"Lạm phát khó tăng theo tăng tỷ giá"

Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng, mỗi lần cơ quan quản lý đưa ra quyết điều chỉnh tỷ giá mối lo lạm phát tăng cao lại dấy lên. Nhưng lần này, tình huống đã khác, khi lạm phát đang rất thấp.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa bất ngờ điều chỉnh biên độ tỷ giá tăng thêm 1% từ ngày 7/5. Ông có đánh giá như thế nào về việc quyết định này của cơ quan điều hành?

Quyết định tăng biên độ tỷ giá 1% vẫn nằm trong kế hoạch, dự tính trước của NHNN về tỷ giá hối đoái 2015, vẫn chưa vượt ra ngoài. Đây là một biện pháp điều hành của NHNN trước áp lực tỷ giá hối đoái trên cả thị trường chính thức và thị trường phi chính thức diễn ra từ đầu 2015 đến nay. Thời điểm mang tính chu kỳ, các năm trước, điều chỉnh tỷ giá thường rơi vào giữa năm, và bây giờ là tháng 5, cũng là thời điểm không quá bất ngờ.

TS. Vũ Đình Ánh - chuyên gia tài chính

Nhưng với đợt điều chỉnh lần này, cơ quan điều hành đã dùng hết “quota” 2% cam kết. Và như thế nhiều ý kiến cho rằng, NHNN đã tự làm khó mình, trong khi tình huống không cần thiết tới mức phải nới room tỷ giá quá rộng đến vậy?

Quan điểm cá nhân tôi, điều chỉnh 0,25% hay 0,5 chưa chắc giúp ổn định thị trường mà thậm chí có khi còn tạo kỳ vọng trong ngắn hạn về việc tiếp tục tăng nốt chỗ còn lại. Do đó, không những không giúp ổn định mà còn tạo ra kỳ vọng tăng tiếp nên lựa chọn phương án 1% dựa trên đánh giá của NHNN nhằm giúp ổn định thị trường.

Câu chuyện 2% là mong muốn, định hướng, nỗ lực của NHNN về tỷ giá hối đoái, tuy nhiên, tình hình diễn biến đã có rất nhiều đổi khác trên thị trường ngoại hối trong nước và quốc tế.

Bản chất của tỷ giá hối đoái là linh hoạt và phù hợp với thị trường, bởi vậy, cam kết 2% của NHNN không hẳn cứng nhắc. Trong đó có chính sách về tỷ giá hối đoái, không nhất thiết phải khăng khăng bám giữ vào đó cũng như các yếu tố về điều kiện thị trường mà có thể chủ động thay đổi.

Đã hết room 2% nhưng điều đó không có nghĩa từ nay đến cuối năm, tỷ giá chỉ thay đổi theo chiều hướng tăng mà có thể có cả hướng điều chỉnh giảm phụ thuộc vào những điều kiện của thị trường. Việc đưa ra cam kết đó nhằm ổn định thị trường và các năm trước đã thực hiện được, kể cả năm nay điều chỉnh hơn nữa không có nghĩa là cam kết thất bại mà đây là những diễn biến không lường trước được của thị trường trong và ngoài nước.

Thường mỗi lần điều chỉnh tỷ giá người dân lo lắng nhất là sẽ ảnh hưởng tới tốc độ tăng giá, lạm phát và lãi suất sẽ bị đẩy lên cao. Theo đánh giá của ông, nguy cơ này có xảy ra hay không?

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam thì việc điều chỉnh tỷ giá dù ít hay nhiều chắc chắc sẽ tác động đến chỉ số lạm phát do độ mở của kinh tế Việt Nam, đặc biệt quy mô nhập khẩu chiếm tỷ trọng lớn và từ đầu năm đến nay tốc độ nhập khẩu cao hơn so với xuất khẩu. Tuy nhiên, với mức điều chỉnh 1% lần này việc tác động quá mạnh đến lạm phát sẽ không xảy ra.

Lạm phát đang rất thấp nên dù tỷ giá có tăng thêm 1% thì mức độ ảnh hưởng là không lớn. (Ảnh minh họa)

Thực tế diễn biến lạm phát đến tháng 4 chỉ tăng bình quân 0,14%, còn nếu so với cuối năm 2014 vừa qua thì gần như không tăng, chỉ khoảng 0,04%. Như vậy, gần như nó không có tác động quá lớn đến lạm phát. Do đó, có thể nói điều chỉnh tỷ giá lần này, tác động là có tuy nhiên không quá lớn và khả năng chúng ta vẫn duy trì được lạm phát thấp hơn nhiều so với mục tiêu ra cho cả năm là 5%.

Vậy còn mối liên hệ giữa điều chỉnh tỷ giá và bài toán nợ công thì sao, khi chúng ta đang cần lượng ngoại tệ lớn để trả nợ đến hạn của Chính phủ?

Về nguyên tắc, khi chúng ta điều chỉnh tỷ giá hối đoái thì phần tiền Việt phải chi trả cho nợ công cả gốc lẫn lãi sẽ tăng lên. Tuy nhiên, việc điều chỉnh tỷ giá lần này chỉ 1%, nếu tính sang tiền Việt cũng chỉ tương đương cỡ 1% và không quá lớn. Ngoài ra, chúng ta trả nợ gốc và lãi bằng ngoại tệ các khoản vay của chúng ta và hiện nay có một xu hướng chúng ta bố trí các nguồn ngoại tệ từ các nguồn khác nhau để sử dụng, trong đó có một phần để trả cho phần nợ công kia. Tôi cho rằng, nó không tác động trực tiếp đến vấn đề quan hệ giữa nội tệ - ngoại tệ về mặt tỷ giá hối đoái. Do đó, cũng giảm bớt áp lực nợ công do tác động của diễn biến tỷ giá.