Chịu áp lực do xung đột và các lệnh trừng phạt, kinh tế Nga đang ra sao?

00:00 / 0:00

Chuẩn

Tốc độ đọc

Mặc dù nền kinh tế Nga đang chịu nhiều áp lực do xung đột và các lệnh trừng phạt, điều đó không có nghĩa là Tổng thống Vladimir Putin sẽ buộc phải chấm dứt cuộc xung đột tại Ukraine. Dù tăng trưởng chậm lại và gặp nhiều thách thức, nền kinh tế Nga vẫn có khả năng chống chịu.

Kinh tế Nga thay đổi ra sao kể từ khi xung đột với Ukraine bắt đầu?

Kể từ khi xung đột với Ukraine nổ ra và đối mặt với các lệnh trừng phạt từ phương Tây, nền kinh tế Nga đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nhờ vào việc tăng mạnh chi tiêu ngân sách, đặc biệt là đầu tư quân sự và cơ sở hạ tầng, nền kinh tế Nga vẫn duy trì được sự ổn định nhất định.

Các dự án lớn bao gồm cải thiện hệ thống giao thông với Trung Quốc, thúc đẩy sản xuất nội địa thay thế hàng nhập khẩu từ phương Tây và giải quyết các vấn đề xã hội như tỷ lệ sinh thấp. Chính phủ Nga đã tăng khoản trợ cấp cho các bà mẹ sinh con đầu lòng lên 677.000 rúp (khoảng 5.800 bảng Anh) vào năm 2025, nhằm khuyến khích dân số tăng trưởng.

Dù vậy, dự báo tăng trưởng GDP 2,5% trong năm 2025 có thể là quá lạc quan. Kinh tế Nga đang bị quá tải do chi tiêu ngân sách lớn và tín dụng hào phóng, dẫn đến lạm phát trên 10% cùng tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng.

Tình trạng thiếu lao động trở nên căng thẳng khi nhiều người gia nhập quân đội hoặc di cư ra nước ngoài. Tỷ lệ thất nghiệp cuối năm 2024 chỉ còn 2,3%, giảm mạnh so với mức 4,5% trước chiến tranh. Để thu hút lao động, chính phủ đã phải tăng lương và các khoản trợ cấp cho quân nhân.

Lạm phát gia tăng buộc Ngân hàng Trung ương Nga phải nâng lãi suất từ 16% vào tháng 12/2023 lên 21% vào tháng 10/2024, và vẫn giữ ở mức cao này. Điều này khiến nhiều chuyên gia phương Tây dự đoán nền kinh tế Nga có thể rơi vào khủng hoảng.

Tuy nhiên, Nga từng đối mặt với lãi suất cao trong quá khứ - 19% vào năm 1998 và 13,1% vào năm 2009 - nhưng lạm phát sau đó giảm nhanh. Hiện tại, dù kinh tế chịu áp lực, nó vẫn chưa đến mức sụp đổ như một số nhận định bi quan.

Tổng thống Nga Putin

Nga đang làm gì để đối phó với khó khăn kinh tế?

Doanh nghiệp Nga bắt đầu cảm nhận tác động từ lãi suất cao, buộc chính phủ phải cắt giảm hỗ trợ tài chính và các công ty phải cải thiện năng suất. Đồng rúp có dấu hiệu phục hồi và lạm phát dự kiến sẽ giảm vào cuối năm 2025.

Ngoài ra, tỷ lệ thất nghiệp đã nhích lên 2,4% vào tháng 1/2025, cho thấy thị trường lao động có thể hạ nhiệt phần nào. Ngân sách Liên bang Nga vẫn cân bằng và thậm chí có thể tăng chi tiêu quân sự nếu cần.

Dù kinh tế Nga không có triển vọng phát triển mạnh, nhưng nó cũng chưa rơi vào tình trạng sụp đổ. Một số vấn đề nghiêm trọng như cơ sở hạ tầng lạc hậu, thiếu đổi mới công nghệ và phụ thuộc ngày càng nhiều vào Trung Quốc đang khiến Nga đối mặt với nguy cơ trì trệ kéo dài.

Chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) chỉ chiếm hơn 1% GDP trong nhiều năm, trong khi hàng hóa công nghiệp và tiêu dùng của Nga ngày càng phụ thuộc vào Trung Quốc. Năm 2024, 39% tổng lượng hàng nhập khẩu của Nga đến từ Trung Quốc, trong đó có ô tô, hàng điện tử và máy móc.

Lĩnh vực hàng không cũng chịu tác động nặng nề từ lệnh trừng phạt, khiến Nga gặp khó khăn trong việc duy trì đội bay Boeing và Airbus do thiếu phụ tùng thay thế. Trong khi đó, dòng ô tô nội địa như Lada kém hiện đại, xe Trung Quốc không phù hợp với điều kiện đường sá và khí hậu Nga và xe nhập khẩu cũ không đảm bảo chất lượng.

Tuy nhiên, tất cả những vấn đề này chưa đủ để buộc Điện Kremlin phải đàm phán hòa bình bằng mọi giá.