Nguy cơ amip ăn não người khi bơi ở hồ ao

Ca tử vong thứ hai do viêm não - màng não do amip (còn gọi là Naegleria flowleri) trong vòng một tháng rưỡi qua gây nên sự lo lắng cho nhiều người do amip ăn não cư trú nhiều ở hồ, ao, bàu nước ngọt, ấm.

Ngày 18-9, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế chính thức xác nhận thêm một nạn nhân ở TP.HCM tử vong do Naegleria flowleri và nhiều khuyến cáo đã được phát đi, như người dân không nên tắm, bơi ở các hồ, ao có nguy cơ cao.

Tỉ lệ tử vong: gần 100%

Theo ông Trần Thanh Dương - phó cục trưởng Cục Y tế dự phòng, nạn nhân mới nhất của amip ăn não người là một trẻ em sống ở TP.HCM. Sau khi bệnh nhân tử vong (chưa rõ nguyên nhân), Trung tâm Pháp y TP.HCM đã lấy mẫu xét nghiệm gửi Bệnh viện Bệnh nhiệt đới và đến ngày 18-9 đã có kết quả chính thức là dương tính với Naegleria flowleri.

Cần giữ đầu cao để nước không ngập mũi- Ảnh: Châu Anh

Đây là bệnh nhân thứ hai tử vong do căn bệnh này ở TP.HCM trong một tháng rưỡi qua, trong đó trường hợp đầu tiên là P.V.T., 27 tuổi, tạm trú ở Q.Bình Thạnh, tiền sử sức khỏe hoàn toàn bình thường, nhiễm bệnh trước khi vào viện một tuần do bệnh nhân đã lặn mò trai tại bàu nước ngọt ở Phú Yên trong lần về quê.

“Naegleria flowleri sống ở các ao hồ nước ấm, ngọt, nhiệt độ từ 25-30OC. Mặc dù tỉ lệ lây nhiễm sang người không cao, song từ năm 1962-2011, ở Mỹ, nước có số bệnh nhân nhiễm loại amip ăn não người cao nhất thế giới là 121 bệnh nhân, chỉ có duy nhất một trường hợp được cứu sống, tỉ lệ tử vong lên đến gần 100%” - ông Dương cho hay.

Khảo sát diễn biến của hai bệnh nhân viêm não - màng não do amip đã tử vong thời gian qua tại TP.HCM cho thấy bệnh diễn biến xấu rất nhanh, bệnh nhân tử vong chỉ sau 1-7 ngày nhập viện. Ngoài Mỹ là nơi có số lượng bệnh nhân nhiễm amip ăn não nhiều nhất cho đến nay, căn bệnh này đã xuất hiện ở Bỉ, Anh, Ấn Độ, Ireland, New Zealand, Nigeria, Panama, Puerto Rico, Uganda, Venezuela, Thái Lan... với tổng tích lũy khoảng vài trăm trường hợp.

Về địa điểm nhiễm amip, trong 32 trường hợp nhiễm amip tại Mỹ từ 2002-2011, có 28 trường hợp nhiễm ở công trình chứa nước nhân tạo, còn lại nhiễm từ suối nước nóng tự nhiên, nước uống chưa được khử trùng và nhỏ mũi bằng dung dịch nhiễm đơn bào amip. Với hai trường hợp nhiễm bệnh tại VN, ông Dương cho hay đều nhiễm bệnh ở ao hồ chứa nước tự nhiên.

Tránh để nước vào mũi

Trước tình hình liên tiếp xuất hiện bệnh nhân nhiễm đơn bào amip ăn não tại VN, Cục Y tế dự phòng đã có văn bản gửi Sở Y tế Phú Yên (địa điểm ghi nhận có nguồn bệnh dẫn đến xuất hiện bệnh nhân đầu tiên tại VN) và thông báo cho cơ quan truyền thông, các sở y tế, đề nghị khuyến cáo người dân không tắm, bơi ở các hồ, ao có nguy cơ cao (như mất vệ sinh, nước ngọt ấm, không được khử trùng...). Trường hợp có tắm, bơi tại bể bơi, hồ ao, suối nên hạn chế tối đa để nước vào mũi bằng cách giữ cao đầu không để nước ngập mũi, sử dụng kẹp mũi. Ông Trần Thanh Dương khuyến cáo sau khi tắm, bơi nên rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% và kháng sinh nhỏ mũi.

Cục Y tế dự phòng cũng cảnh báo có tài liệu cho rằng đơn bào amip có thể sống trong nước ở nhiệt độ lên tới 46 độ C, nên tại Mỹ đã có trường hợp nhiễm bệnh sau khi đi tắm nước khoáng nóng. Các sông, hồ nước ngọt, hồ thủy điện, bể bơi, đường ống thoát nước và các công trình chứa nước nhân tạo đều có thể có loại amip này. Ở nhiệt độ thấp, amip có thể tồn tại ở dạng “thể ngủ” trong lớp bùn, đáy của sông, hồ, bể bơi.

Vì vậy Cục Y tế dự phòng khuyến cáo các chủ hồ bơi nên gửi mẫu xét nghiệm hồ bơi của mình để bảo đảm an toàn cho cư dân đến bơi lội.