Định giá đất phải phù hợp giá thị trường

Sáng 17.9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về Dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Một trong những vấn đề được các thành viên UBTVQH thảo luận sôi nổi nhất là nguyên tắc, căn cứ để định giá đất.

Tại sao phải để Chính phủ quy định giá đất?

Theo Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đối với Dự án Luật Đất đai (sửa đổi), qua gần 10 năm thực hiện, Luật Đất đai năm 2003 đã phát sinh những hạn chế, bất cập, đặc biệt là quyền định đoạt của Nhà nước với vai trò là đại diện chủ sở hữu đất đai, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất chưa được quy định đầy đủ. Các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất chưa phù hợp. Chính sách tài chính đất đai còn bất cập, chưa sát với thị trường...

Việc thu hồi đất lúa được đánh giá chưa đảm bảo lợi ích cho nông dân (ảnh minh họa).

Trong khi thường trực Ủy ban Kinh tế đồng tình với quy định của dự án luật về việc Nhà nước định giá đất với việc có khung giá của Chính phủ cho từng loại đất phù hợp với từng vùng, trên cơ sở khung giá của Chính phủ, UBND cấp tỉnh ban hành bảng giá đất của địa phương, thì nhiều ý kiến thảo luận sáng 17.9 tại UBTVQH không tán thành. Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển băn khoăn: “Cái quan trọng nhất là định giá đất thì lại do Chính phủ quy định chứ không phải có sẵn trong luật. Tại sao không để luật giải quyết ngay vấn đề định giá đất?”. Ông Phùng Quốc Hiển cũng cho rằng, các cuộc thu hồi đất không đạt kết quả như mong muốn, điểm nút cần tháo gỡ chính là việc định giá đất thế nào cho hợp lý.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Nguyễn Kim Khoa nêu vấn đề: Vậy thì đất nông nghiệp có giá thị trường hay không? Nếu không thì việc định giá dựa vào đâu?

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng nhận định rằng, dự án đề cập tới nguyên tắc “phù hợp giá thị trường” là không rõ ràng, mập mờ, vì khi chưa có giá thị trường thì giá đất đền bù phải phù hợp cái gì, theo thị trường nào, trên quy hoạch sử dụng đất hay quy hoạch sử dụng dự án… Chủ tịch đề nghị: “Nguyên tắc định giá lần này phải đổi mới, không thể mơ hồ. Phải xem xét tính khả thi, làm được mới ra luật”.

Không thể cứ treo dự án lên rồi thu hồi đất

Có nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc tính khả thi của việc thu hồi đất theo quy hoạch để tạo quỹ đất sạch vì khả năng nguồn ngân sách nhà nước chi trả cho việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất.

Nếu thu hồi đất theo quy hoạch mà giao, cho thuê để sử dụng sẽ dẫn đến lãng phí đất đai. Đại biểu Nguyễn Thị Nương – Trưởng ban Công tác đại biểu của Quốc hội cho rằng, hiện có nhiều giá, như giá do Nhà nước quy định, giá thị trường và một số khu công nghiệp do chủ đầu tư thỏa thuận với nông dân.

“Việc Nhà nước thu hồi đất xây dựng các khu công nghiệp lớn, dự án lớn… còn tiềm ẩn nhiều khả năng tranh chấp vì chưa đảm bảo lợi ích hài hòa của nhà đầu tư và nông dân. Trong nhiều trường hợp, người thiệt thòi là nông dân.

Nhà đầu tư sau khi thu hồi đất lại bán với giá rất cao trong khi chi phí của nhà đầu tư không lớn; còn nông dân đã sử dụng đất hàng trăm năm, họ đầu tư rất lớn để cải tạo thì lại được trả giá quá thấp. Chính điều này tạo những mâu thuẫn lớn”.

Bà Nương cũng đề nghị cần nghiên cứu, quy định chặt chẽ hơn trong luật để giải quyết những xung đột, bất bình đẳng này.

Đồng tình với ý kiến này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho rằng, dự luật cần làm rõ việc thu hồi đất được thực hiện theo kế hoạch hay quy hoạch sử dụng đất, bởi sau khi quy hoạch sử dụng đất, còn có hàng loạt quy hoạch cụ thể nữa mới triển khai được dự án.

“Thu mà chưa tính đến làm dự án, chỉ căn cứ vào kế hoạch sử dụng đất để thu hồi thì quyền lợi của dân thế nào? Cần làm rõ quy hoạch để thu hồi là quy hoạch nào, không thể mới chỉ là kế hoạch sử dụng đất mà đã thu hồi đất của dân. Không thể cứ treo dự án lên rồi thu hồi đất” - Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng yêu cầu.