Sẽ xử lý hình sự các doanh nghiệp nợ, trốn đóng bảo hiểm xã hội

Trao đổi với PV Báo CAND chiều 26-10, đại diện Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho biết, khi Bộ luật Hình sự (sửa đổi) từ ngày 1- 1- 2018 chính thức có hiệu lực, và có đầy đủ văn bản hướng dẫn, BHXH Việt Nam sẽ chuyển hồ sơ các doanh nghiệp cố tình nợ đọng, trốn đóng BHXH của người lao động sang cơ quan Cảnh sát điều tra để xử lý hình sự.

Theo BHXH Việt Nam, xử lý hình sự các doanh nghiệp, đối tượng cố tình chây ì, trốn đóng BHXH của người lao động sẽ là biện pháp mạnh để xử lý dứt điểm tình trạng đã kéo dài nhiều năm qua ảnh hưởng đến quyền lợi của hàng trăm nghìn lao động.

Theo BHXH Việt Nam, trong trường hợp doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội, thiệt hại nhiều nhất chính là người lao động, về lâu dài sẽ gây ra bất ổn lớn, ảnh hưởng tới an sinh xã hội. Để hạn chế tối đa tình trạng trốn đóng và nợ đọng BHXH của các doanh nghiệp, thời gian tới người sử dụng lao động trốn đóng BHXH có thể bị xử lý hình sự.

Theo đó, Điều 216 Bộ luật Hình sự (sửa đổi) quy định người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này; nếu  còn vi phạm, phạm tội thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1 tỉ đồng hoặc bị phạt tù từ 2-7 năm. Các hành vi vi phạm, phạm tội được nêu làm căn cứ áp dụng chế tài trên gồm: trốn đóng bảo hiểm 1 tỉ đồng trở lên; trốn đóng bảo hiểm cho 200 người trở lên…

Ngoài ra, Điều 216 còn quy định: phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm với các hành vi sau: trốn đóng bảo hiểm từ 50 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng; trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 người đến dưới 50 người lao động.

Doanh nghiệp cố tình chây ì, trốn đóng BHXH sẽ được chuyển cho cơ quan điều tra để xử lý hình sự.

Theo thông tin từ Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam, tình trạng doanh nghiệp chưa tham gia BHXH còn rất lớn, cả nước có khoảng gần 500.000 doanh nghiệp đang hoạt động, nhưng mới có hơn 235.000 doanh nghiệp đóng BHXH, đạt khoảng 47%. Tỉ lệ người tham gia BHXH so với lực lượng lao động còn thấp (24,09%).

Nguyên nhân chính là do một số doanh nghiệp cố tình trốn tránh trách nhiệm khai trình lao động và tham gia BHXH cho người lao động; do hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn nên nhiều doanh nghiệp phải giải thể, phá sản hoặc tạm ngừng hoạt động. Đáng chú ý tỉ lệ nợ BHXH vẫn còn cao ở các doanh nghiệp, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động.

Đặc biệt, hiện có khoảng 1.400 tỷ đồng nợ BHXH từ các doanh nghiệp đã ngừng hoạt động, giải thể, phá sản hoặc chủ bỏ trốn, không thể thu hồi và quyền lợi của hơn 193.000 người lao động ở các doanh nghiệp này cũng bị "treo" chưa được giải quyết. Điều đáng lo, theo Tổng LĐLĐ Việt Nam là công tác khởi kiện các doanh nghiệp nợ BHXH của tổ chức Công đoàn còn gặp nhiều khó khăn vướng mắc, do bất cập của pháp luật.

Theo thông tin từ Tổng LĐLĐ Việt Nam, ngày 26-10, cơ quan này đã kiến nghị Tòa án nhân dân tối cao sớm hướng dẫn các cấp Tòa án về giải quyết các vụ kiện liên quan đến BHXH; các cơ quan có liên quan sớm nghiên cứu trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội có giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc thực hiện quy định khởi kiện đòi nợ BHXH. Các kiến nghị này nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong công tác khởi kiện các doanh nghiệp chây ì, trốn đóng BHXH hiện nay.

Bên cạnh đó, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị: Chính phủ, cơ quan BHXH cần tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử phạt nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH; quan tâm hướng dẫn và giải quyết kịp thời những vấn đề bất cập, phát sinh từ thực tiễn triển khai thi hành Luật BHXH, Luật BHYT, Luật Việc làm, Luật An toàn, vệ sinh lao động... để doanh nghiệp và người lao động yên tâm, tích cực tham gia BHXH, BHYT, BHTN.

Trong bối cảnh các doanh nghiệp nợ đọng, trốn đóng BHXH đang ngày càng phức tạp, trao đổi với PV, ông Nguyễn Trí Đại, Trưởng ban thu BHXH Việt Nam cho biết: “Khi luật có hiệu lực, phía BHXH Việt Nam sẽ làm công tác tuyên truyền, phổ biến các nội dung của Bộ luật Hình sự liên quan đến việc nợ, trốn đóng BHXH cho các doanh nghiệp để họ nắm bắt được. Sau đó, chúng tôi sẽ đi thanh tra và xử phạt các doanh nghiệp đang vi phạm. Nếu đơn vị nào vẫn cố tình chây ì, chúng tôi sẽ chuyển toàn bộ hồ sơ sang phía cơ quan điều tra để hình sự hóa tội danh này. Bộ luật Hình sự sửa đổi đã được thông qua và chúng tôi đang chờ các văn bản hướng dẫn từ các cơ quan chức năng”, ông Đại cho biết.