Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast "cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023

VinFast “cắm cờ” trên đất Mỹ là sự kiện thu hút được nhiều sự quan tâm của giới đầu tư trong và ngoài nước. VinFast Auto Ltd. (VinFast) đã rung chuông ra mắt trên Nasdaq GlobalMarket với mã giao dịch VFS vào tối 15/08 (giờ Việt Nam), trở thành công ty niêm yết đại chúng có quy mô quốc tế, vốn hóa hơn 23 tỷ USD.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 3

Sự kiện diễn ra ngay sau khi VinFast hoàn tất giao dịch hợp nhất kinh doanh với Black Spade Acquisition Co ngày 14/08/2023. Thông qua niêm yết ở Mỹ, hãng xe điện của tỷ phú Phạm Nhật Vượng thể hiện vai trò là lá cờ đầu tiến ra thị trường vốn quốc tế, đồng thời chứng minh rằng các doanh nghiệp Việt Nam cũng có thể đáp ứng các tiêu chí khắt khe của thị trường lớn bậc nhất thế giới.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 4

Thương mại Điện tử tiếp tục giữ vững vị trí top đầu thế giới về tốc độ tăng trưởng, tạo động lực phát triển Kinh tế Số và dẫn dắt Chuyển đổi Số. Năm 2023, quy mô thị trường Thương mại Điện tử bán lẻ Việt Nam dự kiến đạt 20,5 tỷ USD, tăng khoảng 4 tỷ USD (tương đương 25%) so với năm 2022. Việt Nam được xếp vào nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng Thương mại Điện tử hàng đầu thế giới (tính đến tháng 12/2023 theo Statista).

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 5

Trong những ngày cuối năm 2023, giá vàng trong nước biến động mạnh chưa từng có. Đỉnh điểm, ngày 26/12, bất chấp thị trường thế giới đi ngang và tăng nhẹ quanh mốc 2.050 USD một ounce, giá vàng miếng trong nước "nổi sóng" tăng hai triệu đồng trong ngày và xác lập kỷ lục trên 80 triệu đồng một lượng, đắt hơn quốc tế 20 triệu đồng.

Với mức giá này, so với đầu năm, vàng miếng SJC đã tăng hơn 12 triệu đồng một lượng, tương đương mức tăng gần 20%, gấp hơn 2 lần so với lãi suất tiết kiệm ngân hàng ở thời điểm hiện tại. Giá vàng trong nước tăng nhanh hơn thế giới khiến chênh lệch giữa hai thị trường có xu hướng nới rộng. Nếu quy đổi theo tỷ giá Vietcombank (chưa thuế, phí), giá vàng thế giới tương đương 60,5 triệu đồng một lượng, thấp hơn 2,35 triệu đồng so với vàng nhẫn và kém 16,7 triệu đồng so với giá vàng miếng.

Điều này được các chuyên gia giải thích, do sự bất liên thông giữa vàng miếng và quốc tế khi nguồn cung vàng miếng SJC được độc quyền bởi nhà nước và không tăng thêm trong suốt chục năm. Trong bối cảnh chênh lệch giá vàng miếng trong nước và thế giới ở mức rất cao, Thủ tướng đã ban hành Công điện số 1426/CĐ-TTg ngày 27/12/2023 gửi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Bộ trưởng các Bộ: Công an, Công Thương, Tài chính, Tư pháp, Thông tin và Truyền thông; Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ đạo về các giải pháp quản lý thị trường vàng.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 6

Tính đến đầu giờ chiều ngày 29/12, tại hệ thống cửa hàng Công ty Vàng bạc Đá quý Sài gòn (SJC), giá vàng miếng SJC đã giảm về mức 73 - 76 triệu đồng một lượng (mua vào - bán ra), giảm tới 1.000.000 đồng so với giờ mở cửa trong ngày và giảm hơn 4.000.000 đồng so với giá “lập đỉnh” ngày 26/12. Sau chỉ đạo của Thủ tướng hôm 27/12, yêu cầu điều hành giá trong nước theo thị trường, không để vênh cao với quốc tế, giá vàng miếng SJC liên tục lao dốc khiến chênh lệch với thế giới thu hẹp về còn 13 triệu đồng một lượng thay vì mức 18-20 triệu cách đây 3 ngày.

