NH bị 'nẫng tay trên' tài sản thế chấp

Tài sản thế chấp của ngân hàng, được đăng ký giao dịch bảo đảm đàng hoàng nhưng đột nhiên bị cơ quan thi hành án (THA) “nẫng tay trên”, trả cho một chủ nợ khác không được bảo đảm. Chuyện hy hữu vừa xảy ra tại huyện An Dương (TP Hải Phòng).

Tháng 10-2010, Ngân hàng BIDV- chi nhánh Bắc Hà Nội và Cty cổ phần luyện Gang Vạn Lợi (Cty Gang Vạn Lợi-Hải Phòng) ký hợp đồng thế chấp tài sản số 2010/1992426.

Theo đó, Cty Gang Vạn Lợi đã thế chấp toàn bộ tài sản hình thành từ vốn vay gồm nguyên vật liệu (quặng sắt, than cốc), phụ gia trong khâu sản xuất đến thành phẩm.

Số lượng quặng được thế chấp là 100.000 tấn, trị giá 59,4 tỷ đồng do Cty Gang Vạn Lợi mua từ Tổng công ty Thép Việt Nam.

Hợp đồng thế chấp, tài sản đã được ngân hàng đăng kí giao dịch bảo đảm và chuyển vào tài khoản của Tổng Cty Thép Việt Nam 47,5 tỷ đồng, thanh toán tiền mua quặng cho Cty Gang Vạn Lợi.

Lô tài sản thế chấp của BIDV bị THA huyện An Dương (Hải Phòng) cưỡng chế cho khoản vay không có tài sản đảm bảo.

Hiện hợp đồng tín dụng trên vẫn đang còn hiệu lực, tài sản đảm bảo được phía BIDV cử cán bộ luôn giám sát gắt gao. Tuy nhiên, tháng 4-2012, Cty Gang Vạn Lợi bị Cty Tứ Đỉnh (Lào Cai) khởi kiện đòi nợ hơn 13,4 tỷ đồng.

Đôi bên hòa giải thành, Cty Gang Vạn Lợi phải trả cho Cty Tứ Đỉnh nợ gốc và lãi là 12,2 tỷ đồng, được toà chấp thuận. Nhưng hết thời hạn, phía Cty Gang Vạn Lợi không tự nguyện trả nợ, nên ngày 3-7, chấp hành viên Chi cục THA huyện An Dương đã ra quyết định số 155 tịch thu tài sản do bên thứ ba giữ là 20.600 tấn quặng sắt Limonite (tương ứng số tiền 12,2 tỷ đồng), trong tổng số 35.955 tấn quặng trong mỏ Quý Xa-Lào Cai.

Đồng thời, yêu cầu Tổng Cty Thép Việt Nam phải bàn giao tài sản để thi hành án, dù thực tế tài sản này không còn thuộc quyền sở hữu của Tổng Cty thép Việt Nam. Oái oăm, số quặng này lại chính là tài sản thế chấp của BIDV Bắc Hà Nội.

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Trưởng phòng quan hệ khách hàng BIDV Bắc Hà Nội, cho biết: Ngay khi biết tin lô hàng là tài sản thế chấp bị THA, chúng tôi đã nhiều lần gặp gỡ, cung cấp tài liệu đầy đủ về lô hàng đang thế chấp cho Chi cục Thi hành án An Dương và yêu cầu họ thu hồi quyết định 155, nhưng họ vẫn cố tình cho bán đấu giá vào ngày 7-12.

Cơ quan thi hành án kê biên trái luật

Theo Điều 90, Luật THA dân sự, khi kê biên tài sản đang cầm cố thế chấp, chấp hành viên phải thông báo ngay cho người nhận cầm cố, nhận thế chấp; khi xử lý tài sản kê biên, người nhận cầm cố, nhận thế chấp (có đăng ký giao dịch bảo đảm) được ưu tiên thanh toán theo quy định.

Theo BIDV Bắc Hà Nội, hiện phía Cty Gang Vạn Lợi nợ đơn vị này cả gốc và lãi tới 94 tỷ đồng, trong khi đó giá trị lô hàng thế chấp hiện chỉ khoảng 70 tỷ đồng. Như vậy, số tài sản bảo đảm này không đủ để trả cho khoản nợ được bảo đảm, nên việc THA An Dương cưỡng chế để trả nợ cho khoản nợ không được bảo đảm là hoàn toàn trái luật.

Những ngày qua, BIDV Bắc Hà Nội liên tiếp có đơn gửi Tổng Cục Thi hành án, Viện KSND Tối cao, Viện KSND TP Hải Phòng đề nghị Chi cục THA dân sự An Dương dừng THA.

Ngày 30-11, Viện KSND Tối cao đã có căn bản yêu cầu Viện KSND TP Hải Phòng kiểm tra việc THA này. Tuy nhiên, ngày 17-12, Chi cục THA dân sự An Dương vẫn ra thông báo về việc sẽ chi trả tiền THA vào ngày 18-12 cho Cty Tứ Đỉnh.

Theo luật sư Phạm Thanh Sơn - Đoàn Luật sư TP Hà Nội, Luật THA quy định rõ, khi có căn cứ chứng minh tài sản thế chấp đó đang được đảm bảo cho nghĩa vụ, khoản vay khác thì không được kê biên tài sản đó. Nguyên tắc xử lý tài sản là ưu tiên chủ nợ có tài sản đảm bảo trước.

Theo ông Sơn, trường hợp này, ngân hàng có thể khởi kiện hành chính quyết định kê biên, thu hồi tài sản gây thiệt hại cho ngân hàng để đòi lại quyền lợi hợp pháp.