Cảnh báo: Đừng để chân lạnh ngắt mới tìm đến bác sĩ

Số người mắc bệnh thiếu máu chi mạn tính tăng cao khi trời lạnh, hầu hết bệnh nhân nhập viện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Tại Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội), thời gian gần đây số lượng bệnh nhân thiếu máu chi mạn tính nhập viện tăng mạnh vào mùa lạnh, đặc biệt sau Tết.

Nguy cơ cao phải cắt cụt chân

Nam bệnh nhân NVA (57 tuổi), có tiền sử xơ vữa động mạch, nhập viện cấp cứu trong tình trạng đau dữ dội cả hai chân, chân tím tái do thiếu máu cấp.

Các bác sĩ xác định một cục huyết khối từ mảng xơ vữa đã trôi ra, gây tắc nghẽn dòng máu đến hai chân.

Ngay lập tức, các bác sĩ tiến hành phẫu thuật lấy huyết khối. Sau phẫu thuật, chân phải cải thiện rõ rệt, bàn chân ấm dần, hồng hào trở lại. Nhưng chân trái vẫn lạnh buốt, mất hoàn toàn cảm giác và vận động.

Kết quả chụp mạch kiểm tra sau mổ cho thấy toàn bộ mạch máu từ đùi xuống dưới gối đã bị tắc nghẽn hoàn toàn. Với tổn thương nặng như vậy, giải pháp thông thường là cắt cụt từ đùi.

Tuy nhiên, thống kê cho thấy, khoảng 50% bệnh nhân sau cắt cụt đùi không thể sử dụng chân giả, phải gắn bó với xe lăn suốt đời. Do đó, các bác sĩ đã quyết định tìm phương án khác cứu người bệnh.

Một cầu nối mạch máu được thực hiện: đoạn tĩnh mạch hiển của chính bệnh nhân được lấy ra để ghép nối từ động mạch trên bẹn xuống động mạch dưới gối - vùng còn lành lặn.

Sau phẫu thuật, bàn chân dần ấm hơn, giảm sưng, nhưng vẫn cần theo dõi tiếp để kết luận có thể giữ lại chân cho bệnh nhân hay không.

Bác sĩ Bệnh viện Việt Đức đang thăm khám cho một người bệnh bị thiếu máu chi mạn tính. Ảnh: BVCC

Một trường hợp khác đang điều trị tại bệnh viện là ông NVD (69 tuổi) nhập viện trong tình trạng tắc nghẽn mạch máu nghiêm trọng ở chân trái.

Bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật hẹp động mạch cảnh một năm trước, sau đó được bắc cầu động mạch chủ đến động mạch đùi để khắc phục tình trạng thiếu máu ở chân phải. Bệnh nhân đã tự ý ngưng sử dụng thuốc chống đông suốt 4 tháng.

Theo các bác sĩ, đối với bệnh nhân có bệnh lý mạch máu, thuốc chống đông là tấm lá chắn bảo vệ trước nguy cơ hình thành huyết khối mới. Ngưng sử dụng thuốc đồng nghĩa với việc tạo điều kiện cho máu đông lại, làm tắc nghẽn các cầu nối trước đó.

Sai lầm này đã đẩy bệnh nhân vào nguy cơ mất đi một phần cơ thể, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh không chỉ giới hạn ở chi dưới

Hiện tại, khoa Ngoại Tim mạch - Lồng ngực, Trung tâm Tim mạch và Lồng ngực, Bệnh viện Việt Đức đang điều trị cho 10 bệnh nhân thiếu máu chi mạn tính ở giai đoạn 4, khi hoại tử đã bắt đầu xuất hiện ở bàn chân và ngón chân.

ThS.BS Dương Ngọc Thắng, khoa Ngoại Tim mạch - Lồng ngực, cho biết hầu hết bệnh nhân thiếu máu chi mạn tính nhập viện khi bệnh đã bước vào giai đoạn muộn. Những dấu hiệu ban đầu dễ bị bỏ qua, khiến việc chẩn đoán và điều trị bị trì hoãn, đẩy người bệnh vào tình trạng nguy hiểm.

Ban đầu, bệnh nhân chỉ cảm thấy đau cách hồi, cứ đi một quãng ngắn, bắp chân đau nhói, buộc phải dừng lại nghỉ ngơi. Sau ít phút, khi mạch máu giãn ra, họ lại có thể đi tiếp, nhưng cơn đau cứ lặp đi lặp lại.

"Nhiều người chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý cơ xương khớp, đau thần kinh dẫn đến điều trị sai hướng bằng thuốc giảm đau, thuốc thần kinh, vô tình làm chậm quá trình chẩn đoán và điều trị đúng bệnh.

Đến khi bệnh tiến triển nặng, cơn đau không còn chỉ xuất hiện khi vận động mà theo đuổi cả khi nghỉ ngơi, thậm chí trong giấc ngủ. Ở giai đoạn muộn hơn, đầu ngón chân, bàn chân có thể tím tái, hoại tử", bác sĩ Thắng cho hay.

Cũng theo bác sĩ Thắng, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thiếu máu ở các chi là do thời tiết lạnh khiến mạch máu co lại trên nền tắc nghẽn và xơ vữa sẵn có, làm giảm nghiêm trọng lượng máu nuôi dưỡng chi. Bệnh này không chỉ gây đau đớn kéo dài mà còn dẫn đến hoại tử, buộc phải cắt cụt chi nếu không can thiệp kịp thời.

Đặc biệt, bệnh lý mạch máu không chỉ giới hạn ở chi dưới mà còn là dấu hiệu của tổn thương mạch toàn thân. Khi động mạch chi đã bị xơ vữa, rất có thể các mạch quan trọng khác như động mạch chủ bụng, động mạch vành, động mạch não cũng đang chịu tổn thương, làm gia tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và những biến chứng nghiêm trọng khác có thể gây tử vong nhanh chóng.

"Thiếu máu chi mạn tính không chỉ là một căn bệnh, mà là hồi chuông cảnh báo về tình trạng suy giảm hệ thống mạch máu trên toàn cơ thể. Không nên để đến khi cơn đau hành hạ từng bước chân, khi bàn chân tím tái, lạnh ngắt mới đến bệnh viện", bác sĩ Thắng nhấn mạnh.

Xuất hiện 'mạng nhện' ở chân, dấu hiệu cảnh báo bệnh nguy hiểm

Trong chuyến hành hương đầu năm, đoàn chúng tôi có một bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch chân khá nặng. Mấy ngày đầu cô còn có thể cố gắng theo đoàn, về sau phải nghỉ lại ở khách sạn để chờ mọi người. Biết tình trạng của cô, một số thành viên nữ chỉ 30-40 tuổi cũng cho biết, họ bị giãn tĩnh mạch chân từ một vài năm nay.

Bấm xem >>