Theo các chuyên gia, kịch bản giá vàng tăng phi mã và rơi tự do không phải diễn ra lần đầu. Giá vàng miếng đã có nhiều phiên tăng nhanh hơn, diễn biến lệch pha hoặc giảm chậm hơn so với thế giới. Năm ngoái, vàng miếng cũng từng dậy sóng dư luận khi cách biệt so với thế giới trên 20 triệu đồng. Lý giải sự lệch pha này, giới chuyên gia cho rằng thị trường vàng miếng là thị trường đặc biệt, thường được gọi là thị trường không hoàn hảo. Đây là một hàng hóa đặc biệt bởi nguồn cầu (mua bán của người dân) tăng nhưng nguồn cung "đứng im suốt nhiều năm qua".

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 7

Từ cuối năm 2022 đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo thực hiện đồng bộ các chính sách, nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, nhất là các khó khăn vướng mắc về pháp lý, nguồn vốn.

Trong khi đó, chính sách nổi bật nhất về thị trường BĐS và trái phiếu doanh nghiệp là Nghị định 08/2023-NĐ-CP (ngày 05/03/2023 sửa đổi, bổ sung các quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu), liên quan đến hoãn thực hiện một số quy định của Nghị định 65, cũng như cho phép doanh nghiệp và nhà đầu tư có các cơ chế đàm phán, giãn, hoãn và hoán đổi trái phiếu đã phát hành.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 8

Việc vận hành sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ là cột mốc quan trọng khác trong năm 2023 của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Trên cơ sở các điều kiện chuẩn bị đã hoàn tất, ngày 19/07/2023, Bộ Tài chính tổ chức lễ khai trương và đưa vào vận hành hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.

Tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV (từ 23/10 đến 29/11/2023) đã thông qua 7 luật và 9 nghị quyết. Trong đó có Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi). Đồng thời, cho ý kiến về việc tiếp thu, chỉnh lý và quyết định điều chỉnh thời điểm trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) sang kỳ họp gần nhất, đảm bảo chất lượng và kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn hiện nay.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 9

Giữa tháng 04/2023, ông Trần Quí Thanh – Chủ tịch Tập đoàn Tân Hiệp Phát cùng hai con gái là Trần Uyên Phương và Trần Ngọc Bích bị khởi tố. Tổng giá trị tài sản mà Chủ tịch Tân Hiệp Phát và các đồng phạm đã chiếm đoạt từ các bị hại lên đến 767 tỷ đồng.

Cuối tháng 6, một nhân vật có tiếng khác là Nguyễn Đỗ Lăng – Tổng Giám đốc tại CTCP Chứng khoán Châu Á Thái Bình Dương (APS), bị Cơ quan An ninh điều tra – Công an TP. Hà Nội khởi tố và bắt tạm giam về tội Thao túng thị trường chứng khoán xảy ra tại APS, CTCP Đầu tư Châu Á Thái Bình Dương (API) và CTCP Đầu tư IDJ Việt Nam (IDJ). Cùng tội danh, 4 bị can khác cũng bị khởi tố và bắt tạm giam.

