Ám ảnh căn bệnh 3 giây có một người mắc mới

Có trường hợp không nhớ nổi chồng, con, không còn tình cảm gắn kết với gia đình. Ông chồng chỉ cần trái ý là đánh, chửi ngay. Có trường hợp gia đình phải cất hết bật lửa, chuyển từ bếp ga sang bếp từ vì cứ đêm bệnh nhân đốt nến châm hương khắp nhà…

Ám ảnh căn bệnh 3 giây có một người mắc mới - 1

Sa sút trí tuệ ở người già là gánh nặng không chỉ cho gia đình mà cả xã hội

Đây là thông tin được nêu ra tại hội thảo phổ biến kiến thức về “Sa sút trí tuệ trong bối cảnh già hóa dân số” tại Việt Nam được Viện Sức khỏe Tâm thần- Bệnh viện Bạch Mai tổ chức vào chiều nay 9/4.

TS Trần Thị Hà An, Trưởng phòng Người già – Viện Sức khỏe Tâm thần cho biết, năm 2010, tổng số người trên 65 tuổi toàn cầu ước tính vào khoảng 8% dân số và ở VN là khoảng 5,73%. Tỷ lệ này được dự đoán tăng lên gấp đôi vào năm 2050. Việt Nam đang bước vào quá trình già hóa dân số với tỷ lệ người trên 65 tuổi tăng ngày càng nhanh. Kéo theo đó, các bệnh lý liên quan đến tuổi già cũng tăng lên đáng kể, trong đó có tình trạng sa sút trí tuệ. Ước tính, mỗi 3 giây có thêm một người mắc sa sút trí tuệ và số người mắc này sẽ tăng lên gấp đôi sau mỗi 20 năm.

BS Hà An nhấn mạnh, đây là hội chứng lâm sàng được gây ra bởi tổn thương não, với đặc trưng là các biểu hiện suy giảm trí nhớ, định hướng, chú ý, ngôn ngữ, tri giác,… Ngoài ra, người bệnh sa sút trí tuệ có thể có nhiều triệu chứng rối loạn tâm lý, hành vi và suy giảm chức năng nặng nề tùy từng thể, từng giai đoạn của bệnh.

Tại Viện Sức khỏe tâm thần, bệnh nhân vào viện thường có triệu chứng bệnh Alzheimer, có những bệnh nhân sa sút trí tuệ đến mức không tự mặc được quần áo, thụ động, thậm chí có những hành vi bất thường, hoang tưởng, ảo giác, đặc biệt là mất ngủ. Rất nhiều bệnh nhân khác vào viện trong tình trạng không ăn được, nói rất ít, khó giao tiếp, đi đâu cũng phải có người thân đi theo giám sát.

Có trường hợp không nhớ nổi chồng, con, không còn tình cảm gắn kết với gia đình. Chợt vui chợt buồn, thậm chí ông chồng chỉ cần trái ý là đánh, chửi ngay. Có người thì không thể phân biệt được đêm và ngày. Ngày thì gà gật nhưng đêm lại thức. Cứ nhè nửa đêm là làm ầm ĩ cả nhà gọi các con dây nấu ăn. Thậm chí có trường hợp gia đình phải cất hết bật lửa, chuyển từ bếp ga sang bếp từ vì cứ đêm bệnh nhân đốt nến châm hương khắp nhà…

BS Hà An cho biết thêm, qa thực tiễn điều trị cho thấy, bệnh nhân mắc sa sút trí tuệ không chỉ là người già mà còn là những người có tiền sử gia đình, chấn thương sọ não, béo phì/ đái tháo đường type 2… Trong đó, nữ giới mắc bệnh nhập viện nhiều hơn. Người có trình độ học vấn cao ít mắc bệnh này hơn.

“Sa sút trí tuệ là bệnh của người già nhưng không phải tất cả người già đều mắc bệnh, cũng không phải người trẻ thì không mắc bệnh này. Mặt khác, rất ít người già chỉ mắc sa sút trí tuệ đơn thuần mà thường là mắc kèm theo các bệnh lý khác” – TS Hà An nói.

Đáng chú ý, khảo sát cũng cho thấy những người chăm sóc bệnh nhân sa sút trí tuệ hay bị ốm hơn so với người thường, số lần phải đi khám bệnh tăng, dùng nhiều thuốc hơn, nguy cơ phải nhập viện cao hơn, nguy cơ trầm cảm cao hơn. “Vì thế mới có chuyện ở Viện chúng tôi, bác sĩ chăm sóc cho người bệnh sa sút trí tuệ 1 thì cũng phải tư vấn, hỗ trợ cho người chăm sóc 2” – TS Hà An chia sẻ.

TS Trần Thị Hà An khuyến cáo, khi có 10 biểu hiện sau đây, người bệnh cần đi khám bác sĩ sớm để được tư vấn, điều trị kịp thời:

1. Giảm trí nhớ làm rối loạn cuộc sống hàng ngày.

2. Khó khăn trong việc lên kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề.

3. Khó khăn trong việc hoàn thành các nhiệm vụ quen thuộc.

4. Nhầm lẫn về thời gian và không gian.

5. Khó nhận biết về hình ảnh trực quan và mối quan hệ trong không gian.

6. Phát sinh vấn đề mới với từ ngữ khi viết/ đọc.

7. Đặt nhầm chỗ các đồ vật và mất khả năng nhớ lại các bước để tìm lại đồ.

8. Giảm khả năng phán đoán hoặc ra quyết định.

9. Thu mình khỏi công việc hoặc hoạt động xã hội.

10. Thay đổi cảm xúc và nhân cách.

Các bác sĩ nhấn mạnh, sa sút trí tuệ gây ra gánh nặng lớn cho bản thân người bệnh, gia đình và xã hội. Vì thế, việc quản lý, chăm sóc và điều trị người bệnh cần được tiến hành càng sớm càng tốt. Phương pháp điều trị có thể dùng thuốc, không dùng thuốc hoặc chăm sóc toàn diện sẽ giúp làm giảm triệu chứng, làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.

Ngoài ra, BS Hà An cũng lưu ý hiện có tình trạng lạm dụng thuốc bổ não. Khoảng 90% bệnh nhân đến viện đều lạm dụng loại thuốc này, “tôi thường khuyên người bệnh thay vì uống thuốc thì nên ra ngoài tập một bài thể dục, tăng cường vận động, giao tiếp còn hiệu quả hơn là uống thuốc”, BS Hà An lưu ý.