Nhìn lại nền kinh tế Việt Nam năm 2020, các chuyên gia cho rằng mức tăng trưởng kinh tế Việt Nam tuy chỉ đạt 2,91%, thấp nhất trong thập niên 2011-2020, nhưng lại là con số cực kỳ ấn tượng và thuộc nhóm cao nhất toàn cầu.

Đáng chú ý là thặng dư thương mại năm 2020 đạt mức kỷ lục 19,1 tỉ USD, cao hơn 10 tỉ USD so với thặng dư thương mại năm 2019.

Những điểm sáng trong năm 2020 đã tạo tiền đề cho sự phục hồi kinh tế của Việt Nam vào năm 2021.

Với việc trở thành một trong rất ít quốc gia đạt được tăng trưởng dương năm 2020, Việt Nam được nhiều tổ chức cho rằng đó là một nền tảng quan trọng, tạo tiền đề cho sự phục hồi kinh tế của Việt Nam vào năm 2021 với những vận hội mới tốt đẹp hơn.

Trước thềm năm mới 2021, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021 là 6,5%, nhưng Ngân hàng thế giới (WB) còn lạc quan hơn với dự báo 6,8%. Kỳ vọng này nằm trên yếu tố ổn định vĩ mô của Việt Nam vẫn duy trì. Đây là lần đầu tiên Việt Nam chịu tác động bất ổn toàn cầu nhưng vẫn giữ được ổn định vĩ mô trong vòng 30 năm qua.

Theo mô hình dự báo của Viện Kinh tế Việt Nam (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), tăng trưởng GDP năm 2021 của Việt Nam dự báo đạt 5,49% (kịch bản cơ sở), 6,9% (kịch bản cao) và 3,48% (kịch bản thấp).

Khả năng đạt được mỗi kịch bản trong thực tế phụ thuộc vào tình hình kinh tế thế giới và sự tăng cường năng lực hấp thụ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Theo đó, các dự báo của tổ chức quốc tế và chỉ tiêu tăng trưởng mà Chính phủ Việt Nam đã đề ra sẽ đạt được chỉ trong kịch bản cao khi mà kinh tế thế giới tăng trưởng mạnh, giá dầu ổn định hỗ trợ tăng trưởng và nền kinh tế nội địa cải thiện được khả năng hấp thụ vốn FDI.

PGS.TS Bùi Quang Tuấn - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, giai đoạn tới là thời kỳ nhiều rủi ro, rất khó đoán định. Trong bối cảnh đó, cần nhận diện rõ hơn và cần trả lời rõ hơn câu hỏi liệu các yếu tố đã giúp Việt Nam thành công trong việc đạt mục tiêu kép năm 2020 có còn được tiếp tục duy trì trong năm 2021 không.

“Mọi dự báo đưa ra đều có tính mạo hiểm. 3 kịch bản nêu trên là kết quả của các nghiên cứu dựa trên các phương pháp có cơ sở, nhằm đóng góp vào bức tranh về triển vọng kinh tế. Nếu để dịch lan ra trong cộng đồng, ngay cả kịch bản thấp cũng là khó khăn”, ông Bùi Quang Tuấn nói.

PGS.TS Bùi Quang Tuấn lưu ý: Cần tránh chủ quan cho rằng Việt Nam đang ở nhóm tăng trưởng cao nhất thì có nghĩa là nhiều vấn đề về cơ cấu và chất lượng tăng trưởng đã được giải quyết, trái lại các điểm nghẽn vẫn cần phải được tập trung tháo gỡ một cách quyết liệt.

Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh, chuyển đổi số là cú hích quan trọng và là trụ cột nền tảng để nâng đỡ quá trình phục hồi, tăng cường năng lực chống chịu và cải thiện chất lượng tăng trưởng theo hướng hiệu quả, xanh và bền vững.

TS. Nguyễn Xuân Thành, chuyên gia kinh tế cấp cao, thành viên tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, tăng trưởng khoảng 7% trong bối cảnh Việt Nam vẫn phải ứng phó với những bất ổn toàn cầu vừa là khát vọng vừa là áp lực của Việt Nam.