Với thủ đoạn đưa thông tin quảng cáo sai sự thật về các dự án và cam kết trả lãi suất “trong mơ” từ 34-46%, bà Vũ Thị Thúy – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc CTCP Đầu tư thương mại bất động sản Nhật Nam đã bị Cơ quan CSĐT – Công an TP Hà Nội khởi tố và bắt tạm giam về hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Theo cơ quan điều tra, từ năm 2020 - 2022, Công ty Nhật Nam đã thu tổng số tiền khoảng hơn 8,9 ngàn tỷ đồng của khoảng 20 ngàn cá nhân, thông qua 45,5 ngàn Hợp đồng hợp tác kinh doanh.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 10

“Chấn động”, “kinh khủng”, “chưa từng có trong lịch sử” là những từ ngữ dư luận dùng để mô tả con số 304 ngàn tỷ mà bà Trương Mỹ Lan đã chiếm đoạt từ Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) tại vụ án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, SCB và một số đơn vị khác. Bà Lan bị đề nghị truy tố ba tội gồm đưa hối lộ, vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và tham ô tài sản.

Liên quan đến bà Lan, ông Nguyễn Cao Trí với vai trò là Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Capella (Capella Holdings), Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư Địa ốc Bến Thành... cũng bị bắt về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Ông Trí bị cáo buộc chiếm đoạt 1 ngàn tỷ đồng của bà Trương Mỹ Lan.

Những ngày cuối cùng của tháng 11, ông Nguyễn Khánh Hưng - Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư LDG (HOSE: LDG) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai khởi tố, bắt tạm giam về tội Lừa dối khách hàng liên quan đến vụ 488 căn biệt thự, nhà liền kề (khu dân cư Tân Thịnh) tại xã Đồi 61, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 11

Năm 2023, lãi suất tiết kiệm chứng kiến những biến động mạnh. Theo đó, thực hiện chủ trương của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ về giảm mặt bằng lãi suất, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tăng khả năng tiếp cận vốn, góp phần phục hồi sản xuất kinh doanh; Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có 4 quyết định giảm lãi suất điều hành liên tiếp. Mức giảm từ 0,5 – 1,5 điểm phần trăm, vào các tháng 3, 4, 5 và 6; đưa lãi suất tái cấp vốn từ 6% xuống 4,5% và lãi suất tái chiết khấu từ 3,5% xuống 3%.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 12

Động thái giảm lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà Nước đã giúp lãi tiết kiệm ngân hàng giảm mạnh, mức lãi tiết kiệm xuống thấp hơn cả trước dịch Covid-19. Thậm chí có nhiều nhà băng lãi tiết kiệm đã giảm từ 60-70% chỉ trong một năm vừa qua.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 13

Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam ông Andrea Coppola, nhận định suy thoái toàn cầu là cú sốc lớn đối với nền kinh tế mở của Việt Nam. Tuy nhiên, nền kinh tế vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng mà nhiều quốc gia trên thế giới kỳ vọng.

Tăng trưởng kinh tế ở Mỹ là khoảng 2,5% trong năm 2023. Tại Khu vực đồng euro (Eurozone), tăng trưởng thậm chí còn yếu hơn, chỉ ở mức khoảng 0,5%. Trong khi đó, WB dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 4,7% trong năm 2023, trước khi phục hồi về mức 5,5% trong năm 2024 và 6,0% trong năm 2025.

Vàng vượt 80 triệu đồng/lượng, VinFast “cắm cờ” đất Mỹ,… và những sự kiện kinh tế tiêu biểu năm 2023 - 14

Trong khi đó, báo cáo mới nhất do ADB công bố mới đây đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam về mức 5,2% trong năm 2023 và tăng trưởng trong năm 2024 được dự báo duy trì ở mức 6,0%. Dù vậy, ADB vẫn cho rằng tốc độ tăng trưởng của Việt Nam là khá tốt so với nhiều nước trong khu vực.

ADB dự báo lạm phát tại Việt Nam được duy trì ở mức 3,8% cho năm 2023 và 4,0% cho năm 2024. Trong một bài viết vào tháng 11/2023, Bloomberg Economics đánh giá Việt Nam là một trong 5 nước được nhắc tới từ sự tái sắp xếp chuỗi cung ứng toàn cầu.

Bài viết: Hồng Hương - Trung Kiên

Thiết kế: Nãm Trung Nguyên