Khởi nghiệp, bắt đầu từ đâu?

Những cá nhân khởi nghiệp (start-up) đang là xu thế của giới trẻ nhưng cần được định hướng, hỗ trợ đúng mức để phát triển một cách bền vững.

Chuỗi cà phê The KAfe đang mở rộng kinh doanh sau khi nhận được 5,5 triệu USD từ quỹ đầu tư nước ngoài - Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Phong trào khởi nghiệp của các doanh nghiệp trẻ hiện nay đang bước vào giai đoạn cao trào. Tuy vậy, các chuyên gia kinh tế, những người có nhiều kinh nghiệm khởi nghiệp cho rằng để thành công, người khởi nghiệp không chỉ cần có nhiệt huyết, đam mê mà cần phải có sự hỗ trợ từ một “hệ sinh thái” bền vững gồm các yếu tố cốt lõi, đặc biệt là từ chính sách cũng như tài chính từ các quỹ đầu tư mạo hiểm.

Tấp nập gọi vốn nước ngoài

Năm 2015, cô chủ Đào Chi Anh (32 tuổi) của hệ thống KAfe Group đã khiến giới start-up Việt vô cùng ngưỡng mộ khi được một quỹ đầu tư của Hồng Kông - Cassia Investments - rót 5,5 triệu USD. Tuy nhiên, điều mà nhiều người khâm phục không phải ở giá trị khoản đầu tư mà ở cách cô gái này gọi vốn từ các quỹ đầu tư nước ngoài.

Không an phận với chuỗi nhà hàng The KAfe và Kitchen Art ở Hà Nội với vốn đầu tư ban đầu 5 tỉ đồng, Đào Chi Anh đã tìm đến những trung tâm tài chính hàng đầu châu Á như Hồng Kông và Singapore để thuyết phục các quỹ ngoại đầu tư cho doanh nghiệp của mình. Tại đây, KAfe Group phải cạnh tranh không chỉ với rất nhiều doanh nghiệp khác trên thế giới để nhận được vốn.

Giờ đây, với nguồn vốn có được, Đào Chi Anh phát triển chuỗi nhà hàng của mình tại TP HCM, tái cấu trúc doanh nghiệp theo mô hình holdings (công ty mẹ - con), đặt mục tiêu niêm yết trên thị trường chứng khoán quốc tế… Mới đây nhất, đầu năm 2016, KAfe Group đã thâu tóm thành công thương hiệu bánh Mint Cupcake Creations (Mint) của một cô gái trẻ 9X khởi nghiệp ở Hà Nội năm 2013.

Không có tham vọng xây dựng chuỗi cà phê hàng đầu như cô chủ của KAfe Group, bạn trẻ Nguyễn Hữu Long, người sáng lập thương hiệu Shin Coffee, có phương châm chất lượng hơn số lượng. Chúng tôi gặp lại Nguyễn Hữu Long sau Tết Bính Thân 2016 cũng là lúc anh khai trương quán Shin Coffee trên đường Hồ Huấn Nghiệp (quận 1, TP HCM). Đây là quán cà phê thứ hai của Long tại TP HCM, chỉ 3 tháng sau quán Shin Coffee đầu tiên trên đường Nguyễn Thiệp (quận 1).

Thành công bước đầu của Shin Coffee phần lớn xuất phát từ niềm đam mê cà phê của Long từ những ngày đầu khởi nghiệp. Long cho biết chỉ có Shin Coffee, khách mới có thể thưởng thức khoảng 120 loại cà phê sạch, nguyên chất độc, lạ nổi tiếng trên khắp thế giới. “Rất may mắn, quán thứ hai mở ra, chúng tôi đã được một đơn vị đầu tư 30% cổ phần và hỗ trợ thêm rất nhiều thứ nên chúng tôi cũng cảm thấy yên tâm. Thời gian tới, dù không chạy theo số lượng nhưng chúng tôi mong muốn Shin Coffee sẽ được mở rộng” - Long chia sẻ.

Cùng với KAfe Group, Shin Coffee còn có nhiều dự án khởi nghiệp của các bạn trẻ cũng gọi vốn thành công từ các quỹ đầu tư nước ngoài như mô hình kinh doanh du lịch bằng sức mạnh cộng đồng Triip của đôi vợ chồng Hải Hồ - Hà Lâm được rót 500.000 USD từ một quỹ đầu tư Gobi Partners (Thượng Hải - Trung Quốc); ứng dụng giới thiệu các địa điểm ăn uống LOZI của chàng trai trẻ sinh năm 1992 Nguyễn Hoàng Trung nhận được hàng triệu USD từ Tổ chức Golden Gate Ventures và Tập đoàn Design One Japan…

Còn hời hợt chất lượng

Sự thành công ban đầu của những người vừa khởi nghiệp trên đây có thể nói chỉ là số ít trong số hàng trăm, hàng ngàn người lao vào con đường khởi nghiệp. Tuy nhiên, theo ông Phạm Đình Nguyên, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Phin Deli, các bạn trẻ hiện nay đang “bị” truyền thông gây ảnh hưởng nên có một phong trào kiểu nhà nhà khởi nghiệp, người người khởi nghiệp. “Nhiều dịp đi chia sẻ với sinh viên, tôi thấy các bạn đang quay cuồng với giấc mơ khởi nghiệp nhưng lại chẳng hiểu gì về ngành/lĩnh vực mình dự kiến bắt đầu, cũng chẳng có lấy kiến thức căn bản về cung cầu hay sales, marketing...” - ông Nguyên dẫn chứng.

Còn bà Trương Lý Hoàng Phi, Tổng Thư ký Hội Doanh nghiệp trẻ TP HCM, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên khởi nghiệp TP HCM, cho rằng phong trào khởi nghiệp chỉ được chú ý và phát triển mạnh trong thời gian gần đây vì vậy hoạt động này chưa được hỗ trợ bài bản từ Chính phủ, các tổ chức... Đó cũng là lý do sự thành công của các doanh nghiệp khởi nghiệp chưa nhiều. “Mảnh đất đã được xới lên nhưng số lượng người gieo trồng và gặt được quả thì vẫn còn hiếm” - bà Phi nhấn mạnh.

Cũng chính vì mới nên nhiều ý tưởng chưa đủ độ “bén”, chưa có tính sáng tạo và chưa có kinh nghiệm nhiều ở những lĩnh vực họ bắt đầu. Chưa kể, các ý tưởng khởi nghiệp chưa tập trung vào khai thác điểm mạnh của quốc gia. “Chính vì vậy mà các bạn trẻ cần quan sát kỹ, cần thêm thời gian tìm hiểu sản phẩm chứ không phải có công nghệ tốt áp vào thì sẽ thành công. Cơ thể sẽ bị “sốc thuốc” nếu không thích nghi mà không được xét nghiệm, kiểm tra trước khi “kê đơn” xem thuốc đó có thích hợp hay không” - bà Phi nói.