Viêm khớp ở trẻ em: Phát hiện muộn, dễ tàn phế

TS Lê Thị Minh Hương, Trưởng khoa Miễn dịch - Dị ứng - Khớp (Bệnh viện Nhi T.Ư) cho biết, hằng ngày chị tiếp nhận khám và điều trị nhiều bệnh cơ xương khớp ở trẻ em do nguyên nhân khác nhau. Có những trẻ đến khám muộn nên để lại di chứng tàn phế.

Bệnh nhi N.M.A. (7 tuổi, tỉnh Lào Cai) có gương mặt sáng sủa nhưng dáng đi tập tễnh vì hai đầu gối biến dạng do viêm khớp. Chị Mai, mẹ bé A. cho biết, khi 5 tuổi rưỡi thấy con đau các khớp xương, mấy người bạn chị bảo do bé thiếu can xi nên đau mỏi. Nghe theo lời bạn, chị Mai mua can xi về bổ sung cho con uống.

Khám bệnh phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh xương khớp ở trẻ. Ảnh: T.Hà

Một thời gian thấy con đỡ đau chị Mai nghĩ đã chữa đúng bệnh cho con. Nhưng vài tháng sau, những cơn đau của bé A. tái diễn. Chị Mai đưa con đi bốc thuốc của thầy lang. Hết thầy lang này tới thầy lang khác, bệnh của M.A không đỡ mà có dấu hiệu nặng hơn, hai đầu gối bé A. bắt đầu biến dạng, sưng to, lồi ra. Lúc bấy giờ chị Mai mới đưa con xuống Bệnh viện Nhi T.Ư để khám và điều trị.

Bác sĩ Minh Hương cho biết, tình trạng đau mỏi xương khớp, đau nhức chân tay nhẹ thoáng qua là biểu hiện thông thường hay gặp ở trẻ em tuổi học đường sau một ngày chạy nhảy nhiều. Nếu trẻ bị đau sau vận động quá nhiều hoặc do va chạm với các vật cứng thì không có vấn đề gì đáng lo ngại.

Tuy nhiên, nếu tình trạng trẻ bị đau xương khớp tái diễn, dai dẳng gây hạn chế vận động thì cha mẹ cần cho con đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới viêm khớp trẻ em như đau mỏi xương khớp tuổi phát triển, viêm khớp cấp tính do vi khuẩn, do lao, viêm sau chấn thương…, cho đến những bệnh khớp mãn tính do một số rối loạn miễn dịch hoặc giai đoạn đầu của bệnh bạch cầu cấp. Một trong những bệnh khớp mãn tính thường gặp ở tuổi học đường là bệnh viêm khớp tự phát thiếu niên.

Bệnh viêm khớp tự phát thiếu niên thuộc nhóm bệnh tự miễn, là tình trạng viêm khớp mạn tính kéo dài ít nhất 6 tuần, bệnh nhân bị bệnh trước 16 tuổi. Bệnh thường khởi phát sau khi nhiễm virus hoặc nhiễm khuẩn (Chlamydia mycoplasma, Streptococcus, Salmonella, Shigella).

Bệnh này không hiếm gặp nhưng rất ít cha mẹ hiểu biết rõ nên đa số trẻ thường được đưa đến chuyên khoa khám muộn. Một số trẻ em trước khi đến Bệnh viện Nhi T.Ư đã đi khám, chữa hàng năm trời ở nhiều nơi nhưng không phát hiện bệnh, dẫn tới bệnh tiến triển nặng, biến dạng khớp và nhiều biến chứng khác.

Bác sĩ Hương cho biết thêm, các triệu chứng của viêm khớp mãn tính gồm sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ toàn thân và các triệu chứng này không giảm khi dùng thuốc kháng sinh aspirine liều thông thường. Trẻ có thể bị nổi ban đỏ ở thân mình và các gốc chi, nhưng các mẩn đỏ này mất rất nhanh. Triệu chứng viêm khớp có thể xảy ra ngay từ đầu hay sau vài ngày, trẻ có thể bị sưng đau một vài hoặc nhiều khớp như khớp cổ tay, khớp gối, khớp háng, mắt cá chân...

Ở trẻ lớn thường là thể viêm ít khớp, chủ yếu ở một vài khớp to như khớp gối, khuỷu tay, khớp háng, nhưng cũng có thể gặp ở khớp thái dương hàm và khớp cổ. Nơi khớp sưng thấy phù nề, sờ ấm nhưng không đỏ và ít đau. Khi sụn khớp đã bị dính và xơ thì khớp trở nên cứng và hạn chế sự vận động kèm theo các cơ ở chi đó bị teo. Ngoài các triệu chứng ở khớp ra, trẻ có thể sốt cao, phát ban, hạch to, viêm thanh mạc, viêm màng phổi...