Cái gốc của sự cố ATM

Số liệu thống kê cho thấy hiện cả nước đã có 46 ngân hàng (NH) thương mại đầu tư 14.300 máy ATM; 52 tổ chức đã phát hành khoảng 57 triệu thẻ, trong đó các NH chiếm khoảng 98%.

Với việc kết nối liên thông hệ thống ATM, hiện chủ thẻ của một NH đã có thể giao dịch tại hầu hết các NH khác... Tuy nhiên, tình trạng trục trặc ở các máy ATM vẫn còn nghiêm trọng, nhất là trong các dịp lễ tết, những kỳ lãnh lương… gây phiền toái cho chủ thẻ.

Tình trạng trục trặc ở các máy ATM vẫn còn nghiêm trọng. Ảnh: HỒNG THÚY

Nguyên nhân của các sự cố giao dịch ATM thường phát xuất từ NH lẫn chủ thẻ, phổ biến nhất là đường truyền nghẽn mạch, máy ATM hết tiền hoặc không nhả tiền, mã PIN bị khóa, thẻ bị hưng hỏng, chủ thẻ thao tác sai… Để giải quyết, NH Nhà nước đã ban hành Thông tư 36/2012/TT-NHNN về bảo đảm an toàn hoạt động ATM. Theo đó, các NH phải xây dựng chính sách bảo mật thông tin, quy trình vận hành, bảo dưỡng, giám sát bảo đảm máy ATM đủ tiền, xử lý trục trặc giao dịch của chủ thẻ trong vòng từ 5 -7 ngày…

Nhiều ý kiến cho rằng các quy định của NH Nhà nước chỉ mới giải quyết được phần ngọn sự cố ATM. Bởi không phải NH thương mại nào cũng tuân thủ các quy định mà NH Nhà nước đã đặt ra. Mặt khác, cơ quan này cũng chưa đủ sức để kiểm tra, giám sát hệ thống ATM của từng NH. Khi báo chí phản ánh giao dịch ATM bị trục trặc, NH Nhà nước mới yêu cầu các NH thương mại giải trình vì sao hệ thống ATM không thông suốt. Chẳng hạn, giữa tháng 9-2013, tại các quận, huyện vùng ven TP HCM xảy ra tình trạng ATM của một số NH bị lỗi khiến người dân không rút được tiền, thậm chí bị mất tiền, NH Nhà nước cũng chỉ yêu cầu các NH thương mại kiểm tra làm rõ thông tin các vụ việc mất tiền để xử lý thích hợp và phản hồi dư luận; thực hiện các biện pháp bảo đảm chất lượng dịch vụ ATM.

Theo một số NH, để trở thành thành viên của Visa, MasterCard…các NH phát hành thẻ phải đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về công nghệ, chất lượng sử dụng đường truyền, giải pháp mã hóa chống đánh cắp dữ liệu, bảo mật thông tin…do các tổ chức này đặt ra. Hằng năm, Visa, MasterCard tiến hành kiểm tra, yêu cầu NH thành viên nâng cấp, khắc phục mọi yếu tố liên quan đến hệ thống giao dịch...

Còn tại Việt Nam, khi các NH kết nối ATM thông qua 2 trung tâm chuyển mạch là Banknet và Smartlink, cơ quan quản lý không đặt ra tiêu chuẩn nào về hạ tầng kỹ thuật. Từ đó, công nghệ ATM của nhiều NH không đồng đều khiến sự cố giao dịch thường xuyên xảy ra. Thậm chí, một số NH đầu tư hệ thống ATM chỉ để hưởng ứng chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt, chi trả lương qua  thẻ…

Vì thế, một số chuyên gia về thẻ đề xuất NH Nhà nước cần xây dựng tiêu chuẩn về công nghệ, yêu cầu các NH phát hành thẻ xây dựng kế hoạch vận hành dự phòng…; đưa ra các biện pháp chế tài đối NH chưa thực hiện đúng các quy định về hệ thống ATM. Đây chính là cái gốc hạn chế thấp nhất mọi trục trặc của dịch vụ ATM, giảm thiểu phiền toái cho chủ thẻ.