Mì gói tăng, xe hơi giảm, nền kinh tế Trung Quốc đang điêu đứng?

Doanh số mỳ gói tăng cao đồng thời doanh số ô tô giảm mạnh tại Trung Quốc cho thấy người dân tại nước này đang phải thắt lưng buộc bụng vì lo ngại kinh tế. Doanh số bán mì ăn liền tại Trung Quốc giảm xuống 38,5 tỷ trong năm 2016, nhưng đã tăng trở lại hơn 40 tỷ trong năm ngoái - tương đương hơn 38,8% tổng doanh số toàn cầu.

Sự phục hồi mạnh mẽ của doanh số bán mì ăn liền ở Trung Quốc đã củng cố cuộc tranh luận về một chủ đề kinh tế gây tranh cãi: người tiêu dùng Trung Quốc có hạ thấp mức tiêu thụ của họ do lo ngại về triển vọng ổn định kinh tế tại nước này?

Cuộc tranh luận này đóng vai trò rất quan trọng đối với tình hình kinh tế do chính phủ Trung Quốc đang phụ thuộc rất nhiều vào chi tiêu của người tiêu dùng trong nỗ lực hỗ trợ nền kinh tế đang bị khủng khoảng vì cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ. Nếu người tiêu dùng đã hạn chế chi tiêu của họ, điều đó có nghĩa là tăng trưởng có thể chậm hơn dự kiến.

Tiêu thụ mì ăn liền ở Trung Quốc đại lục và Hồng Kông bắt đầu giảm sau năm 2014. Doanh số mì ăn liền giảm xuống 38,5 tỷ khẩu phần trong năm 2016, nhưng đã tăng trở lại hơn 40 tỷ khẩu phần năm ngoái - tương đương hơn 38,8% tổng doanh số toàn cầu, theo Hiệp hội Mì ăn liền Thế giới. Các nhà phân tích dự đoán doanh số sẽ tăng hơn nữa trong năm nay.

Các sản phẩm mỳ ăn liền ngày càng đa dạng tại Trung Quốc (Nguồn: SCMP)

Mì ăn liền là một sản phẩm tiêu dùng mang tính biểu tượng liên quan đến nền công nghiệp hóa nhanh chóng của Trung Quốc trong 40 năm qua. Doanh số mì gói tăng cùng với sự gia tăng của lực lượng công nhân tại các khu công nghiệp và suy giảm khi tầng lớp trung lưu được mở rộng vì những người tiêu dùng giàu có này chuyển sang tiêu thụ những thực phẩm cao cấp hơn.

Vì tầm quan trọng và sự phổ biến, doanh số mì gói và xe hơi thường được so sánh để xác định xem liệu người tiêu dùng Trung Quốc đang nâng cấp hay hạ cấp chi tiêu, từ đó xác định tính ổn định của nền kinh tế.

Tăng trưởng doanh thu bán lẻ tăng trưởng chậm lại trong những tháng gần đây, trong đó doanh số xe hơi gây ra tác động lớn nhất. Doanh số bán xe hơi tại Trung Quốc đã giảm liên tục trong 14 trên 15 tháng, tính đến tháng 8/2019, theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trích dẫn dữ liệu từ hiệp hội xe hơi lục địa. Giới phân tích xem đây là một dấu hiệu cho thấy rằng, sự kết hợp của mức thu nhập tăng chậm, các khoản nợ cao hơn và các lo ngại về triển vọng việc làm đang khiến người tiêu dùng Trung Quốc dè sẻn hơn trong chi tiêu.

Tăng trưởng thu nhập khả dụng trên mỗi đầu người ở Trung Quốc chỉ tăng trung bình 6,6% trong nửa đầu năm nay, kém so với mức tăng hơn 8% vào năm 2014. Tuy nhiên, doanh số bán lẻ thực phẩm tăng 10,6% trong tám tháng đầu năm nay, cao hơn mức tăng trưởng bán lẻ nói chung 7,5%.

Tuy nhiên, phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đã liên tục bác bỏ ý kiến cho rằng người tiêu dùng đang hạn chế chi tiêu của họ. Thay vào đó, các cơ quan báo chí lập luận rằng sự phục hồi trong doanh số bán mì ăn liền là câu chuyện thành công của một sản phẩm được cải tiến, đặc biệt là khi các sản phẩm đắt tiền hơn đang được bán ngày càng rộng rãi.

Một bài viết đăng trên tờ Nhân dân Nhật báo hồi tháng trước nhận định “doanh số mì gói tăng trở lại không phải bởi vì người tiêu dùng tiết kiệm chi tiêu mà là câu chuyện thành công của các sản phẩm mì gói được nâng cao chất lượng”.