2013 - Năm "hốt bạc" của điện ảnh Hollywood

Thị trường điện ảnh Bắc Mỹ năm 2013 vừa qua đã chứng kiến cảnh buồn vui lẫn lộn, dù là đứng trên phương diện những hãng phim lớn chịu khó "cày" trong năm qua hay hàng trăm triệu khán giả Mỹ đều có thể thấy rõ điều này.

Đầu tiên, trong năm 2013, hơn 5.000 rạp chiếu trên khắp nước Mỹ đã trình chiếu 676 bộ phim từ hơn 150 hãng phát hành phim, mang lại doanh thu 10,92 tỷ USD, cao hơn hẳn con số kỷ lục 10,83 tỷ của năm 2012, lần đầu tiệm cận với mốc lịch sử doanh thu 11 tỷ USD. Bên cạnh đó, trong năm 2013 đã chứng kiến 32 bộ phim có doanh thu đạt 100 triệu USD (bao gồm cả Silver Linings Playbook/Tình yêu tìm lại của năm 2012), 13 bộ phim cán mốc 200 triệu USD, đây là hai chỉ số rất đáng tự hào và đáng ăn mừng trong lịch sử điện ảnh.

Ngoài ra, thị trường Bắc Mỹ năm qua đã bán ra 1,4 tỷ vé xem phim, điều này chứng tỏ số khán giả tính từ năm 2002 từng đạt 1,6 tỷ lượt người đã có dấu hiệu đi xuống và không hề có chút khả quan nào.

Một năm đầy biến động và khó khăn đối với Hollywood.

Trên thực tế, năm 2013, lượt người xem ở Bắc Mỹ xếp thứ hạng thứ 4 trong vòng 15 năm qua, có thể coi là không mấy ảm đạm. Đồng thời, giá vé trung bình ở thị trường Bắc Mỹ đã tăng ngoạn mục từ 8 USD trở lên. Như thế có thể thấy, các rạp chiếu phim được coi là một trong những nơi tiêu thụ dịch vụ vui chơi giải trí đại chúng, trong khi giá vé không ngừng tăng hoặc sụt giảm theo từng năm.

Dưới đây là bảng xếp hạng các bộ phim của các hãng trong năm 2013 đầy biến động và không mấy thuận lợi (tổng kết từ 1/1/2013 - 31/12/2013):

Năm 2013, có tới 723 bộ phim lớn nhỏ được chiếu tại thị trường Bắc Mỹ, tổng số phim tiếp tục tăng trưởng trong suốt 4 năm qua. Trong số đó, những bộ phim lớn (những phim được chiếu tại hơn 600 rạp chiếu) đạt số lượng 147 bộ, kém một phim so với năm 2012, sản lượng doanh thu phòng vé cả năm tăng 0,8% so với 2012, đạt kỷ lục mới trong lịch sử với 10,92 tỷ USD. Đáng chú ý, trong năm có tới 32 phim cán mốc 1 tỷ USD, duy trì kỷ lục của năm 2009 từng lập được.

Những phim cán mốc 200 triệu USD đạt 13 phim, nhỉnh hơn 2 phim so với năm 2012 đạt được (11 phim). Đồng thời, top 10 phim có doanh thu phòng vé cao nhất năm 2013 có phim đạt ngưỡng 229 triệu USD, vượt kỷ lục lập được của năm 2010 (217 triệu USD). Xét về tiêu chuẩn, rõ ràng đang có xu hướng đi lên. Bởi năm 2012 có tổng cộng 7 phim đạt 250 triệu USD, duy trì kỷ lục của năm 2010. Nhưng nếu tính cả The Hobbit 2 cho năm 2013, như vậy sẽ có 8 phim đạt 250 triệu USD.

Iron Man 3 của 2013 chưa "nhằm nhò" gì so với ba bom tấn của năm 2012.

Xét về những phim vượt qua doanh thu 300 triệu USD, năm 2013 với 3 phim chưa phải là đột phá, bởi năm 2010 đã ghi nhận 5 phim liên tiếp vượt 300 triệu USD. Đặc biệt, năm 2013 cũng chứng kiến bộ phim Iron Man 3 đã vượt mốc doanh thu 400 triệu USD (đạt 1,2 tỷ USD), nhưng vẫn chưa "nhằm nhò" so với 3 bộ phim vượt qua mốc 400 triệu USD của năm 2012 là The Avengers (1,5 tỷ USD), The Dark Knight Rises (1 tỷ USD) và The Hunger Games (691 triệu USD).

Xét trên góc độ các hãng sản xuất phim, Disney năm nay đã vươn lên dẫn đầu trong top 10 phim có doanh thu cao nhất trong 4 năm liền, một điều chưa từng có trong lịch sử điện ảnh thế giới. Hãng Universal và Warner Bros lần lượt 2 năm liền, Lionsgate và Paramount Pictures mỗi hãng 1 năm đứng đầu. Trong 6 các "ông kẹ" truyền thống còn có Sony và Fox lại kém duyên khi chưa từng có cơ hội đứng đầu.

