Chuyên gia ngoại ăn lương khủng 590 triệu/tháng, nội chưa được... 1/10

Kiểm toán Nhà nước vừa có báo cáo kiểm toán chuyên đề các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi.

Đáng chú ý, theo kết quả, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, chưa có quy định cụ thể về mức lương, nhu cầu, mức độ cần thiết trong việc thuê chuyên gia tư vấn quốc tế, trong khi chi phí này rất lớn.

Theo tính toán của cơ quan kiểm toán, chuyên gia tư vấn thiết kế quốc tế nhận trung bình 20.000-25.000USD/tháng trong khi chuyên gia trong nước trung bình 2.000USD/tháng.

Ngoài ra, tại dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, tư vấn giám sát do bên tài trợ vốn chỉ định mà phía Việt Nam không thể thay thế.

Chuyên gia ngoại ăn lương khủng 590 triệu/tháng, nội chưa được... 1/10 - 1

Chuyên gia tư vấn thiết kế quốc tế nhận trung bình 20.000-25.000USD/tháng trong khi chuyên gia trong nước trung bình 2.000USD/tháng.

Vấn đề được Kiểm toán Nhà nước nêu lên là việc đàm phán có nhiều điều khoản bất lợi trong hợp đồng. Ví dụ, Dự án đường sắt đô thị Bến Thành - Suối Tiên đã thay đổi tỷ lệ thực hiện bảo lãnh thực hiện hợp đồng từ 10% xuống 5%, thay đổi tỷ lệ giữ lại khi thanh toán từ 10% xuống 5%.

Ngoài ra, một loạt điểm bất lợi khác tại dự án như cho phép nhà thầu đưa ra yêu cầu về chi phí khi gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng, chấp thuận đơn giá nếu phải gia hạn tiến độ,...

Tương tự, theo Kiểm toán Nhà nước, việc đàm phán, ký kết hiệp định vay vốn gặp những ràng buộc bất lợi dẫn đến phải chỉ định thầu cho nhà thầu nước ngoài.

Đáng chú ý như trường hợp dự án Cát Linh - Hà Đông phải chỉ định thầu cho nhà thầu Trung Quốc 13.751 tỷ đồng, chiếm 77% tổng mức đầu tư.

Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến Bến Thành - Suối Tiên sử dụng hàng hoá, dịch vụ có nguồn gốc từ Nhật Bản từ 30% trở lên, nhà thầu chính phải là nhà thầu Nhật Bản.

Việc kiểm soát tỷ giá theo Kiểm toán Nhà nước cũng là chưa tốt làm tăng số nhận nợ. Bằng chứng là tại dự án Cải thiện môi trường nước Thành phố Hồ Chí Minh, lưu vực Kênh Tàu Hũ - Bến Nghé - Đôi - Tẻ, giai đoạn 2, tỷ giá mua yên Nhật (theo công bố của Vietcombank) thông báo cho JICA thấp hơn tỷ giá mua yên Nhật chuyển khoản trên thị trường tự do. Điều này làm tăng số tiền nhận nợ khoảng 55,18 tỷ đồng.

Mặt khác, theo đánh giá, việc phê duyệt văn kiện tại các dự án còn hạn chế, có tình trạng phải hủy bỏ hoặc giá trị thực hiện thấp.

Ví dụ, dự án hỗ trợ đối tác công tư, thời gian thực hiện 2012-2018 nhưng đến nay mới thực hiện được 1%. Dự án Quỹ chuẩn bị và thực hiện dự án (PPSSF) thời gian thực hiện 2013-2019 nhưng qua 4 năm mới thực hiện được 3% (tổng mức đầu tư chưa sử dụng 66,5 triệu USD). Thậm chí, dự án “Hiện đại hóa quản lý thuế” không thực hiện được, phải hủy bỏ,...