Có sổ tiết kiệm mới được vay mua nhà ở xã hội: Thêm “giấy phép con”?

Từ ngày 15/8, đối tượng vay mua nhà ở xã hội (NƠXH) ngoài đáp ứng điều kiện giống gói 30.000 tỷ đồng (vay ưu đãi) phải có sổ tiết kiệm tại chính ngân hàng cho vay. Người mua nhà lo lắng vì phải thêm giấy phép con; trong khi cơ quan quản lý nhà nước cho rằng, điều kiện trên nhằm ràng buộc trách nhiệm của người vay với ngân hàng.

Khu nhà ở xã hội Văn Quán, Hà Nội. Ảnh: Như Ý.

Người giàu mới đủ điều kiện vay

Anh Nguyễn Hùng (Hà Đông, Hà Nội) đang dự tính mua NƠXH tại Phú Lãm (Hà Đông, Hà Nội) lo lắng vì quy định mới. “Mặc dù lãi suất còn 4,8%/năm, nhưng phải có sổ tiết kiệm khiến giấc mơ mua nhà của tôi đành khép lại”. Anh Hùng tính toán, với khoản dự định vay 700 triệu đồng, mỗi tháng anh phải trả hơn 5 triệu đồng cả gốc lẫn lãi cho ngân hàng. Theo quy định mới của Ngân hàng Chính sách xã hội, anh Hùng còn phải trả thêm 5 triệu đồng/tháng gửi vào sổ tiết kiệm trong vòng 12 tháng. “Tiền vay mua nhà không lấy đâu ra tiền gửi tiết kiệm. Mục tiêu của chương trình NƠXH là dành cho người thu nhập thấp, nhưng với quy định mới chỉ có người giàu mới có đủ điều kiện vay”, anh Hùng nói.

Còn chị Nguyễn Hoa (Cầu Giấy, Hà Nội) băn khoăn: “Ngay từ bây giờ tôi phải đi gửi tiết kiệm tại Ngân hàng Chính sách xã hội và phải đợi 1 năm nữa mới đủ điều kiện vay mua nhà. Liệu trong vòng 1 năm tới có còn NƠXH không khi hiện có nhiều dự án bán gần hết”.

Ông Vũ Kim Giang, Giám đốc Sàn Giao dịch Bất động sản Hải Phát (chủ đầu tư dự án NƠXH Phú Lãm, Hà Đông) cho biết, hiện dự án xây xong phần thô nhưng có đến hàng trăm người mua chưa được vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách. “Chúng tôi bán hàng đúng thời điểm gói 30.000 tỷ đồng kết thúc nên người mua nhà chịu thiệt vì không vay được ưu đãi. Đa số khách mua NƠXH tại dự án NƠXH Phú Lãm là công nhân quanh khu công nghiệp. Việc quy định có sổ tiết kiệm vô tình tạo ra giấy phép con gây khó cho người thu nhập thấp”, ông Giang cho hay.

Liên quan số tiền gửi tiết kiệm tại Ngân hàng Chính sách xã hội được quy định bằng mức trả nợ hàng tháng của người vay vốn, ông Lê Hoàng Châu-Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM cho rằng: Số tiền quá cao so với khả năng của người thu nhập thấp. “Chúng tôi sẽ đề xuất mức gửi chỉ từ 500 ngàn đến 1 triệu đồng/tháng. Và nên có mức gửi bằng nhau để không có sự ganh tị giữa những hồ sơ mua nhà. Có như vậy, chính sách về NƠXH mới phát huy hết vai trò và tính hiệu quả của nó”, ông Châu nói.

Khách hàng muốn vay vốn ưu đãi mua nhà ở xã hội phải có sổ tiết kiệm 12 tháng trở lên kể từ ngày 15/8. Ảnh: Hồng Vĩnh.

Không bao cấp mãi

Ông Vũ Văn Phấn-Cục phó Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) phân tích: Chương trình vay theo gói 30.000 tỷ đồng gỡ cho thị trường bất động sản đang gặp khó khăn và nhằm vào đối tượng thu nhập thấp. Đến bây giờ, thị trường bất động sản hồi phục, chính sách cho NƠXH lâu dài được quy định trong Luật Nhà ở và Nghị định 100 về Quản lý NƠXH. Theo đó, việc gửi tiết kiệm để vay vốn được quy định trong luật và nhà nước không thể bao cấp mãi cho người nghèo.

Là đơn vị soạn thảo luật và nghị định liên quan đến NƠXH, ông Phấn cho rằng, việc quy định sổ tiết kiệm không mang ý loại bỏ đối tượng nào vay vốn, mà nhằm ràng buộc trách nhiệm của người vay mua nhà với ngân hàng. “Ngân hàng Chính sách phải làm chặt chẽ do không biết đối tượng có khả năng trả nợ hay không. Người mua nhà nên thông cảm bởi nhà nước chỉ hỗ trợ phần chênh lệch 50% lãi suất ngân hàng phải tự huy động vốn vay. Quy định có sổ tiết kiệm hoàn toàn có lý”, ông Phấn nói.

Theo ông Phấn, người vay mua nhà gửi tiết kiệm càng lâu sẽ được ưu tiên vay trước. Ngân hàng Chính sách có thể linh động cho người dân nộp tiết kiệm luôn 12 tháng để được vay ngay (thay vì sau 12 tháng mới cho vay).

Trong khi đó, TS Cấn Văn Lực-hàm Phó Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam cho rằng, không cần thiết phải quy định sổ tiết kiệm để ràng buộc người vay mua nhà. Người dân phải chứng minh thu nhập, dùng tài sản thế chấp hình thành trong tương lai để làm điều kiện vay là điều kiện cần và đủ. Việc làm sổ tiết kiệm chỉ đúng khi sử dụng thay cho vốn đối ứng của người vay.