Những ai nên sàng lọc loại ung thư thường gặp nhất?
Ung thư phổi có tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn nên làm giảm đáng kể tuổi thọ của bệnh nhân.
Theo PGS.TS. Phan Thu Phương, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, ung thư phổi là căn bệnh ung thư thường gặp trên thế giới. Theo thống kê của năm 2020, tỉ lệ ung thư phổi ở nam giới đứng đầu trong các loại ung thư là 17,3%, còn ở nữ giới ung thư phổi chiếm 8,4%, xếp thứ 2 sau ung thư vú.
Tại Việt Nam, tỉ lệ ung thư phổi xếp hàng thứ 2 ở cả hai giới. Ung thư phổi tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn, chỉ khoảng 15% phát hiện giai đoạn sớm. Chính vì vậy tầm soát ưng thư phổi là một vấn đề hết sức quan trọng.
Về đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi, theo ThS.BS. Cao Trung Đức, Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, Hiệp hội ung thư Hoa kỳ đưa ra khuyến cáo sàng lọc ung thư phổi lần đầu vào năm 2013 và có cập nhật vào năm 2018. Tầm soát hằng năm với các đối tượng sau: Tuổi 50 - 80 tuổi, có sức khỏe tốt và hiện đang hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc dưới 15 năm và hút thuốc > 20 bao/năm.
Hiệp hội lồng ngực Hoa kỳ khuyến cáo về đối tượng cần sàng lọc ung thư phổi theo các nhóm nguy cơ:
Nguy cơ cao: 55 - 77 tuổi, hút thuốc 30 bao/năm, đang hút hoặc bỏ thuốc dưới 15 năm khuyến cáo chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hằng năm.
Có nguy cơ: 50 - 80 tuổi, hút thuốc lá 20 bao/năm, đang hút hoặc bỏ thuốc dưới 15 năm gợi ý chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp hằng năm.
Nguy cơ thấp: không thuộc hai trường hợp trên, tùy từng trường hợp cụ thể.
Nhóm nguy cơ cao sẽ được thảo luận bởi bác sĩ, bệnh nhân về lợi ích và nguy cơ để đưa ra quyết định sàng lọc. Nhóm nguy cơ trung bình, thấp không được khuyến cáo sàng lọc ung thư phổi.
Điều quan trọng trước khi sàng lọc là tư vấn bỏ hút thuốc nếu đang hút và được bác sĩ giải thích lợi ích, nguy cơ, giá trị của việc sàng lọc với chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp.
Lợi ích của sàng lọc
Giảm tỉ lệ tử vong do ung thư phổi
Chất lượng cuộc sống được cải thiện nhờ việc sàng lọc và phát hiện sớm ung thư
Có thể phát hiện bệnh lý khác ngoài ung thư phổi như giãn phế nang trong COPD, vôi hóa động mạch vành, phình động mạch chủ…
Tỉ lệ nhỏ dương tính giả dẫn đến các xét nghiệm, thăm dò xâm lấn không cần thiết thậm chí phẫu thuật. Ảnh hưởng chi phí, chất lượng cuộc sống, tinh thần của đối tượng.
Theo PGS.TS. Phan Thu Phương, ung thư phổi có tiên lượng nặng, thường phát hiện ở giai đoạn muộn nên làm giảm đáng kể tuổi thọ của bệnh nhân. Do đó, việc sàng lọc ung thư phổi rất quan trọng ở các quốc gia trên thế giới cũng như ở Việt Nam.
Đối tượng sàng lọc cần được đánh giá cụ thể tránh việc sử dụng quá mức thăm dò. Đối tượng cần được hiểu về lợi ích và nguy cơ của việc sàng lọc trước khi đưa ra quyết định sàng lọc ung thư phổi. Hiện nay, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực liều thấp được khuyến cáo để sàng lọc ung thư phổi.
Nguồn: [Link nguồn]
Một báo cáo được công bố trên tạp chí Gastroenterology cho thấy, tỷ lệ ung thư tuyến tụy ở phụ nữ dưới 55 tuổi đã tăng 2,4% so với nam giới cùng độ tuổi. Các nhà khoa học...