Bill Gates: Kẻ xấu chơi hay thiên thần?

Tỷ phú Microsoft, Bill Gates, đã bước qua tuổi 56. Mặc dù đã có nhiều cuốn sách viết về ông được xuất bản khắp thế giới, nhưng hình ảnh của ông trong mắt người đời ở chỗ này chỗ khác, lúc đây lúc kia lại không hoàn toàn thống nhất.

Với những người bình thường, ông là tỷ phú giàu nhất nhì thế giới. Với giới công nghệ, Gates là một huyền thoại, người đã sáng lập nên một trong những hãng công nghệ lớn nhất thế giới. Còn với những người dân ở các nước kém phát triển, Gates là "thánh sống" khi ông cùng vợ chia sẻ hàng tỷ USD tài sản làm từ thiện.

Ông cũng bị đầy người ghét. Không ít người nhận xét Gates là một ông chủ xấu tính, hiếu chiến, hay "văng" những câu nhạo báng khó nghe vào mặt người đối diện. Người khác lại nói ông ranh ma và chơi không đẹp. Song, sau hết tất cả những cái sự yêu ghét đó, Gates vẫn là người có ảnh hưởng lớn tới thế giới đương đại.

Những ý tưởng của ông về máy tính và phần mềm đã mang lại sự thay đổi cho thế giới, tạo nên một giá trị vô cùng lớn, không chỉ đối với bản thân ông mà còn với toàn bộ hệ sinh thái của những nhà phát triển phần mềm. Trang Business Insider mới đây đã tóm lược những nốt thăng trầm của cuộc đời Bill Gates như sau:

Bill Gates mê máy tính từ nhỏ

Gates bắt đầu quấn quýt với chiếc máy tính từ khi ông 13 tuổi. Có thể bạn cảm thấy buồn cười vì bé nhà bạn giờ mới lên ba đã biết dùng máy tính bảng, nhưng điều này không phải là chuyện bình thường vào thập niên 1960. Vào thời bấy giờ, không phải nhà nào cũng có máy tính và nhất là chiếc máy tính còn thiếu giao diện người dùng.

Chương trình máy tính đầu tiên

Khi Gates học lớp 8, câu lạc bộ các bà mẹ trong trường đã dùng tiền lãi thu được từ việc bán đồ linh tinh để mua một thiết bị đầu cuối Teletype dòng 33 ASR và một gói thời gian sử dụng máy tính. Thời điểm đó, mọi người phải trả tiền sử dụng máy tính theo giờ. Gates đã viết chương trình máy tính đầu tiên của mình trên chiếc máy này. Đó là trò chơi cờ caro giữa người và máy.

Gates và Allen, từ BASIC tới Microsoft

Gates đã gặp đồng sáng lập Microsoft Paul Allen khi hai người cùng "mài đũng quần" ở trường Lakeside. Mặc dù Allen lớn hơn hai tuổi, song vì cùng yêu thích máy tính nên cả hai nhanh chóng kết bạn. Năm 1974, Allen cho Gates xem một bài viết trên tờ Popular Mechanics về bộ máy tính mini Altair 8800. Và một ý tưởng đã lóe sáng: Sẽ thế nào nếu ai cũng có một chiếc máy tính cá nhân nhỏ gọn cho mình?

Allen và Gates đã gọi tới công ty bán máy tính Altair và nói rằng họ có phần mềm BASIC có thể chạy trên dòng sản phẩm này, nhưng thực tế là họ chưa có gì trong tay. Giám đốc điều hành công ty tỏ ra thích thú với đề nghị của bộ đôi. Allen và Gates đã miệt mài viết bộ mã BASIC trong suốt hai tháng. Cuối cùng, thành công cũng tới, Altair mua phần mềm. Và "hạt giống" Microsoft nảy mầm.

Chiến đấu với trào lưu phần mềm miễn phí

Vào thuở "bình minh" của thời đại máy tính, mọi người sao chép và chia sẻ phần mềm với nhau một cách thoải mái. Phần mềm BASIC của Microsoft cũng không phải là ngoại lệ. Tháng 2/1976, Gates đã viết một bức thư ngỏ gửi tới những người yêu thích máy tính, giải thích rằng việc phát tán những phần mềm không phải trả tiền sẽ "ngăn cản sự hình thành của những phần mềm có ý nghĩa".

Ông yêu cầu mọi người hãy trả tiền để mua phần mềm. Vào thời điểm đó, đây là một quan điểm không bình thường và cho tới ngày nay, đôi lúc cũng vẫn có người nghĩ như vậy.

Gates thông minh, nhưng ranh mãnh

Vào thập niên 1980, mẹ của Gates, bà Mary Maxwell Gates, đã có cuộc trò chuyện với ông John Opel (người sau đó là Chủ tịch IBM). Bà đã giới thiệu con trai bà với nhân vật nổi tiếng này. Khi đó, IBM vừa chế tạo được máy tính cá nhân (PC) và muốn một bản sao BASIC cũng như hệ điều hành DOS.

Microsoft đã cung cấp phần mềm bản quyền cho máy tính IBM, nhưng từ chối bán mã nguồn. Gates nghĩ rằng các nhà sản xuất khác sẽ bắt chước IBM sản xuất máy tính cá nhân và họ cũng sẽ cần đến hệ điều hành từ Microsoft. Bill Gates đã đúng.

Gates không phải là một ông chủ tốt

Trước giờ, Bill Gates không nổi tiếng về các mối quan hệ xã hội. Ông từng có những cuộc tranh cãi nảy lửa với Giám đốc điều hành hãng sản xuất máy tính Altair. Khi trở thành Giám đốc điều hành Microsoft, ông vẫn nổi danh về thói quen gây gổ và xúc phạm các nhân viên quản lý trong những cuộc họp hàng ngày, như gọi những ý tưởng của họ là "ngu ngốc".

