Những ai nên tránh xa đồ nếp?

Gạo nếp là loại thực phẩm quen thuộc với hầu hết mọi người. Các món ăn chế biến từ gạo nếp như xôi, bánh chưng, bánh nếp, các loại chè… cũng là món “khoái khẩu” của nhiều người.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, dù gạo nếp chứa nhiều thành phần dinh dưỡng nhưng cũng không nên lạm dụng ăn quá nhiều để tránh gây hại, nhất là đối với những người bị bệnh đau dạ dày hoặc người đang có vết thương hở.

Các chuyên gia khuyến cáo, gạo nếp có nhiều chất dinh dưỡng nhưng không nên lạm dụng để tránh gây hại cho cơ thể. Ảnh minh họaMưng mủ vết thương khi ăn đồ nếp

Hàng năm, cứ đến dịp Tết Thanh minh (3/3 âm lịch), chị Trần Thị Tươi (trú tại Quế Võ, Bắc Ninh) thường rất hào hứng với việc làm bánh trôi, bánh chay. Một phần là do chị thích ăn những loại bánh này, nhất là bánh trôi, phần khác là làm cho có “không khí” ngày lễ. Tuy nhiên, năm nay, chị đành ngậm ngùi tạm gác việc này lại. Thắc mắc về lý do, chị Tươi cho biết, mình mới bị tai nạn xe máy trước đó vài ngày và hiện tại, một bên đùi vẫn phải băng bó.

Theo lời chị Tươi, chị đang trong giai đoạn cần kiêng khem một số loại đồ ăn để vết thương nhanh lành. Do đó, dù rất thèm món bánh trôi nhưng chị đành phải “nhịn mồm, nhịn miệng”. “Người ta nói cần kiêng tuyệt đối các loại đồ nếp trong thời gian này vì nếu ăn sẽ làm vết thương bị mưng mủ, lâu khỏi hơn. Không những thế, tôi đang phải kiêng cả thịt gà, thịt chó vì sợ gây nhức phần xương bị tổn thương. Nói chung, tôi sẽ cố kiêng, qua giai đoạn này sẽ mua về ăn bù”, chị Tươi cho biết.

Cũng từng được dặn phải kiêng đồ nếp khi đang có vết thương hở nhưng anh Nguyễn Văn Ba (công nhân xây dựng tại Hà Nội) vẫn vô tư ăn xôi vào mỗi buổi sáng. Theo anh Ba, cách đây hơn một năm, do bất cẩn, anh bị đinh đâm vào lòng bàn chân khi đang ngoài công trường. Rất may, chiếc đinh cắm không sâu, anh chỉ phải hạn chế đi lại một vài ngày. Tuy nhiên, do có thói quen ăn xôi sáng nên anh vẫn mua xôi về ăn dù đã được vài chị em cùng làm nhắc nhở. Hậu quả, sau 2 sáng ăn xôi nếp, bàn chân của anh bắt đầu tấy đỏ rồi chuyển sang nhức về ban đêm. Sau đó, vết thương của anh bị mưng mủ và nhiễm trùng.

“Chuyện tưởng nhỏ mà hóa ra không nhỏ chút nào. Lần đó, tôi phải xin nghỉ làm để đi viện hút mủ và xử lý nhiễm trùng. Nếu nghe mọi người không nên ăn đồ nếp, có lẽ đã chẳng có chuyện gì xảy ra”, anh Ba thở dài.

Liên quan đến việc tại sao người đang có vết thương hở phải kiêng ăn đồ nếp, lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Hà Nội) lý giải: Gạo nếp có vị ngọt, tính ấm, được dùng làm vị thuốc trong nhiều bài thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, do đặc tính có độ dẻo cao gây khó tiêu khi vào dạ dày nên nếu ăn nhiều sẽ làm nóng trong. Do đó, với những người đang có vết thương hở, ăn gạo nếp hoặc các món ăn từ gạo nếp, tính nóng sẽ phát ra ngoài, dễ gây sưng, mưng mủ và làm vết thương lâu lành.

Những người nên tránh ăn đồ nếp

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, gạo nếp chứa nhiều protein và chất béo, cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể (trong 100g gạo nếp cung cấp 344 kcal, gần tương đương với gạo tẻ). Bên cạnh đó, do thành phần có độ dẻo cao nên khi cùng ăn một bát cơm nếp và một bát cơm tẻ, người ăn sẽ có cảm giác no lâu hơn. Do đó, gạo nếp thường được sử dụng để làm các loại bánh có độ kết dính cao như bánh chưng, bánh dầy, xôi, chè và làm đồ ăn để dự trữ khi đi xa.

Trong Đông y, bên cạnh công dụng là thực phẩm thông thường, gạo nếp còn được dùng để chữa các chứng suy nhược cơ thể; đi ngoài phân lỏng; rối loạn bài tiết mồ hôi; lợm giọng, nôn mửa, viêm loét dạ dày, tá tràng… Theo ThS.BS Hoàng Khánh Toàn (Bệnh viện Trung ương quân đội 108), y học cổ truyền đã từng áp dụng rất thành công các bài thuốc từ gạo nếp. Chẳng hạn, cơm nếp nóng được dùng để chườm làm thông tắc tia sữa cho sản phụ; cơm nếp nguội giã nhuyễn trộn với bột thuốc để bó gãy xương và bong gân; uống trà gạo nếp rang để chữa chứng phiền khát; ủ men chế cơm rượu hoặc cất rượu nếp cái hoa vàng để ngâm rượu trứng và rượu thuốc để bồi bổ sức khỏe…

Tuy nhiên, BS Hoàng Khánh Toàn lưu ý, vì trong gạo nếp có chứa nhiều amilopectin tạo nên độ dẻo đặc trưng của cơm nếp nhưng lại rất khó tiêu, nên trẻ nhỏ, người già, người mới ốm dậy, người tỳ vị quá hư nhược không nên ăn nhiều đồ nếp. Nếu muốn ăn thì tốt nhất nên nấu thành cháo. Mặt khác, vì gạo nếp lại kèm thêm tính ôn, ấm nên những người có thể chất thiên nhiệt hoặc đàm nhiệt, những người đang bị bệnh có sốt, ho khạc đờm vàng, vàng da, chướng bụng cũng không nên dùng đồ nếp.

Bên cạnh đó, dù đồ nếp có tác dụng giúp phụ nữ mang thai giảm cảm giác buồn nôn khó chịu trong thời kỳ thai nghén nhưng lại chứa hàm lượng tinh bột cao. Do đó, nếu bà bầu lạm dụng ăn quá nhiều đồ nếp sẽ làm tăng nguy cơ bị đái tháo đường thai kỳ.

Ngoài ra, những người đang bị đau dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản hoặc những người bị nóng trong, hay bị nổi mụn cũng được khuyên hạn chế sử dụng đồ nếp. Nguyên nhân cũng xuất phát từ cấu tạo hàm lượng tinh bột của gạo nếp. Khác với gạo tẻ có cấu tạo tinh bột dạng sợi, gạo nếp có cấu tạo tinh bột dạng nhánh nên tinh bột thường chắc và khó chia cắt nên khi ăn nhiều cảm thấy no lâu, khó tiêu, ợ nóng và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của những bệnh trên.