Stress giết chết não như thế nào?

Stress ảnh hưởng đến hoạt động của não nhiều hơn những gì bạn biết. Chắc chắn đã có lúc bạn nhớ nhớ quên quên, phiền muộn hay lo lắng do stress. Nhưng bạn có biết nó cũng có thể làm não bị teo đi?

Thật vậy, các hormone sinh ra để đối phó với stress không chỉ ảnh hưởng đến chức năng mà còn làm thay đổi cấu trúc vật lý của não.

Hormone cortisol có thể giết chết, làm teo và ngừng sản sinh các neuron (nơ-ron) mới trong một bộ phận của não được gọi là hồi hải mã (hippocampus). Hippocampus rất quan trọng đối với việc học, ghi nhớ và điều khiển cảm xúc và giúp ngừng gây ra stress sau khi căng thẳng chấm dứt.

Bị stress thường xuyên cũng có thể làm teo phần vỏ não trước trán. Điều này làm ảnh hưởng xấu đến việc đưa ra quyết định, hoạt động của trí nhớ và điều khiển hành vi.

Stress cũng có thể làm ảnh hưởng đến tế bào gốc, ngăn chúng tiếp cận vỏ não trước trán - nơi hình thành tổ hợp hành vi nhận thức và kiểm soát tương tác xã hội. Điều này khiến việc học và trí nhớ kém đi còn lo âu và phiền muộn thì lại tăng lên.

Tệ hơn nữa, nhóm hormone gây ra stress có thể làm tăng hoạt động và kích thước một phần não bộ được gọi là hạch hạnh nhân (amygdala). 

Amygdala rất quan trọng cho việc hình thành và lưu trữ những ký ức liên quan đến các sự kiện xúc động mạnh. Nó liên hệ sự kiện với cảm xúc và giữ lại trong bộ nhớ một thời gian dài. Vì thế chúng ta có thể tránh sự kiện đó hoặc dễ dàng tìm được nó sau này. Những thay đổi mà cortisol tạo ra là làm gia tăng nỗi sợ, lo lắng và cơn giận.

Điều này có thể gây ảnh hưởng khá lớn đến cách chúng ta giao tiếp với người khác, khả năng học tập, trí nhớ, quyết định và thực hiện các mục tiêu lâu dài. Chúng cũng khiến ta khó kiểm soát các tình huống căng thẳng trong tương lai và dễ mắc vào một vòng luẩn quẩn.

Rất may là chúng ta đã tìm ra liều thuốc hữu hiệu cho các tác động tiêu cực này là tập luyện. Tập luyện có thể giúp hình thành một bộ não có khả năng chống lại stress để tăng chức năng nhận thức và kích thước não.

Luyện tập cũng giúp kích thích sản sinh một chất được gọi là BDNF (một loại protein thúc đẩy hoạt động của não bộ), giúp phát triển các mô não khỏe mạnh và loại bỏ những ảnh hưởng xấu do stress gây nên. Có thể coi đây là một loại “phân bón” cho não. 

Nó giữ lại các nơ-ron quan trọng và khỏe mạnh, giúp phát triển các nơ-ron mới. Luyện tập nhiều đồng nghĩa với việc các BDNF và các nơ-ron, đặc biệt là hippocampus sẽ được sản sinh càng nhiều.

Luyện tập cũng sinh ra các HGH (hormone tăng trưởng) rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của các tế bào não và tế bào cơ thể. HGH chống lại sự teo tế bào tự nhiên của quá trình lão hóa và làm tăng kích cỡ não bộ. Chỉ cần chạy nhanh trong khoảng 30 giây cũng có thể tạo ra 6 nếp gấp trong HGH và đạt hiệu quả cao nhất sau hai giờ.

May mắn rằng bạn không phải luyện tập quá lâu để đạt được nhiều lợi ích. Một thống kê gần đây tổng hợp từ 10 nghiên cứu đã chỉ ra rằng 5 phút luyện tập mang lại hiệu quả cao nhất cho việc cải thiện tâm trạng và chiến đấu với stress. 

Bất cứ khi nào bạn có thời gian, hãy làm gì đó để tăng nhịp tim và “tạo công ăn việc làm” cho cơ bắp của mình. Đó là cách tích cực và hữu ích nhất để giải quyết stress và duy trì một bộ não khỏe mạnh, trí nhớ tốt.

Nội dung được thực hiện dựa trên tham khảo nguồn tin của Huffington Post, một tờ báo địa phương có uy tín của Mỹ.