Virus Zika gây đại dịch có nguồn gốc từ châu Á?

Mặc dù được phát hiện từ năm 1947, nhưng hiện đại dịch Zika đã làm cả thế giới hoảng hốt. Trong đợt dịch 2015-2016 tại châu Mỹ Latinh, các nhà khoa học nghi ngờ rằng loại virus này đã có nhiều sự biến đổi khôn lường.

Theo nhà khoa học Stephanie Valderramos, virus Zika đã biến thể qua thời gian và nhiều vật chủ khác nhau. Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra rằng loại virus này cực kỳ giỏi "biến hóa", và sự biến đổi của căn bệnh này qua nhiều thập kỷ cũng lý giải được tại sao nó có thể làm tổn hại nghiêm trọng một số người. Virus này đã tồn tại suốt 70 năm nhưng chỉ gây vấn đề vào thời gian gần đây.

Nhóm nghiên cứu đã theo dõi dấu vết di truyền của virus này qua nhiều thập kỷ, qua các quốc gia, tổ chức bằng các mẫu trên cả người và muỗi. Việc làm này mong muốn xác định xem nguồn gốc của bệnh cùng các triệu chứng như đầu nhỏ, rối loạn tự miễn Guillain Barré, viêm não... có thể do chính sự đột biến của virus tạo thành.

Virus Zika đang gây đại dịch hiện nay được các nhà khoa học nghi ngờ có nguồn gốc từ châu Á. Hình minh họa.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích 41 mẫu virus Zika từ người, muỗi và khỉ. Virus Zika ở muỗi có trình tự gien khác với loại lấy được từ người.

Nhóm nghiên cứu đã không điều tra thêm về lý do dẫn tới việc này do họ không có đủ mẫu muỗi để vẽ nên bức tranh toàn cảnh của virus Zika lây truyền trên thế giới. Trước đây, virus Zika được cho là loại virus do muỗi truyền bệnh, ít có hậu quả lớn với người, do đó các nhà khoa học đã không lấy mẫu trên côn trùng và người mắc bệnh.

Nhưng loại virus này có thể đã biến thể đến mức muỗi chỉ còn đóng vai trò khá nhỏ. Thậm chí, các nhà khoa học còn cho biết họ không phát hiện ra một con muỗi nào mang virus Zika trong đợt dịch vào năm 2007 tại Micronesia.

Dù nhiều nhà khoa học vẫn cho rằng muỗi là vật chủ chính của Zika, sự khác biệt của virus ở muỗi và người có thể cho thấy một  khả năng khác, đó là sẽ có các đường lây nhiễm khác hình thành trong đợt dịch bệnh.

Các nghiên cứu khác cũng cho thấy loại virus Zika đang gây bệnh tìm thấy ở người tương tự về gien với loại gây bệnh ở Malaysia vào năm 1966. Điều này có nghĩa là đợt dịch hiện tại có nguồn gốc từ châu Á.

Virus Zika là loại virus đầu tiên không chỉ lan truyền qua muỗi mà còn lây qua đường tình dục, lây từ mẹ sang thai nhi. Tại Mỹ đã có 358 trường hợp bị nhiễm Zika vì du lịch, và 7 trong số đó lây truyền qua đường tình dục. Và với các bằng chứng về sự biến thể khó lường của Zika, cộng đồng không nên chỉ lo ngại về việc tránh muỗi.