Cận cảnh "đống sắt vụn" Gang thép Thái Nguyên chuyển cơ quan điều tra

Thanh tra Chính phủ vừa có kết luận thanh tra dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO). Kết luận cho thấy việc triển khai dự án có nhiều sai phạm, nên Thanh tra đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để điều tra 4 vụ việc có dấu hiệu hình sự.

Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để điều tra 4 vụ việc có dấu hiệu hình sự liên quan tới dự án nghìn tỷ đồng mở rộng nhà máy Gang thép Thái Nguyên.

Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 - Công ty gang thép Thái Nguyên ban đầu có tổng mức đầu tư 3.843 tỷ đồng, sau đó điều chỉnh lên hơn 8.100 tỷ đồng, nhưng đã “đắp chiếu” nhiều năm, trang thiết bị gỉ sét, cơ sở hạ tầng đã đầu tư xuống cấp… 

Hàng loạt sai phạm trong quá trình thực hiện dự án và trách nhiệm của các bộ, ngành, đơn vị đã được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.

Thời điểm TISCO, Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) và Bộ Công Thương xin điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư dự án thì đa số các bộ, ngành được lấy ý kiến đều phản đối, cho rằng thiếu cơ sở.

Theo Thanh tra Chính phủ, đến thời điểm thanh tra, tổng giá trị TISCO đã thanh toán cho dự án là gần 4.500 tỷ đồng, trong đó chi phí thiết bị hơn 2.100 tỷ đồng, chi phí xây dựng gần 1.000 tỷ đồng... Tổng dư nợ gốc, lãi vay ngân hàng phải trả của dự án là 3.900 tỷ đồng (hiện lãi vay phải trả gần 40 tỷ đồng/tháng). 

TISCO đã thanh toán cho nhà thầu MCC trên 92% giá trị hợp đồng, nhưng các hạng mục chính của gói thầu EPC đều chưa hoàn thành. Bên cạnh đó, TISCO còn thanh toán thay MCC tiền thuế là 11,6 triệu USD và hơn 4,7 tỷ đồng chi phí bốc xếp bảo quản thiết bị vượt giá trị hợp đồng trong khi nhà thầu Trung Quốc này chưa chuyển đủ thiết bị theo danh mục.

TISCO thanh toán cho nhà thầu Trung Quốc khi nhà thầu cung cấp nhiều máy móc thiết bị sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật với giá trị hơn 38 triệu USD. Hiện một số thiết bị được cung cấp đã bị gỉ sét, hư hỏng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng, tiến độ của dự án.

Thanh tra Chính phủ xác định, chịu trách nhiệm chính trong các sai phạm, khuyết điểm thuộc về TISCO, song 10 bộ, ngành, đơn vị khác cũng có phần trách nhiệm. 

Thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo TISCO, VNS, Bộ Công thương, các cơ quan của Chính phủ kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý về kinh tế hàng nghìn tỷ đồng, trong đó thu hồi 11,6 triệu USD tiền thuế đã nộp hộ MCC; 4,7 tỷ đồng tiền bốc xếp; hơn 3 tỷ đồng và gần 440 nghìn USD chi sai quy định; xử lý số tiền thanh toán sai cho các nhà thầu phụ số tiền hơn 876 tỷ đồng…

Thanh tra Chính phủ xác định, chịu trách nhiệm chính trong các sai phạm, khuyết điểm thuộc về TISCO, song 10 bộ, ngành, đơn vị khác cũng có phần trách nhiệm. 

Theo Thanh tra Chính phủ, Bộ Công thương, Tài chính, Kế hoạch - đầu tư, Xây dựng có ý kiến thống nhất trình Thủ tướng điều chỉnh tăng chi phí phần C 15,57 triệu USD từ nguồn dự phòng của dự án không làm tăng tổng mức đầu tư nhưng không đúng với hợp đồng EPC.

Văn phòng Chính phủ có 2 văn bản trình Phó thủ tướng và thông báo ý kiến của Phó thủ tướng, trong đó có nội dung đồng ý TISCO thanh toán các khoản chi phí trả cho MCC (vật tư và thiết bị hư hỏng bởi gỉ sét, lão hóa do để lưu kho bãi lâu ngày...) không đúng với hợp đồng EPC, quy định pháp luật về đầu tư