Theo TS. Nguyễn Xuân Thành, điểm sáng của năm 2021 để có thể nghĩ đến kịch bản kinh tế lạc quan gồm: ổn định vĩ mô và hỗ trợ kinh tế; phục hồi đầu tư doanh nghiệp tư nhân và đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng; sự nối lại của dòng vốn đầu tư nước ngoài; phục hồi sức mua trong nước.

Song, chuyên gia này cũng chỉ ra một số yếu tố rủi ro cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2021, là việc chậm trễ phân phối vaccine; căng thẳng thương mại; xáo trộn và đứt gãy chuỗi cung ứng; lãi suất tăng trở lại…

Đánh giá cao các gói hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp vượt qua Covid-19, nhưng TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng CIEM bày tỏ quan điểm, nhà nước nên có chính sách khuyến khích chứ không phải chỉ là chính sách hỗ trợ. Cần tập trung nguồn lực Nhà nước để giải ngân hiệu quả các dự án đầu tư công có tác động ngay tới tăng trưởng và kích thích tăng trưởng...

“Cần khuyến khích doanh nghiệp mới, ngành nghề mới xuất hiện nhiều hơn nữa chứ không chỉ cứu những doanh nghiệp đã chết. Bởi cứu những doanh nghiệp này sẽ tốn kém hơn rất nhiều. Trong bối cảnh kinh tế này, nên có chính sách khuyến khích yếu tố mới chứ không phải chính sách hỗ trợ”, TS. Nguyễn Đình Cung khẳng định, đồng thời nhấn mạnh thêm rằng, từ nhiều năm nay, mục tiêu tăng trưởng đưa ra đều đạt được. Kinh nghiệm cho thấy chắc chắn sẽ đạt được.

Tại Báo cáo triển vọng kinh tế VN 2021 và những điều chỉnh trung hạn 2021 - 2025 được NCIF (Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia - Bộ Kế hoạch và đầu tư) công bố mới đây cũng đã dự báo: Năm 2021 kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng từ 6,17 - 6,72% và trong 5 năm tới tốc độ tăng trưởng duy trì ở mức 6,3 - 6,8%/năm.

Nhiều chuyên gia kinh tế nhìn nhận đây là tốc độ tăng trưởng ấn tượng trong bối cảnh có nhiều bất định bởi dịch bệnh.

Phân tích về các kịch bản tăng trưởng trong năm nay, TS Trần Toàn Thắng - giám đốc NCIF - cho hay con số tăng trưởng cao một phần do yếu tố kỹ thuật. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2021 được tính toán dựa trên nền tăng trưởng khá thấp (2,91%) năm 2020, điều này tạo yếu tố kỹ thuật giúp con số tăng trưởng năm nay cao hơn.

Cũng theo nhóm nghiên cứu NCIF, các động lực tăng trưởng kinh tế năm 2021 gồm: ngăn chặn thành công dịch bệnh, giữ ổn định kinh tế vĩ mô làm nền tảng cho quá trình phục hồi kinh tế; sự phục hồi các thị trường đối tác lớn Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc sẽ hỗ trợ gia tăng xuất khẩu; động lực từ sự mở cửa nền kinh tế với hàng loạt FTA đã được ký kết, đặc biệt EVFTA là nhân tố tích cực hỗ trợ kinh tế VN phục hồi; dòng vốn FDI đầu tư vào VN tăng mạnh trong bối cảnh chuyển dịch các chuỗi cung ứng sản xuất sang các quốc gia có chi phí thấp hơn như VN; đầu tư công tiếp tục được thúc đẩy khi có nhiều dự án hạ tầng lớn được xây dựng trong năm; khu vực công nghiệp xây dựng và dịch vụ sẽ tăng trưởng cao hơn.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư nước ngoài (VAFIE) cũng cho rằng, mục tiêu tăng trưởng 6,5% trong năm 2021 là “đầy tham vọng” khi dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, nhưng xét trên bình diện những gì chúng ta làm được trong năm 2020 thì hoàn toàn có cơ sở để đạt được.

Về mặt quan hệ quốc tế, theo ông Toàn, chúng ta có những chính sách sáng suốt, tạo ra các nguồn lực để tăng tốc phát triển trong năm 2021, đó là việc ký hàng loạt các Hiệp định thương mại quan trọng như EVFTA, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Anh (UKVFTA)…

Ông Toàn rất kỳ vọng vào việc dịch chuyển đầu tư của các "ông lớn" từ các quốc gia khác sang Việt Nam trong năm 2021.

