Những điều chưa biết về Giải thành tựu trọn đời Oscar

Đây là giải thưởng nhằm trao cho những cá nhân, tổ chức có những cống hiến kiệt xuất cho điện ảnh, trong đó người sáng lập ra hãng Disney cũng đã 3 lần nhận giải thưởng này, sao nhí Shirley Temple từ năm lên 6 đã ẵm được tượng vàng Oscar cho hạng mục trên.

Phần lớn dành cho giới đạo diễn

Giải thành tựu trọn đời (GTTTĐ) từng được mang tên Giải Oscar danh dự (Special Award) ra đời từ năm 1927 với mục đích ban đầu là giải thưởng của Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS) nhằm cổ vũ khích lệ những cá nhân hoặc tổ chức có những cống hiến kiệt xuất trên các lĩnh vực không có trong hạng mục trao giải Oscar thông thường.

Những đạo diễn và nhà làm phim nhận GTTTĐ (từ trái qua): Harry Belafonte, Hayao Miyazaki, Jean-Claude Carrière và Maureen O’Hara.

Ban đầu, giải thường được trao cho các thành tựu của cá nhân, công ty hoặc tác phẩm được coi là xuất sắc trong năm trao giải nhưng lại không phù hợp với các hạng mục giải thưởng có sẵn, trong giai đoạn sau giải Oscar danh dự thường được trao cho các cá nhân hoặc công ty vì những đóng góp trọn đời của họ. Ngoài ra, đây không phải là giải thưởng thường niên.

Cũng giống như những giải thưởng Oscar khác, người giành GTTTĐ đều được nhận tượng vàng Oscar. Trong số những cá nhân từng nhận GTTTĐ, phần lớn ác đạo diễn thường nhận được giải thưởng trên. Lịch sử 87 năm giải thưởng này từng ghi nhận 35 đạo diễn được nhận GTTTĐ.

Công dân Mỹ chiếm phần lớn

Có lẽ với tư tưởng "không để miếng ngon cho kẻ khác" nên AMPAS đã lập ra GTTTĐ để trao cho phần lớn các đạo diễn quốc tịch Mỹ. Lịch sử giải thưởng này từng ghi nhận 35 đạo diễn được trao giải, công dân Mỹ góp mặt 22 đạo diễn.

Walt Disney nhận GTTTĐ cho sáng tạo chú chuột Mickey (1932).

Người Mỹ đầu tiên từng nhận GTTTĐ là Walt Disney, 31 tuổi, người sáng lập hãng Disney vào năm 1932 với chú chuột Mickey lừng danh thế giới. Sáu năm sau, Disney tiếp tục nhận giải thưởng trên cho bộ phim hoạt hình Bạch Tuyết và bảy chú lùn (1938). Tiếp đó, năm 1941 Walt Disney một lần nữa ẵm tượng vàng Oscar GTTTĐ cho bộ phim hoạt hình Fantasia. Như vậy tổng cộng Walt Disney đã 3 lần liên tiếp vinh dự nhận GTTTĐ danh giá.

Ngoài 22 đạo diễn quốc tịch Mỹ là chủ nhân giải thưởng trên, còn có những đạo diễn đến từ các quốc gia khác, gồm danh hài huyền thoại người Anh Charlie Chaplin với 2 lần nhận giải trong các năm 1928 (phim The Circus) và 1971, hay đạo diễn người Anh khác là Laurence Olivier cũng hai lần nhận giải trong năm 1946 (phim Henry V) và 1978.

Charlie Chaplin lần thứ hai nhận GTTTĐ năm 1971.

Năm 1974, đạo diễn người Pháp Jean Renoir được xướng tên. Năm 1989, đạo diễn người Nhật Bản Kurosawa đã ghi tên mình vào danh sách chủ nhân GTTTĐ, hay gần đây nhất, một đồng hương của Kurosawa là Miyazaki cũng góp phần khẳng định tên tuổi của những đạo diễn phi quốc tịch Mỹ.

Phần lớn thuộc về các đạo diễn trên 60

Cũng như chính tên gọi của giải thưởng là GTTTĐ nhằm trao giải cho những nhà làm phim gạo cội và có tuổi, các tác phẩm của họ tất nhiên phải được sự công nhận của công chúng qua nhiều thế hệ.

Mặc dù tiêu chuẩn ban đầu của giải thưởng này là trao giải cho những nhà làm phim có những cống hiến xuất sắc vượt bậc cho ngành công nghiệp điện ảnh trong năm. Do vậy vào năm 1928, danh hài lừng danh Charlie Chaplin khi nhận giải thưởng trên mới bước vào tuổi 39, còn Walt Disney khi nhận giải mới chỉ 31 tuổi, trong khi lần thứ ba ông nhận giải cũng mới tròn 40 tuổi. Ngay đến đạo diễn người Anh Laurence Olivier nhận giải năm 1946 khi ông mới bước vào tuổi 39.

Walt Disney ẵm liền 3 GTTTĐ Oscar.

Thế nhưng, những cá nhân như Charlie Chaplin, Walt Disney hay Olivier chỉ như "lá mùa thu" khi là những người hiếm hoi nhận được GTTTĐ. Phần lớn trong số 35 đạo diễn từng nhận giải thưởng này đều có độ tuổi từ 60 trở lên, những người 60 tuổi đổ xuống chỉ có 6 người.

Trên thực tế, từ thập niên 70 của thế kỷ XX, những đạo diễn nhận Giải thành tựu trọn đời đã bắt đầu có xu hướng "lão hóa". Trong thời gian này ngoài đạo diễn người Mỹ Walter Lantz nhận giải năm 49 tuổi, còn lại phần lớn các đạo diễn nhận giải đều trên 70 tuổi. Từ năm 1971 trở lại đây, những đạo diễn từng nhận giải thưởng trên, những đạo diễn dưới 70 đoạt giải chỉ có Walter Lantz và Robert Redford, 65 tuổi.

So với những đạo diễn khác, James Cameron (trái) và Steven Spielberg vẫn được coi là "trẻ chán".

Thời gian này tổng cộng có 27 đạo diễn được trao giải, tổng cộng số tuổi của họ dồn lại là 2090 tuổi, như vậy bình quân tuổi đời của họ là 77,5 tuổi. Như vậy khi so sánh với các đạo diễn như Steven Spielberg 68 tuổi và James Cameron 60 tuổi thì hai người này vẫn được coi là "trẻ chán".