Hệ thống ngân hàng thương mại đang thừa tiền

Thanh khoản hệ thống ngân hàng trong tháng 10 ở trạng thái dồi dào. Lãi suất liên ngân hàng có nhiều thời điểm thấp hơn lãi suất tín phiếu và giảm sâu dưới ngưỡng 2%.

Trong tuần cuối tháng 10, lãi suất liên ngân hàng có xu hướng bật tăng nhẹ, có thể do nhu cầu đảm bảo các tỷ lệ về dự trữ bắt buộc của các ngân hàng thương mại tại thời điểm cuối tháng, nhưng về cơ bản mặt bằng lãi suất liên ngân hàng vẫn duy trì ở mức thấp.

Theo bà Trần Hải Yến, chuyên viên phân tích vĩ mô Công ty Chứng khoán Bảo Việt, việc thanh khoản hệ thống ngân hàng dư thừa trong tháng 10 xuất phát từ 2 nguyên nhân chính.

Thứ nhất, Việt Nam có cán cân thanh toán thặng dư lớn do xuất siêu, vốn FDI giải ngân tăng, vốn góp mua cổ phần tăng.

Thứ hai, việc giải ngân vốn đầu tư công chậm khiến nguồn tiền của Kho bạc Nhà nước gửi tại các ngân hàng thương mại vẫn duy trì số dư lớn.

Hệ thống ngân hàng thương mại đang thừa tiền - 1

Do thanh khoản dư thừa, Ngân hàng Nhà nước đã tăng cường phát hành tín phiếu nhằm hút ròng tiền về. Số dư tín phiếu lưu hành vào thời điểm cuối tháng 10 đã lên tới 72 nghìn tỷ đồng (thay cho mức 0 đồng vào tháng 8). Lãi suất tín phiếu cũng được NHNN liên tiếp cắt giảm, hiện chỉ còn 2,25%.

Mặc dù giảm mạnh trong tháng 10 nhưng theo bà Yến, lãi suất liên ngân hàng sẽ bật tăng trở lại và dao động quanh mức cân bằng là lãi suất tín phiếu do NHNN phát hành (2-2,25%). Quý IV cũng là quý tăng tốc của tăng trưởng tín dụng và giải ngân đầu tư công nên nguồn tiền trong hệ thống nhiều khả năng sẽ bớt dư thừa.

Cũng trong tháng 10 vừa qua, cả tỷ giá trung tâm và tỷ giá giao dịch thực tế tại các ngân hàng thương mại đều giảm nhẹ so với cuối tháng 9 (-0,1%).

Đây là diễn biến đáng lưu tâm bởi lẽ tỷ giá trung tâm được điều chỉnh tăng liên tục trong 9 tháng đầu năm. Tính đến nay, chênh lệch giữa tỷ giá trung tâm và tỷ giá giao dịch thực tế chỉ còn 57 đồng, giảm mạnh so với mức 385 đồng vào hồi đầu năm nay.

Do đó, việc tỷ giá trung tâm dần được điều chỉnh tăng, tiếp cận sát tỷ giá giao dịch thực tế sẽ tạo điều kiện để tỷ giá trung tâm phát huy vai trò định hướng và làm tham chiếu tốt hơn cho thị trường trong thời gian tới.