Những bộ phim có doanh thu cao nhất năm 2013

Nhìn lại bảng xếp hạng top 10 doanh thu toàn cầu trong năm qua, Disney và Warner cùng có 3 phim, Universal theo sau với 2 phim, Lionsgate và Fox mỗi hãng một phim, Paramount Pictures và Sony lại không có phim nào lọt Top 10 năm nay.

6 đại gia trong làng phát hành phim cộm cán ở Hollywood.

Doanh thu toàn cầu theo các năm, năm 2013 có Iron Man 3 đạt doanh thu 1,2 tỷ USD. Tương tự, năm 2009 cũng ghi nhận 1 phim đạt 1 tỷ USD, năm 2010 với 2 phim, 2011 là 3 phim và 2012 với 4 phim, trong khi 2013 lại tụt dốc thảm hại.

Xét về nguyên nhân có thể thấy, khán giả đang dần mệt mỏi và nhàm chán với những phim 3D. Có thể nhận thấy doanh thu phòng vé phim 3D tại thị trường Bắc Mỹ trong 3 năm trở lại đây rõ ràng có vấn đề lớn. Thứ hai, năm 2013 được coi là năm "lận đận" của Hollywood, trái ngược hoàn toàn so với sức công phá và có sức bật vượt trội như năm 2012.

Ngoài số lượng phim đạt 1 tỷ USD giảm rõ rệt. Ngoài ra, còn có thể thông qua mức cao thấp trong bảng Top 10 của năm 2013 để làm bằng chứng, bộ phim xếp vị trí thứ 10 là The Croods có doanh thu 587 triệu USD, trong khi cùng vị trí này của năm 2012 là Men in Black 3 lại đạt 624 triệu USD.

Warner đánh bật lại Disney về doanh thu 2013

Những ông lớn trong làng phim Hollywood

Trong bảng xếp hạng Top 6 hãng phim có doanh thu vượt qua con số 1 tỷ USD trong năm 2013, nhưng chỉ có thị trường của 4 hãng có thị phần hơn 10%, con số trên cũng ổn định trong suốt 8 năm qua với 5 - 6 hãng trên. Hơn nữa, trong bảng xếp hạng 6 "ông lớn" trên, hai hãng là Fox và Paramount Pictures liên tiếp 2 năm liền không chịu nhường nhau vị trí thứ 6 lại nói lên một mối liên quan mật thiết.

Cuộc đua tranh ngôi vị số 1 giữa Warner Bros và Walt Disney.

Với Warner Bros đã dùng chiến thuật "biển phim", với 25 bộ phim mới của hãng đã mang về 1,9 tỷ USD với thị phần 17%, đồng thời 3 năm liền đều thống lĩnh vị trí đầu bảng. Dinsney lại nhờ một vài bộ phim bom tấn nổi bật nhất để giành vị trí thứ hai, với doanh thu 1,7 tỷ USD, khiến năm 2013 trở thành năm bội thu nhất của hãng này.

Lập kỷ lục tương tự là hãng Universal sau khi vừa kỷ niệm 100 năm thành lập và với sự đồng tâm hiệp lực của những chú Minion da vàng tinh nghịch trong Despicable Me 2, cùng làm nên doanh ngu 1,4 tỷ USD, lập kỷ lục doanh thu phòng vé cao nhất của hãng từng đạt được trong lịch sử thành lập.

Với Sony Pictures, một hãng phim duy nhất trong bộ 6 đã chịu "giữa đường đứt gánh" khi có nhiều phim thất bại về doanh thu, khiến "ông kẹ" này đã tụt từ vị trí số 1 xuống vị trí thứ 4, doanh thu thu về giảm gấp 3 lần.

Tương tự năm 2012, vị trí áp chót Top 6 với hai hãng Paramount và Fox luôn trong trạng thái "nhường ngôi", số lượng phim phát hành của cả hai lần lượt từ ít đến rất ít. Trong khi hãng Lionsgate so với đỉnh cao 2012 có vẻ năm nay đã tụt lùi hơn đôi chút. Song với tư cách là một hãng phát hành độc lập và trẻ tuổi nhất, nhưng từng 2 năm liền "đè bẹp" những "anh lớn" như Fox và Paramount đã là điều đáng nể.

Ba hãng phim non trẻ nhưng được chú ý trong năm 2013.

Hơn nữa, Lionsgate cũng 2 năm liền đạt doanh thu 1 tỷ cả ở thị trường Bắc Mỹ và nước ngoài, đây được coi là một xu thế đi ngược lại với cục diện truyền thống của Top 6. Trong khi Weinstein và Relativity Media tuy được coi là non trẻ nhưng trong những năm qua đã tạo được tiếng vang và dần khẳng định được tên tuổi. Đáng kinh ngạc hơn cả phải nhắc đến Film District, dù mới thành lập được 3 năm nhưng đã tấn công thị trường Bắc Mỹ bằng cách lọt vào Top 10, chung mâm cùng chiếu với các đại gia hùng hậu truyền thống.

Kỳ sau: Xu thế dòng phim làm lại, đề tài nữ giới và phim hài/kinh dị lên ngôi.