Đến thời “thuê người giữ vàng”

Sau yêu cầu của NHNN về việc các NHTM phải ngừng huy động vàng bắt đầu từ ngày 25/11, đến nay, không phải NH nào cũng đã thực hiện. Trên thực tế, một số NHTM nhỏ vẫn tiếp tục huy động vàng bằng chứng chỉ huy động.

Trước thông tin một vài NHTM nhỏ “lách” luật như vậy, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng đây là những NH được phép huy động vàng trong hướng tất toán trạng thái vàng âm chứ không phải huy động để kinh doanh.

Dừng là đúng

Để giảm thiểu tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế vốn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho các tổ chức tín dụng cũng như các DN vay vốn, NHNN đã ban hành Thông tư 12, quy định từ ngày 26/11, các NHTM phải dừng nghiệp vụ huy động vàng. Điều này cũng có nghĩa là, từ nay, thay vì gửi vàng có lãi, người dân khi có nhu cầu gửi vàng tại các NH còn phải mất phí.

Khảo sát cho thấy, đến nay, phần lớn các NH đã dừng nghiệp vụ huy động vàng, dỡ bỏ mục huy động vàng trên biểu lãi suất huy động. Điều này cho thấy các NH đã chuẩn bị tinh thần, sẵn sàng dừng khi lệnh có hiệu lực.

Đơn cử như tại một số NH có nghiệp vụ huy động vàng trước đây như ACB, Eximbank, SHB, HDBank … biểu lãi suất huy động chỉ còn áp dụng cho VND, USD và các ngoại tệ khác, không còn danh mục huy động vàng. Tại các NH như Việt Á, Phương Nam, việc phát hành chứng chỉ huy động vàng mới đã chấm dứt từ ngày 24/11.

Các chuyên gia đánh giá, yêu cầu các NHTM phải ngừng huy động vàng từ NHNN là một trong những bước đi “đã được tính toán” nhằm tiến tới xóa bỏ “vàng hóa” trong nền kinh tế.

Theo ông Lê Minh Hưng, Phó thống đốc NHNN, việc để cho các tổ chức tín dụng được huy động vàng và cho vay vốn bằng vàng trước đây đã kích thích tâm lý “vàng hóa”. Điều này cũng khiến cho các tổ chức tín dụng cũng như các DN vay vốn gặp phải nhiều rủi ro khi giá vàng biến động. Chính vì thế NHNN đã phải yêu cầu chấm dứt việc huy động vàng tại các NHTM.

Một số NHTM vẫn huy động vàng nhưng vẫn đúng luật (ảnh minh họa)

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng việc chấm dứt huy động và cho vay vàng đối với các NH là việc làm rất hợp lý. Mục đích của quyết định này là nhằm lập lại trật tự thị trường vàng, không để cho các NHTM gặp phải những rủi ro trong kinh doanh vàng. Cũng theo ông Hiếu, thực tế thời gian qua một số NH có tham gia kinh doanh vàng đã bị lỗ bởi chịu những rủi ro từ biến động giá vàng. Vì thế, việc buộc các NHTM ngừng huy động và cho vay vàng được xem là biện pháp đúng đắn, hợp lý, không chỉ cho các NHTM có hoạt động kinh doanh vàng mà còn tốt cho nền kinh tế nói chung, cho toàn hệ thống NH và các DN vay vốn.

Đứng dưới góc độ là một nhà quản lý lâu năm, TS Cao Sỹ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN cũng bày tỏ quan điểm đồng tình với việc thu phí này và cho rằng đây là việc nên làm. Ông Kiêm cho rằng để đảm bảo xóa bỏ tình trạng vàng hóa mà vẫn tôn trọng nhu cầu cất giữ vàng cho người dân thì không nên duy trì tình trạng người dân được hưởng lãi theo kỳ hạn gửi vàng. Bởi vì trữ vàng ở nhà thì rất nhiều rủi ro, nguy hiểm, mà bán đi để đổi lấy tiền đồng gửi ngân hàng, nhiều người cũng không đành, vì họ mua vàng lúc giá cao, bán sẽ lỗ nặng.

Phí giữ vàng: mỗi nơi mỗi phách

Song song với việc chấm dứt huy động vàng, một số ngân hàng bắt đầu áp mức phí giữ hộ vàng cho khách hàng với mức từ 0,01 - 0,05%/năm từ 1 lượng vàng SJC trở lên.

Tại một số điểm giao dịch của Eximbank, phí giữ hộ vàng cho khách hàng là 0,01%/năm. Tại ACB mức phí áp dụng cho việc giữ hộ vàng là 0,05%năm… Hiện tại, phí giữ hộ vàng được các ngân hàng thực hiện một mức riêng, tùy thuộc vào khách hàng và thời hạn. Không có một mức chung cho hoạt động này, do chưa có quy định.

Thông tin các ngân hàng buộc phải ngừng huy động vàng và phải mất phí khi gửi vàng tại các ngân hàng đã tác động đến tâm lý người nắm giữ vàng. Theo ghi nhận của phóng viên, mấy ngày vừa qua đã có nhiều người dân quyết định bán vàng.

Chị Thu Hiền, một người dân đến bán vàng tại Bảo Tín Minh Châu cho biết, “bình thường gửi tiền VND có lãi cao hơn gửi vàng. Nay gửi vàng không có lãi, lại còn mất phí nên tôi quyết định bán vàng lấy tiền mặt để gửi tiết kiệm”. Còn chị Nguyễn Mai Trang cho rằng: “Gửi vàng thực ra cũng chỉ là giữ hộ cho yên tâm thôi, lãi suất gửi vàng thấp. Nay gửi vàng mất phí thì lợi thuộc về các NH. Tôi nghĩ bán vàng lấy tiền mặt gửi thuận tiện hơn”.

Theo ghi nhận từ Công ty SJC, nhiều người đã bán vàng SJC do giá vàng trong nước tăng mạnh theo giá vàng thế giới. Nhưng số người bán vàng phần lớn là khách hàng nhỏ lẻ, trước đây đã mua ở mức giá thấp nay bán ra để chốt lời. Do đó, số lượng vàng mà công ty mua vào không nhiều như những đợt sốt giá trước, chỉ khoảng 1.000 lượng/ngày.

Trước thông tin một vài NHTM nhỏ “lách” luật, vẫn tiếp tục huy động vàng bằng chứng chỉ huy động, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng đây là những NH được phép huy động vàng trong hướng tất toán trạng thái vàng âm chứ không phải huy động để kinh doanh. Những ngân hàng này do nguồn vàng đang ở trong trạng thái âm, chưa đủ để tất toán nên NHNN cho phép huy động, hạn cuối là ngày 30/6 phải tất toán xong cho khách hàng gửi vàng.

Trước đó, trong phiên trả lời chất vấn các ĐB Quốc hội, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình khẳng định: Nếu chúng ta còn để tiếp tục tình trạng vàng hóa như trong những năm vừa qua thì một nguồn lực rất lớn của xã hội chúng ta sẽ bị đầu tư, găm giữ vào vàng; hạn chế đến khả năng tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế nói chung. Do vậy, chính việc chúng ta kiên quyết chống vàng hóa là góp phần khơi thông được nguồn vốn này để phục vụ cho việc phát triển nên kinh tế của đất nước, hay nói một cách khác là để hoạt động cho phục vụ tăng trưởng tín dụng, tăng trưởng đầu tư cho nền kinh tế.