Phong cách quản lý "lăng mạ" đã ăn sâu vào máu của Microsoft và một số nhà quản lý của hãng vẫn hành động như vậy, một số cựu nhân viên Microsoft kể lại.

Kẻ bỏ học ngang lưng

Gates từng theo học ở trường Harvard, nhưng sau đó đã bỏ ngang khi bắt đầu xây dựng Microsoft cùng với Allen. Mẹ ông không lấy gì làm vui trước hành động của con mình. Bà lo lắng cho tương lai của Gates và muốn con mình trở lại trường để trở thành một luật sư như chồng bà.

Gates không trở lại trường học, song Harvard cũng vẫn đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển của Microsoft. Tại trường này, Gates đã gặp Steve Ballmer. Năm 1980, Ballmer đã trở thành nhân sự thứ 30 của Microsoft và hiện đang dẫn dắt công ty. Ballmer có mức lương 50.000 USD và nắm giữ 8% cổ phần trong công ty.

Người "nhào nặn" ra các triệu phú

Năm 1978, Microsoft thu được 2,5 triệu USD. Vào thời điểm đó, Gates mới 23 tuổi. Trong ảnh là những nhân viên đầu tiên của Microsoft. Nhiều người trong số này đã ở lại Microsoft đủ lâu để trở thành các triệu phú. Tuy nhiên, làm việc với Gates không phải giống như đi dã ngoại. Một trong những người phụ nữ trong ảnh này đã từng kiện công ty vì thái độ phân biệt giới tính.

Tỷ phú xấu tính, chơi không đẹp

Microsoft càng lớn mạnh, Gates càng trở nên xấu tính. Khi còn làm việc với Apple, Gates đã nảy ra ý tưởng về một hệ điều hành cho phép dùng chuột ngoài bàn phím. Sau đó, Apple đã kiện Microsoft về tội sao chép "diện mạo và cảm giác" của Macintosh vào Windows. Vụ kiện này kết thúc với phần thua thuộc về hãng công nghệ "quả táo cắn dở".

Microsoft đã mượn sự yêu thích của người dùng đối với phần mềm Windows của mình để gây khó dễ cho đối thủ trong cuộc chiến phần mềm. Ủy ban Thương mại Liên bang và Bộ Tư pháp Mỹ đã không ít lần tiến hành điều tra Microsoft về cáo buộc cạnh tranh không lành mạnh. Năm 1998, Mỹ cáo buộc Microsoft vi phạm luật chống độc quyền. Gates đã lảng tránh phiên tòa và Microsoft thua kiện.

Tú tài đủ tư cách nhất

Bất chấp những lời chê về phong cách quản lý lăng mạ người khác hay một đối thủ cạnh tranh khốc liệt, gia sản kếch xù, sự thông minh và tính nhạy bén kinh doanh của Gates đã đưa ông trở thành một tú tài đủ tư cách nhất ở Mỹ trong suốt hàng thập niên. Tuy nhiên không giống như những tỷ phú phần mềm khác, chẳng hạn như Larry Ellison của Oracle, ông không nổi tiếng về khả năng tán tỉnh phụ nữ.

Gates bắt đầu hẹn hò với bà Melinda French vào năm 1989 và mãi tới 1/1/1994, họ mới tổ chức hôn lễ. Hiện cặp đôi này đã có hai mặt con gái và sống hạnh phúc trong một tòa nhà rộng hơn 6.000 mét vuông hướng ra hồ Washington. Kể từ sau vụ kiện chống độc quyền, Gates bắt đầu thay đổi cách sống của mình.

Với vợ, Gates là một người đàn ông tốt bụng

Năm 1994, Gates đã dùng một số cổ phần của ông trong Microsoft để thành lập Quỹ William H. Gates. Năm 2000, ông và vợ gộp ba quỹ từ thiện của gia đình thành một. Và Quỹ Bill & Melinda Gates chính thức ra đời. Cũng trong năm này, ông rời bỏ cương vị Giám đốc điều hành Microsoft và đảm nhiệm vai trò "kiến trúc sư trưởng phần mềm". Năm 2006, ông dần từ bỏ công việc điều hành để toàn tâm toàn ý cho hoạt động từ thiện.

Người đàn ông hào phóng

Tháng 12/2010, Gates và nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett (cũng là bạn tốt của Gates) ký "Cam kết Gates - Buffett". Họ hứa sẽ quyên tặng ít nhất một nửa số tài sản của mình cho công tác từ thiện. Gates cũng bắt đầu việc kêu gọi các tỷ phú khác chi tiền cho hoạt động cộng đồng này. Mark Zuckerberg, tỷ phú Facebook, là một trong những người đầu tiên đồng ý ký vào bản cam kết đó.

Danh tiếng mới

Hiện nhiều người đã bắt đầu quên đi câu chuyện về việc ông bị kiện vi phạm luật chống độc quyền. Thay vào đó, Gates đã trở thành một trong những nhân vật bác ái đáng kính trọng nhất thế giới. Năm 2011, ông xuất hiện cùng với Jon Stewart trong một chương trình bàn về cách loại trừ bệnh bại liệt ở các nước kém phát triển.

Một thiên thần hoàn hảo

Danh tiếng của Gates giờ đây đã được gột rửa sạch bong. Hiện ông được biết đến như một người đàn ông tốt bụng đang giải cứu thế giới. Từ một nhà kinh doanh xấu tính, đáng ghét, Gates đã lột xác trở thành một nhà từ thiện thiên thần, đáng kính. Cuộc đời của tỷ phú Microsoft giống như một cuốn phim dài tập với đầy những cung bậc bất ngờ.