Không chỉ có “đại bàng”, nhiều nhà đầu tư vừa và nhỏ đến từ các quốc gia phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ... cũng rất quan trọng. Những dự án FDI nhỏ, tận dụng các hiệp định thương mại mà Việt Nam đã ký kết, sẽ tiếp tục vào Việt Nam trong năm tới.

"Dòng vốn FDI dự kiến sẽ tăng mạnh trở lại khi dịch Covid-19 được kiểm soát. Qua cuộc trao đổi giữa với các công ty khu công nghiệp niêm yết trong nước. Nhiều công ty cho biết, khách hàng của họ đã hoãn kế hoạch đầu tư vào Việt Nam trong năm nay do hạn chế đi lại” – ông Toàn nói.

Đặc biệt, cũng theo Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà đầu tư nước ngoài, việc ngành nông nghiệp thích ứng tốt với đại dịch và thiên tai sẽ là cứu cánh cho nền kinh tế Việt Nam trong năm 2021, góp phần đưa GDP tăng trưởng mạnh mẽ.

Với TS Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế thì cho rằng, trong năm mới, Việt Nam cần tiếp tục tập trung thực hiện hiệu quả “mục tiêu kép” là vừa phòng chống dịch bệnh vừa phát triển kinh tế - xã hội trong trạng thái bình thường mới trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn.

Ngoài ra, phải thúc đẩy mạnh mẽ cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tính tự chủ và sức cạnh tranh, đặc biệt phát triển mạnh thị trường trong nước... nhằm đạt mục tiêu tăng GDP khoảng 6%, quy mô GDP bình quân khoảng 3.700 USD/người, trong khi tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4%. Như vậy, có thể nói, về tổng thể, kinh tế Việt Nam năm tới vẫn duy trì được sự ổn định kinh tế vĩ mô và đang trong xu hướng phục hồi theo hình chữ V.

Bất chấp những tác động nặng nề bởi đại dịch Covid-19, hầu hết dự báo kinh tế của các tổ chức quốc tế đều cho rằng, tăng trưởng của Việt Nam trong năm 2021 sẽ phục hồi từ 6% đến 7%.

IMF dự báo kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ trong năm 2021 với GDP đạt 6,5 % khi hoạt động kinh tế trong và ngoài nước tiếp tục bình thường hóa.

Liên quan đến các dự báo về tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm 2021, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Kinh doanh (CEBR) của Anh mới đây cũng công bố báo cáo về triển vọng phát triển của 193 nền kinh tế tới năm 2035. Trong số này, dữ liệu gây chú ý của CEBR là kinh tế Việt Nam có thể sẽ vươn lên vị trí thứ 19 thế giới vào 2035.

Cụ thể trong giai đoạn 2021-2025, CEBR dự báo kinh tế Việt Nam sẽ đạt tốc độ tăng trưởng trung bình 7%, giảm nhiệt xuống còn 6,6% trong 10 năm tiếp theo và đến năm 2035 sẽ vượt qua Đài Loan (Trung Quốc) và Thái Lan.

Ngân hàng thế giới (World Bank) cũng nhận định triển vọng của Việt Nam tích cực, dự báo tăng trưởng ở mức 6,8%.

Bàn về triển vọng kinh tế Việt Nam giai đoạn hậu Covid-19, TS Jacques Morisset, Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng Thế giới (World Bank) tại Việt Nam, cho biết: “Việt Nam đang và sẽ làm rất tốt. Việt Nam có khả năng cao trở thành một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới nhờ những thành tựu đất nước đã đạt được trong thời gian qua".

“Mặc dù tình hình hiện nay vẫn còn nhiều yếu tố bất định nhưng tôi tin rằng, sang năm 2021, Việt Nam sẽ tăng tốc mạnh mẽ hơn. World Bank kỳ vọng, với nhiều tín hiệu tích cực như việc nghiên cứu vaccine đã có bước tiến triển rõ rệt, các hoạt động thương mại đang dần trở lại, Việt Nam có thể đạt mức tăng trưởng tốt vào năm 2021” – TS Jacques Morisset nói.