Hà Nội: Phát hiện ca viêm màng não do nấm

Một bệnh nhân đến Bệnh viện 103 với biểu hiện viêm não, tổn thương nhiều cơ quan và tử vong. Kết quả xét nghiệm bệnh nhân viêm não do nấm penicillium marneffei, bệnh kết hợp với nhiễm nấm máu, nấm phổi và suy thận...

Đó là bệnh nhân nam (53 tuổi, Lộc An, Nam Định) làm nông nghiệp, không có tiền sử HIV hay các bệnh lý mạn tính khác. Bệnh nhân có biểu hiện sốt kéo dài nhiều ngày, kèm theo gầy sút cân (12kg), ho khan, đau đầu, nôn, chân phù. Đặc biệt, biểu hiện nổi bật là các triệu chứng trên hệ thần kinh, lúc đầu là đau đầu, nôn, sau đó có giảm trí nhớ, liệt nửa người trái, rối loạn tâm thần, co giật động kinh và giai đoạn sau là rối loạn ý thức, hôn mê.

Hình ảnh nấm não trên phim MRI.

Bệnh diễn biến phức tạp với tổn thương nhiều cơ quan như viêm não, viêm phổi, nấm máu và suy thận. Đã điều trị tích cực bằng kháng sinh, nuôi dưỡng, thông khí nhân tạo, lọc thận, bù dịch điện giải... nhưng người bệnh bị suy hô hấp nặng và đã tử vong sau hơn 3 tháng mắc bệnh.

Tiếp tục xét nghiệm giải trình tự gen tại Trung tâm Nghiên cứu công nghệ cao, Học viện Quân y và Viện Vệ sinh Dịch tễ T.Ư đều xác định là chủng nấm penicillium marneffei. Đây là trường hợp đầu tiên ở Việt Nam bệnh nhân không bị HIV/AIDS nhiễm loại nấm này.

Penicillium marneffei lần đầu tiên được phân lập tại Việt Nam vào năm 1956 từ một loài chuột tre (bamboo rat) có tên là Rhyzomys sinensis. Trường hợp nhiễm nấm penicillium marneffei xảy ra đầu tiên trên người được công bố đầu tiên năm 1973 ở một người Mỹ bị bệnh Hodgkin đã sống ở Đông Nam Á.

Sau đó, người ta phát hiện được một số trường hợp ở Thái Lan, Trung Quốc và Việt Nam nhưng đều ở người HIV/AIDS. Gần đây, nhiễm nấm penicillium marneffei được coi là nhiễm trùng cơ hội hay gặp trong những người nhiễm HIV/AIDS tại khu vực Đông Nam Á hoặc đi du lịch tới các nước Đông Nam Á.

Triệu chứng lâm sàng chung của nhiễm nấm penicillium marneffei thường biểu hiện lách to, gan to, hạch to, sốt trên 38 độ C, giảm cân, thiếu máu, nổi ban sẩn đỏ ngoài da và nấm họng, đau đầu, tiêu chảy, ho, khó thở... các biểu hiện về nhiễm nấm máu, nấm não - màng não ít gặp hơn. Đặc điểm lâm sàng chung của nấm não - màng não là đau đầu, buôn nôn, nôn, rối loạn tâm thần, co giật động kinh, có thể có liệt, hội chứng màng não, rối loạn ý thức, hôn mê...
 
Bệnh nhân đã bị nhiễm nấm máu, từ đó nấm lan rộng khắp cơ thể và xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương các cơ quan nội tạng quan trọng như viêm phổi, suy thận, nhiễm nấm máu... Bệnh khó được chẩn đoán đúng ngay từ đầu do tổn thương phức tạp, lan tỏa và không đặc hiệu, dễ nhầm với lao, viêm não virus, ung thư.