“Hồn ma” và những lý giải khoa học

Có không ít người tin ma là có thật. Một nghiên cứu vào năm 2017 bởi Đại học Chapman (Orange, California, Mỹ) đã khám phá ra rằng có đến 52% số người Mỹ tin vào các địa điểm có linh hồn ẩn trú (tỷ lệ tăng 11% kể từ năm 2015).

Một cuộc khảo sát trước đó tại Anh cũng cho thấy cùng tỷ lệ 52% người tham gia tin về thế giới siêu nhiên. Vậy sự thực của vấn đề này là gì?

Trường điện từ

Suốt hàng thập niên qua, nhà thần kinh học người Canada tên là Michael Persinger đã nghiên cứu về các tác động của các trường điện từ đối với nhận thức về hồn ma của con người. Ông đặt ra giả thuyết về các xung điện từ và có thể khiến con người lờ mờ “cảm” thấy sự hiện diện của một cái gì đó trong phòng. Nó được gây ra bởi các mô hình hoạt động bất thường trong thùy thái dương của não. Ông Michael Persinger đã thử nghiệm trên những tình nguyện viên, họ được đội một thiết bị trong phòng thí nghiệm, gọi là “Mũ Trời”. Ông phát hiện ra rằng có những mô hình từ trường yếu nhất xảy ra trong đầu trong khoảng thời gian từ 15 - 30 phút, có thể tạo ra một sự nhận thức về “tồn tại vô hình” trong phòng.

Một số nghiên cứu tiếp theo đó đã phản đối giả thuyết của ông Persinger, lập luận rằng con người sẽ phản ứng với thứ mà họ cảm thấy là “ma hiện diện” chứ không phải là trường điện từ. Tuy vậy, những thử nghiệm của ông Persinger cũng đã xây dựng được một cách giải thích khoa học. Một số nhà khoa học khác cũng tìm thấy rằng trong những môi trường nổi tiếng “bị ma ám” thường là có sự hiện diện từ trường bất thường.

Sóng hạ âm

Sóng hạ âm là một mức độ âm thanh mà tai người bình thường không nghe thấy được (nhưng các loài động vật như voi thì có thể nghe rõ). Các rung động tần số thấp có thể tạo nên những khó chịu về sinh lý cho con người và động vật. Các nhà khoa học khi nghiên cứu về âm thanh ồn ào do tuốc-bin gió gây ra gần các khu dân cư đã thấy rằng: âm thanh tần số thấp có thể gây mất phương hướng, cảm giác hoảng loạn, thay đổi nhịp tim, huyết áp. Và các tác động có thể giao kết với sự hiện diện của linh hồn. Ví dụ năm 1998, có một bài báo đăng về những nơi nổi tiếng dị thường, trong đó, kỹ sư Vic Tandy (đang làm việc cho một nhà sản xuất thiết bị y khoa) đã mô tả lúc ông đang làm việc ở phòng thí nghiệm và ở đó có một căn phòng “bị ma ám”.

“Hồn ma” và những lý giải khoa học - 1

Sóng hạ âm được tin là căn nguyên khiến con người dự cảm về ma. Ảnh: Awaaz Nation

Bất kỳ lúc nào làm việc trong căn phòng đó, ông Vic Tandy đều cảm thấy nôn nao và khó chịu, rồi có lúc lại nghe thấy những tiếng động kỳ cục, một ảo ảnh nào đó nhìn như ma. Cuối cùng, ông Tandy khám phá ra rằng căn phòng đó là nơi có dạng sóng đứng 19Hz, hay tạo ra những rung động không nghe thấy được làm con người mất phương hướng. Những nghiên cứu xa hơn cũng chỉ ra rằng có những mối dây liên hệ giữa sóng hạ âm và những cảm xúc lạ thường như cảm giác lạnh sống lưng hoặc khó chịu.

Sự sinh trưởng của nấm mốc

Ông Shane Rogers - giáo sư kỹ thuật tại Đại học Clarkson (Potsdam, New York, Mỹ) đã trải qua thời gian tìm hiểu tại những địa danh nổi tiếng dị thường. Ông đã tìm ra thứ gây nên các hiện tượng siêu nhiên, đó là sự sinh trưởng của nấm mốc. Nghiên cứu sơ bộ đã chỉ ra rằng một số loại nấm mốc có thể gây nên các triệu chứng như gặp ma: sợ hãi và mất trí. Mặc dù ông Shane Rogers còn chưa khẳng định về điều mà ông khám phá, nhưng ông cũng chỉ ra mối liên quan giữa nấm mốc và những điều dị thường. Đó là ở những nơi mà có nấm mốc sinh trưởng mạnh thì con người lại có cảm giác hốt hoảng khi đi vào những nơi đó. Những nơi bị cho là “ma ám” lại hay nhìn thấy nhiều nấm mốc sinh sôi.

Ngộ độc carbon monoxide

Khoảng năm 1921, BS. W.H. Wilmer đã công bố câu chuyện lạ thường về ngôi nhà ma trên tạp chí American Journal of Ophthalmology. Trong y văn thì gia đình sống trong ngôi nhà đó bắt đầu trải nghiệm với các hiện tượng siêu nhiên khi dọn đến sống trong ngôi nhà cũ kỹ. Họ thấy đồ đạc tự động dịch chuyển và nghe những âm thanh lạ lùng trong đêm, cảm thấy có sự hiện diện của những cái bóng vô hình. Họ cho rằng ngôi nhà đã bị “ma ám” khiến sức khỏe ngày một kém đi. Tuy nhiên, khi tìm kiếm sự thật thì gia đình đó đã phát hiện ra có một cái lò chứa đầy carbon monoxide trong nhà họ, chính nó là căn nguyên gây ra các chứng ảo giác về thần kinh và thị giác. Sau khi xử trí cái lò này thì gia đình đó trở lại cuộc sống yên ổn của họ.

Ám thị là thật

Trong một nghiên cứu, các nhà tâm lý học tại Trường Đại học London đã xem một đoạn băng video về một “nhà tâm linh” khi người này có thể uốn cong chiếc chìa khóa bằng sức mạnh ý chí của mình. Trong một video khác, những người tham gia đã làm việc với các nhà nghiên cứu để cùng tận mắt nhìn thấy chiếc chìa khóa bị uốn cong. Điều kỳ lạ đã xảy ra, đó là cùng một nhóm đông người dùng ý chí để “muốn” uốn cong chìa khóa thì nó diễn ra nhanh hơn so với nhóm thực hiện chỉ có 2 người. Ông Christopher French - đồng tác giả của cuộc nghiên cứu khẳng định: “Một người có thể ảnh hưởng tới ký ức của người khác. Nếu ai đó tin chắc rằng họ đã thấy hồn ma thì người bên cạnh ít nhiều cũng tin rằng ma là có thật”.