doanh. Hoặc kết quả kinh doanh phải trùng với hồ sơ nộp thuế, trong khi một số DN nhỏ và vừa thường có 2 - 3 loại báo cáo…

Lãi suất đầu vào giảm mạnh còn 11%/năm nhưng nhiều DN vẫn phải vay vốn với lãi suất 17%-18%

Cần giải quyết nợ xấu của DN

Phó Tổng Giám đốc NH TMCP Á Châu (ACB) Đỗ Minh Toàn cho rằng NH chỉ giải ngân cho những khách hàng đủ điều kiện, có năng lực quản trị và tài sản thế chấp. Dù có quy định ưu tiên lãi suất cho 4 nhóm đối tượng nhưng còn phải thỏa mãn điều kiện của từng NH. Tùy theo việc đánh giá rủi ro, mỗi NH sẽ quyết định cho DN vay hay không và mức lãi suất bao nhiêu. “Nếu DN vay vốn thế chấp bằng bất động sản, lãi suất có thể là 15%/năm, nhưng thế chấp bằng hàng hóa rủi ro cao hơn nên lãi suất phải từ 17%/năm” - vị này giải thích. Theo ACB, trong 100 khách hàng DN chỉ có khoảng 5%-10% DN hoạt động tốt, 30%-40% DN hoạt động trung bình, 30%-40% DN đang gặp khó khăn và số còn lại đang vướng nợ quá hạn không thể cấp tín dụng tiếp.

Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM Phạm Ngọc Hưng cho rằng sức mua trên thị trường giảm mạnh, hàng tồn kho tăng cao làm NH e ngại cho vay có thể tăng nợ xấu. Vì vậy, phải xử lý bằng được nợ xấu của DN, khi đó NH mới mặn mà cấp tín dụng. “Nên thành lập công ty mua bán nợ do NH Nhà nước quản lý để mua lại nợ xấu của DN, giúp DN có cơ hội vượt qua khó khăn. DN còn làm ăn được mới có cơ hội trả nợ” - vị này đề xuất.

Theo chuyên gia kinh tế TS Bùi Kiến Thành, để gỡ bài toán lưu thông vốn giữa NH và DN cần có sự đồng thuận của cả 2 phía. Bởi nếu DN không đưa ra được những dự án tốt, khả thi thì rất khó để xem xét vay vốn. Nhưng NH cũng nên hợp tác bởi “DN mới chính là “nồi cơm” của NH”. Nếu các dự án có triển vọng tốt, hiệu quả, NH không nên chỉ lăm lăm đòi tài sản thế chấp mà có thể lấy chính dự án đó để bảo đảm. Đồng thời, Chính phủ nên có giải pháp tạo điều kiện giải quyết nợ xấu như khoanh nợ, dãn nợ cho DN.