Giải thích hiện tượng "cát biết hát"

Trong nhiều thế kỷ qua, hiện tượng một số vùng sa mạc trên thế giới phát ra thứ âm thanh kỳ lạ nghe như những bản nhạc đã mê hoặc biết bao du khách và nhà thám hiểm.

Người xưa cho rằng đó có thể là tiếng thét của quỷ thần chốn địa ngục hoặc là tiếng hát mà nàng tiên cá cất lên nhằm dụ dỗ các thủy thủ. Tuy nhiên, với khoa học hiện đại, nguồn gốc thực sự của nó vẫn là một câu hỏi chưa thể làm rõ.
 
Đến nay, theo các nhà nghiên cứu, trên thế giới tồn tại khoảng 30 sa mạc biết hát ở châu Mỹ, châu Phi và châu Á. Có nhiều cách giải thích khác nhau nhưng nhìn chung họ đều thống nhất giả thuyết về sự rung động xảy ra phía dưới bề mặt cồn cát.

Trong một báo cáo được công bố trên tạp chí Geophysical Research Letters mới đây, nhóm khoa học đến từ Pháp đã cùng nhau giải quyết bí ẩn: làm thế nào các hạt cát biết hát đó có thể phát ra âm thanh cùng một lúc?

Các nhà khoa học tiến hành thử nghiệm hiện tượng “cát biết hát” trong phòng thí nghiệm. (Ảnh: American Geophysical Union)

Để trả lời câu hỏi này, các chuyên gia nghiên cứu âm thanh đã tiến hành thử nghiệm tại hai đụn cát khác nhau: một ở sa mạc Sahara, phía tây nam Ma-rốc và một ở gần Al-Askharah - thị trấn ven biển đông nam Oman, trên bán đảo Ả Rập. Kết quả: tại Ma-rốc, nhiều bãi cát tạo ra tần số đều đều ở mức 105Hertz, trong khi ở Oman đôi khi lại xuất hiện thứ âm tạp chói tai với tần số lên xuống thất thường, từ 90 đến 150hertz. Ngoài ra, trong khi cát ở sa mạc Ma-rốc có kích thước tương đối đồng đều thì ở Oman lại không.
 
Tiến hành phân lập những hạt kích cỡ khác nhau và ghi lại âm thanh khi chúng di chuyển qua không khí trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học kết luận “cát biết hát” là hiện tượng phụ thuộc vào kích thước và tốc độ chuyển động của cát, tức là hạt có kích thước khác nhau sẽ di chuyển ở vận tốc khác nhau.
 
Tuy nhiên, họ vẫn không hiểu làm thế nào chuyển động thất thường lại có thể kết hợp thành những bản nhạc khá mạch lạc. Giả thuyết được chấp nhận rộng rãi chính là sự di chuyển của hạt cát xảy ra đồng thời, hoặc dao động ở cùng một tần số. Hàng ngàn rung động nhỏ kết hợp dễ dẫn đến sự chấn động của không khí, từ đó mà phát ra âm thanh, tác giả chính Simon Dagois-Bohy cho biết.