Xử phạt trong GD thế nào để thầy, trò cùng “sợ”?

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 138 về xử phạt hành chính đối với những hành vi sai phạm trong giáo dục. Theo đó, giáo viên - người học xúc phạm, xâm phạm thân thể của nhau sẽ bị phạt tiền lên đến 10 triệu đồng. Tuy nhiên, quy định này còn khó thực hiện bởi trên thực tế rất khó có thể xác định được mức độ, hành vi xúc phạm.

Rất cần thiết

Trong những năm gần đây, những vụ việc thầy bạo hành trò, trò hành hung thầy… diễn ra ở nhiều nơi, gây ra những bức xúc trong dư luận. Nhằm hạn chế tình trạng nói trên, Chính phủ đã vừa ban hành Nghị định 138 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục. Nghị định quy định rất rõ mức phạt đối với hành vi vi phạm trong ứng xử giữa giáo viên và học sinh. Theo đó, phạt tiền từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, ngược đãi, xâm phạm thân thể người học; Đình chỉ giảng dạy từ 1-6 tháng. Hành vi xúc phạm người học đối với nhà giáo, cán bộ của quản lý giáo dục cũng chịu mức phạt tiền như trên.

Quy định này đã nhận được sự đồng tình của nhiều trường học. TS Nguyễn Tùng Lâm - Hiệu trưởng Trường THPT dân lập Đinh Tiên Hoàng (Hà Nội) đánh giá: “Đây là một quy định rất cần thiết để bảo vệ cả giáo viên lẫn người học, có tác dụng giúp giáo viên tự ý thức trau dồi thêm chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm để vẫn có thể giáo dục học sinh mà không cần đến đòn roi, mắng chửi... như trước kia. Xã hội cũng có thêm cách để giám sát, nhắc nhở giáo viên, học sinh không vi phạm pháp luật”.

Phụ huynh học sinh cũng phần nào được an tâm, bởi con em mình khi tới trường cũng sẽ được bảo vệ. Anh Trần Ngọc Duy (Khu tập thể Thanh Xuân Bắc, Hà Nội) có con học lớp 6, chia sẻ: “Hiện tượng thầy trò xúc phạm danh dự, thân thể nhau trong và ngoài nhà trường vẫn còn diễn ra ở một số nơi. Nếu có quy định cụ thể, với mức phạt tiền và đình chỉ công tác giảng dạy, tôi nghĩ cả giáo viên lẫn người học phải rất thận trọng, kiềm chế bản thân mình nếu không muốn sự việc đi quá giới hạn, gây hậu quả nặng nề. Hình phạt tăng lên so với trước đây cũng khiến giáo viên lẫn học sinh “biết sợ” mà phòng tránh”.

Theo Nghị định 138 của Chính phủ, hành vi tát học sinh sẽ bị phạt tiền từ 5-10 triệu đồng (Ảnh cắt từ clip vụ cô giáo Trường THCS Nguyễn Văn Bé (TPHCM) tát học sinh lớp 9.4). Ảnh: TL

Khó áp dụng

Dù mức hình phạt đã được tăng lên, song với nhiều nhà quản lý, chuyên gia giáo dục cho rằng, quy định phạt tiền đối với hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, ngược đãi, xâm phạm thân thể giáo viên, người học nói trên lại rất ngắn gọn, chung chung, chưa cụ thể nên sẽ gây khó khăn trong việc phân loại, xác định hình thức xử phạt. Khi áp dụng vào thực tế, nhiều khả năng sẽ tạo ra những tranh cãi, kiện tụng kéo dài.

Dù đồng tình, song nhiều trường vẫn còn “loay hoay” trước quy định mới, không biết áp dụng thế nào khi có trường hợp vi phạm. PGS. Văn Như Cương - Hiệu trưởng Trường THPT Lương Thế Vinh (Hà Nội) chia sẻ: “Trước hết cần phải làm rõ thế nào là hành vi xúc phạm người khác? Tôi lấy ví dụ, giáo viên mà chửi bới học trò, mắng nhiếc học trò có được coi là xúc phạm? Khi phát hiện học trò xúc phạm giáo viên, nhà trường phải xử lý thế nào? Hành vi học sinh lên Facebook nói xấu giáo viên có được coi là xúc phạm?... Nếu không nêu được cụ thể việc xúc phạm, mức độ xúc phạm thì khó có căn cứ để xử phạt”.

Có con học lớp 4, chị Dương Thị Thùy (Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: “Về nhà, thỉnh thoảng con tôi lại “mách” mẹ việc cô giáo dùng thước vụt vào tay, cốc vào đầu, véo tai, mắng mỏ mỗi khi cháu viết chậm, nói chuyện trong lớp. Tôi hỏi cô giáo thì cô bảo cháu bị ngã, hoặc chối bay. Chúng tôi cũng không thể phản ánh việc này đến nhà trường vì thiếu bằng chứng. Với quy định mới này, mức phạt đã tăng lên nhưng còn chung chung quá, khó bảo vệ học sinh. Có lẽ chỉ những vụ việc để lại hậu quả nghiêm trọng mới xử lý được”.

Thực tế cho thấy, hàng loạt những vụ giáo viên đánh học sinh, xỉ vả học sinh đã xảy ra và được dư luận biết đến trong thời gian qua. Tuy nhiên, rất khó có thể đánh giá mức độ vi phạm theo quy định mới. Đơn cử, giáo viên chỉ véo tai, gõ đầu học sinh có là hành vi xâm phạm thân thể? Giáo viên vì áp lực, nóng giận quát mắng học sinh, hay học sinh “cãi láo” với giáo viên có là hành vi xúc phạm?... Nhiều giáo viên cho biết, xử phạt hành chính bằng tiền không thể làm giảm được hiện tượng thầy - trò xúc phạm nhau. Muốn loại bỏ, ngoài những chế tài cụ thể, đủ mạnh còn phải tăng cường, đổi mới công tác giáo dục đạo đức, chuyên môn cho cả thầy lẫn trò.