Hút thuốc lá, đau nửa đầu không nên dùng thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ đột quỵ não, nhất là ở người hút thuốc lá, đau nửa đầu, tăng huyết áp.

Hút thuốc lá, đau nửa đầu + thuốc tránh thai… dễ đột quỵ não

Theo khuyến cáo của bác sĩ, thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ đột quỵ não nhất là ở người hút thuốc lá, đau nửa đầu, tăng huyết áp,

Mới đây, khoa Cấp cứu A9, BV Bạch Mai vừa cấp cứu thành công bệnh nhân B.T.K.P (nữ, 43 tuổi, địa chỉ ở Hà Nội) bị liệt nửa người do đột quỵ não. Được biết, bệnh nhân hoàn toàn bình thường trước khi ngủ, nhưng đến 6 giờ sáng gia đình phát hiện bệnh nhân nói khó, méo miệng và liệt 1/2 người trái. Ngay lập tức, gia đình sơ cứu cho bệnh nhân bằng cách châm kim vào 10 đầu ngón tay. Khoảng hơn một giờ sau, khi thấy tình trạng bệnh nhân không cải thiện, gia đình đưa ngay bệnh nhân vào khoa Cấp cứu A9, BV Bạch Mai. Sau 5 giờ phát hiện bệnh nhân đã được nhập viện, may mắn bệnh nhân được cấp cứu kịp thời trong khoảng thời gian 6 tiếng “vàng” có thể can thiệp đối với đột quỵ não.

Qua chụp cộng hưởng từ não và mạch não cấp cứu, khả năng kết cục lâm sàng xấu chiếm đến 90% nếu không được điều trị tái thông mạch máu nhằm cứu nguy cho các vùng não bị thiếu máu vẫn có khả năng hồi phục. Các bác sĩ đã nhanh chóng can thiệp tái thông mạch máu bị tắc bằng dụng cụ cơ học qua đường động mạch cho bệnh nhân. Một mảnh huyết khối nhỏ có chiều dài khoảng 1 cm đã được lấy ra sau đó.

Hiện bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo, không còn bất cứ dấu hiệu liệt. Tuy nhiên, các bác sĩ vẫn chưa tìm thấy bất cứ yếu tố nguy cơ nào khiến bệnh nhân rơi vào tình trạng đột quỵ nhồi máu não như vậy. Theo BS. Lương Quốc Chính, Khoa cấp cứu A9, BV Bạch Mai, có một điều hết sức quan trọng khiến các bác sĩ phải lưu tâm là bệnh nhân sử dụng thuốc tránh thai Marvelon (thành phần gồm: Desogestrel, Ethinyl Estradiol) từ khoảng 4,5 năm nay. Đây thực sự là một yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ đột quỵ não, nhất là ở những người hút thuốc lá, tăng huyết áp, đau nửa đầu.

Được biết, ca đột quỵ não liên quan đến việc dùng thuốc tránh thai đường uống đã được báo cáo lần đầu tiên năm 1962. Thời kỳ đầu, thuốc tránh thai đường uống mang hàm lượng cao estrogen tổng hợp (tới 150 microgram). Hiện nay, hầu hết các thuốc tránh thai đường uống chỉ chứa hàm lượng estrogen tổng hợp thấp từ 20 - 35 microgram, không thuốc nào chứa quá 50 microgram.

Thuốc tránh thai đường uống làm tăng nguy cơ đột quỵ nhồi máu não gây ra bởi các cục máu đông và chiếm khoảng 85% tất cả các đột quỵ. Trên quần thể dân số, thuốc tránh thai dường như không làm tăng nguy cơ đột quỵ chảy máu não gây ra bởi chảy máu trong não.

Tỷ lệ đột quỵ nhồi máu não chiếm khoảng 4,4 trường hợp trên 100.000 phụ nữ ở độ tuổi sinh sản. Trong một nghiên cứu phân tích gộp, thuốc tránh thai làm tăng nguy cơ đột quỵ lên 1,9 lần, và làm tăng tỷ lệ độ quỵ lên 8,5 trường hợp trên 100.000 phụ nữ có dùng thuốc. Đây vẫn chỉ là nguy cơ thấp; cứ 24.000 phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai thì sẽ có thêm 1 trường hợp đột quỵ não.

Nhưng với phụ nữ vừa dùng thuốc tránh thai và vừa hút thuốc lá, có bệnh tăng huyết áp hoặc có tiền sử đau nửa đầu (migraine)... thì nguy cơ đột quỵ còn cao hơn rõ rệt. Không nên khuyến khích những phụ nữ này dùng thuốc tránh thai.

Liệu pháp thay thế hormon bằng estrogen đơn thuần hoặc phối hợp với progesterone làm tăng nguy cơ đột quỵ nhồi máu não lên 40%, nghĩa là liều càng cao thì nguy cơ càng cao.